فضيلت35

اختلاف میان فرزندان امام حسن و امام حسین - علیه السلام - از آنجا پدید آمد كه عبدالله بن حسن بن حسن فرزندش محمد را به عنوان قائم آل محمد [26] معرفی كرد. پس از آن بود كه این اختلاف شدت گرفت و البته عباسیان نیز در طول زمان، در تشدید این اختلاف فعالیت می‌كردند. بعد از قیام و شهادت زید، بنی هاشم، از علوی و عباسی ـ به جز امام صادق و چند نفر دیگرـ بر بیعت محمدبن عبدالله گردن نهادند. با اطلاعاتی كه از حركت پشت پرده عباسیان داریم، باید شركت آنها در این جنبش موقت را برای استفاده از آن دانست.
توان گفت هم كه در آن زمان هنوز امید آن كه به قدرت مستقلی برسند نداشتند و به همین مقدار كه در جنبش نفس زكیه به نوایی برسند، راضی بودند. جریان بیعت علویان و عباسیان با نفس زكیه را، ابوالفرج اصفهانی به تفصیل نقل كرده است. بنا به نقل او، از عباسیان داود بن علی، ابراهیم امام، صالح بن علی، منصور و سفاح در این بیعت حاضر بودند. زمانی كه در آن محفل از امام صادق - علیه السلام - سخن به میان آمد، عبدالله بن حسن پدر نفس زكیه گفت: لا نرید جعفراً لئلاّ یفسد علیكم أمركم؛ حضور جعفر در اینجا لزومی ندارد؛ زیرا او كار شما را خراب می‌كند. زمانی هم كه امام مخالفت خود را با قیام آنها اعلام كرد، عبدالله بن حسن این عمل او را حمل بر حسادت كرد.[27] بیعت مزبور به جایی نرسید و عباسیان به قدرت رسیدند. بعدها، نفس زكیه فعالیت خود را آغاز كرد و در سال 145 در مدینه شورید اما اندكی بعد به دست نیروهای منصور به قتل رسید. برادرش ابراهیم هم در سال 146 در بصره شورید كه او نیز كشته شد.در جریان شورش نفس زكیه در مدینه، امام صادق - علیه السلام - از مدینه خارج شده و به منطقه فُر‎‏ْع در راه مدینه به مكه رفتند و پس از پایان ماجرا به مدینه بازگشتند.[28] پیش از آن هم منصور از امام صادق به خاطر فتنه انگیزی عبدالله بن حسن و فرزندانش گله كرد. حضرت اختلاف میان خود و آنها را به وی یادآور شد و با اشاره به آیه دوازده سوره حشر (لئن اخرجوا لایخرجون معهم…) اشاره كردند كه این حركتی مورد حمایت عامه مردم نیست.[29]
بسیاری از وابستگان به بنی الحسن هم در زندان منصور در گذشتند كه فهرست نام آنها را ابوالفرج آورده است. این قیامها و شكستها، سرآغاز قیامهای بعدی بود كه به طور عمده با شكست مواجه شد. نخستین قیام پیروز در شرق اسلامی، در طبرستان رخ داد كه منجر به تأسیس دولت زیدی در این دیار شد. در این باره به تفصیل در «تاریخ تشیع در ایران» سخن گفته‌ایم.

صفحات: 1· 2· 3· 4· 5· 6· 7· 8· 9· 10· 11· 12· 13· 14· 15· 16· 17· 18· 19