وظایف تربیتی پدران در نگاه امیر مومنان (عليه السلام)

امیر مومنان حضرت علی (ع ) که خود یک « پدر » است و فرزندانی بزرگ و شریف و تاثیرگذار در تاریخ بشریت همچون امام حسن (ع ) و امام حسین (ع ) و حضرت زینب (س ) را به جوامع انسانی تحویل داده است هم در « اندیشه » و هم در « عمل » خود را در تربیت و پرورش فرزندان از جنبه های گوناگون مسئول و متعهد می دانست و از همین رو در تلاشی دقیق و با نظارت و مراقبتی مستمر به این امر مهم و محوری اهتمام ویژه داشت .

ادامه »

 خانواده در اسلام

خانواده یکی از اساسی ترین مباحث می باشد . خانواده رایج‌ترین وآشناترین نهاد برای هر انسان است وهیچ انسان متمدنی را نمی شناسیم که خارج از خانه رشد وپرورش یافته باشد از آن جهت که رابطه‌ی آدمی با آن نهاد دارای اثری دائمی می باشد و بر همه ی ابعاد وجودی انسان تأثیر گذار است.

ادامه »

نقش ایمان و اخلاق در تحکیم بنیاد خانواده

 خانواده ، یک واحد کوچک اجتماعی است که با پیمان ازدواج زن و مرد آغاز می‏شود و با تولد فرزندان ، توسعه و استحکام می‏یابد. جوامع بزرگتر نیز از همین واحدهای کوچک تشکیل می‏شوند. بشر از آغاز ، زندگی خانوادگی را به عنوان بهترین نوع زندگی برگزیده و در همه زمان‏ها و مکان‏ها بدان پایبند بوده و هست.
این نوع زندگی ، از امتیازات انسان محسوب می‏شود و فوائد گوناگونی دارد ، از جمله اینکه زن و مرد را از پریشانی و بی هدفی نجات می‏دهد و به خانواده وابسته و دلگرم می‏سازد وآنها از نعمت انس و مودت بهره‏ مند می‏شوند .
وابستگی کودکان ، نوجوانان و جوانان نیز به خانواده ، فوائد زیادی را در بردارد ؛ چرا که از انواع مفاسد اخلاقی ، اجتماعی ، انحرافات جنسی ، ارتکاب جنایت ، بزهکاری و اعتیاد ، بیشتر مصون می مانند.
بنابراین ، سلامت و سعادت جامعه ، تا حد زیادی ، به وضع خانواده‏ها و کیفیت روابط بین زن و شوهر و والدین و فرزندان بستگی دارد. هر چه روابط بهتر و سالم تر ، باشد زندگی شیرین‏تر و با صفاتری دارند و ارتباط صمیمانه تری با خانواده برقرار می کنند و از خطر انحراف مصونیت پیدا می‏کنند.
هدف از ازدواج در اسلام ، یعنی ایجاد انس و محبت و صفا درخانواده ، خانه ‏ای که در آن صفا و محبت نباشد از هم گسیخته است و ویرانه . حتی می توان گفت که زندانی بیش نیست.
● معیار در انتخاب همسر
اسلام در جهت تحقق اهداف ازدواج و تحکیم بنیاد خانواده ، بر دو امر تاکید دارد : یکی ایمان و دیگری اخلاق ، و به کسانی که قصد ازدواج دارند توصیه می‏کند که دین و اخلاق همسر خود را منظور بدارند.
مردی به خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و در امر ازدواج با او مشورت نمود ، آن حضرت فرمود: «با زنان دیندار ازدواج کن تا خیر فراوانی نصیب تو شود» . (۱)
علی بن موسی الرضا علیه السلام فرمود: « سودی بهتر از زن صالح و شایسته نصیب انسان نمی‏شود ، زنی که شوهرش را خشنود می‏سازد و در غیاب او ، از خودش و زندگی شوهرش نگهداری می‏کند» . (۲)
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: « اگر کسی از دختر شما خواستگاری کرد و دین و اخلاقش را پسندید ، با او وصلت ایجاد کنید و گرنه فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود می‏آید» . (۳)
برای حسن رابطه بین زن و شوهر و بقاء و استحکام بنیاد خانواده ، و برای جلوگیری از اختلافات خانوادگی و وقوع طلاق ، بهترین وسیله رعایت ارزش‏های اخلاقی است و در این رابطه توصیه ‏های فراوانی شده است .
اسلام ، ازدواج را پیمانی مقدس می‏داند که بین زن و مرد ، به اعتبار این که دو انسان هستند بسته می‏شود و مهمترین هدفش ، تامین نیازهای انسانی ، آرامش و سکون و انس زن و مرد به یکدیگر است ؛ حتی تولید و پرورش فرزندان را نیز ، در راه تامین هدف عالی انسانی محسوب می‏دارد.
قرآن کریم در این رابطه می‏گوید: « و از نشانه‏ های خداست که برای شما از جنس خودتان همسرانی بیافرید تا با تمایل به سوی آنان آرامش بیابید ، و در میان شما محبت و دلسوزی قرار داد . همانا که در این موضوع برای اندیشمندان نشانه‏ هایی است» ( روم/۲۱)
در آیه مذکور ، انس و آرامش خانوادگی به عنوان ثمره ازدواج معرفی شده است. در پیمان مقدس ازدواج ، زن و مرد با تمام وجود به سوی یکدیگر جذب و با هم متحد و یک دل می‏شوند و در تمام ابعاد زندگی ، در خدمت یکدیگر قرار می‏گیرند. مأنوس ، همفکر ، هم راز و یک هدف می‏شوند.
در آیه مذکور ، زندگی خانوادگی ، بر دو پایه نیرومند مودت و رحمت استوار گشته است . یکی از پایه‏ های ازدواج ، مودت و علاقه زن و شوهر نسبت به یکدیگر است . زن و شوهر خوبی‏ها و نقاط مثبت یکدیگر را مورد توجه قرار می‏دهند و از صمیم قلب یکدیگر را دوست می‏دارند. هر یک از آنان ، دیگری را نعمتی ارزشمند از جانب خدا و وسیله انس و الفت ، آرامش و دلگرمی و شریک زندگی می‏شمارد و از این نعمت بزرگ قدردانی و سپاسگزاری می‏کند.
پایه دیگر ازدواج ، که در آیه به آن اشارت شده “رحمت” یعنی مهربانی و دلسوزی است ، هر گاه یکی از زوجین به نقصان و ضعف و نیازی در همسرش مواجه شد ، همدلانه فکر می کند ، او فکر ‏کند که همسرش یک انسان است و انسان بی نقص نیست. چنان که خود نیز بی عیب نمی باشد . پس با نرمی و مدارا و از روی مهربانی و دلسوزی ، نقص او را در صورت امکان برطرف می سازد و در صورت عدم امکان ، او را با همان حال می‏پذیرد. نقصانش را نادیده می‏گیرد و به زندگی ادامه می‏دهد. لازمه رحمت و دلسوزی ، این است که چنانچه فرد خیر و صلاح خود را می‏خواهد ، در همه حال خواسته‏ ها و تمایلات همسرش را منظور بدارد ، هر چه را برای خود می‏خواهد برای او نیز بخواهد و همواره به فکر تامین سعادت ، آسایش و آرامش او نیز باشد.
قرآن مجید در این رابطه ، تعبیر بسیار جالبی دارد و زن و شوهر را چنین توصیف می‏کند:
« زنان برای شما لباس هستند و شما نیز برای آنان لباس هستید » ( بقره/۱۸۷)
لباس ، مجموع بدن انسان را با همه کمالات ، نواقص ، خوبی‏ها ، بدی‏ها ، زیبایی‏ها و زشتی‏ها در بر می‏گیرد و از سرما و گرما و خطر حفظ می‏کند . بر زیبایی‏هایش می‏افزاید و عیوبش را می‏پوشاند . لباس نزدیکترین اشیاء نسبت به انسان است و از جمله نیازهای اولیه به شمار می‏رود. زن و شوهر نیز ، نسبت به یکدیگر باید همانند لباس باشند ، همدیگر را با همه نواقص و کمالات بپذیرند. حافظ و نگهبان و آرامش بخش یکدیگر باشند. بر زیبایی‏های هم بیفزایند و عیوب هم را بپوشانند و رازدار و محرم اسرار باشند.
اسلام ، در مورد روابط بین زن و شوهر و زندگی خانوادگی چنین می‏اندیشد و آن را بر چنین پایه‏هایی استوار ساخته است. تشکیل چنین خانواده ‏هایی در خور انسان است و سعادت جسمانی ، نفسانی ، دنیوی و اخروی او را تامین می‏کند. اگر بنیاد خانواده بر پایه ‏های ایمان و محبت استوار گردد ، کانون خانواده گرم و با صفا می‏شود و از کشمکش‏ها ، و اختلافات و طلاق و فروپاشی جلوگیری می‏کند.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: « کاملترین مردم از جهت ایمان ، کسی است که اخلاقش خوب تر باشد ، و بهترین شما کسانی هستند که نسبت به همسران خود خوش رفتارتر باشند . » (۴) امام سجاد علیه السلام فرمود: « حق همسرت این است که بدانیخدای متعال او را وسیله آرامش و انس تو قرار داده و بدانی که او نعمتی است از جانب خدا برای تو ، پس او را گرامی بدار و با وی مدارا کن ، گرچه تو نیز بر او حقی بزرگ داری ، اما باید نسبت به او دلسوز و مهربان باشی . باید خوراک و پوشاک او را تامین کنی و اشتباهات و لغزش‏هایش را ببخشی » (۷)
حضرت موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: « جهاد زن در این است که خوب شوهرداری کند» . (۸)
اسلام عنایت ویژه‏ای به اخلاق دارد و رعایت ارزش‏های اخلاقی را برای سلامت خانواده و تحکیم بنیان آن ضروری و لازم می‏داند.
به نظر می‏رسد یکی از عوامل مهم تزلزل بنیاد خانواده ، بی‏ توجهی به مسائل اخلاقی است و برای حل این مشکل بزرگ که خانواده را در معرض تهدید جدی قرار داده ، چاره ‏ای جز احیای ارزش‏های اخلاقی به ویژه اخلاق خانواده نداریم.

پی‏نوشت‏ها:
۱- وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۵۰.
۲- همان، ص۳۹.
۳- همان .، ص۷۷.
۴- بحارالانوار، ج ۷۱، ص۳۸۹.
۵- همان ، ج ۷۴، ص ۵.

فواید ازدواج از نظر اسلام

اسلام اهمیت زیادی به تشکیل خانواده داده و آیات فراوانی در قرآن درباره ازدواج، تکالیف پدر ومادر، احترام به والدین و آثار ازدواج وجود دارد.

ازدواج موجب آسایش و آرامش انسان می شود وافراد به زندگی بهتر و بیشتر دلبستگی پیدا می نمایند و به امید اینکه زن و فرزندان در کنار او هستند خود را تنها نمی داند وهمین امر موجب تقویت روحیه امید و تلاش و خلاقیت وسازندگی و سیر به سوی پیشرفت وکمال انسان می شود، همچنان که در آیه 21 سوره روم چنین تسریع دارد: “و من آیاته ان خلق من انفسکم ازواجا لتسکنو الیها و جعل موده ورحمه. ان فی ذالک لایات لقوم یتفکرون". “از آیات خدا این است که از خود شما همسرانی آفرید تا بدان آرام گیرید و بین شما دوستی ومهربانی نهاد. اینها نشانه هایی است برای کسانی که اندیشه کنند".

ادامه »

بیشترین اهل جهنم انسانهای بی همسر هستند

برای ازدواج، از فقر نترسید خداوند قوی وعده فرموده آنان را از فضل خود بی نیاز می‏سازد.

برای ازدواج، از فقر نترسید خداوند قوی وعده فرموده اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند آنان را از فضل خود بی نیاز می‏سازد، خداوند وسعت دهنده و آگاه است.

وَأَنكِحُوا الْأَیَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن یَكُونُوا فُقَرَاء یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ﴿۳۲﴾

مردان و زنان بی همسر را همسر دهید و همچنین غلامان و كنیزان صالح و درستكارتان را، اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنان را از فضل خود بی نیاز می‏سازد، خداوند

واسع و آگاه است. (۳۲)

الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۶۸﴾بقره

شيطان، شما را (به هنگام انفاق)، وعده فقر و تهيدستي مي‏دهد، و به فحشا (و زشتيها) امر مي‏كند، ولي خداوند وعده آمرزش و فزوني به شما مي‏دهد، و خداوند، قدرتش وسيع، و

(به هر چيز) داناست. (به همين دليل، به وعدههاي خود، وفا مي‏كند).

من لا يحضره الفقيه ج3 ص251