بیشترین آثاری که از ایشان تا حدود خرداد 1341 منتشر شد، عموما به مسایل کلان و عمیقی مرتبط است که دنیای جدید را با راه حل های کلی و اجتماعی روبه رو می سازد. از جمله این آثار می توان به مقاله بانکداری و قوانین مالی اسلام اشاره کرد. بهشتی در این مقاله که در سال 1339 نوشته شده، راه حلی جهانی برای حذف ربا و سودهای کاذب سرمایه داران ارائه می دهد که به عنوان نمونه می توان به تشکیل شرکت های سهامی، تعاونی تولید، تعاونی مصرف، تعاونی تولید و مصرف و… اشاره کرد. مسایل مورد نظر وی در این کتاب تبیینی است از سیستم اقتصاد اسلامی که هریک از آنها پیش شرط تحقق عدالت اجتماعی است.

در آرا و اندیشه های اقتصادی ایشان رویکردی کاملا الهی بر مدار اخلاق و حق محوری وجود دارد به نحوی که نیاز انسان معاصر را در بهره مندی از یک اقتصاد مبتنی بر اخلاق و ارزش های الهی و انسانی پاسخ می دهد. آنچه از لابه لای این عناوین به مشام اندیشه می نشیند، کرامت انسان و مقام والای عبودیت و بندگی است؛ چنان که رابطه مالیات دهنده و مالیات گیرنده را رابطه ای مهرآمیز نه قهرآمیز دانسته و بنا به توصیه آموزه های دینی برای مأموران مالیاتی، چنین رابطه ای را عاملی مهم در یک نظام اقتصادی عادلانه و مبتنی بر ارزش های الهی می داند.

از منظر شهید بهشتی اصول و برنامه های اقتصادی اگر براساس تعالیم قرآن باشد تمامی حقوق افراد در عصر کنونی و در آینده تأمین خواهد شد. ربا و رباخواری در هر شرایطی حرام است و هیچ توجیهی بر انجام آن در جامعه وجود ندارد و جامعه رباخوار فاقد عدالت است.یکی از نقدهای ایشان بر دموکراسی، حاکمیت سرمایه داران و قدرت های اقلیت، عدم تحقق عدالت و آزادی است که وی سر منشأ آن را قدرت های اقتصادی حاکم بر جوامع غربی می داند. در مباحثی که در کتاب در اسلام و اقتصاد اسلامی گردآوری شده، مناسب ترین شناخت از دنیای جدید را در بهترین حالت برای یک فقیه مشخص می نماید. لذا داشتن فتوای شایسته و در خور نیاز برای چنین جامعه ای جز از طریق آرای این چنین اندیشمندانی میسر نمی باشد. وی معتقد بود :

«برای ایجاد سرمایه های بزرگ راه های گوناگون دیگری هست که مدتهاست مورد توجه کارشناسان اقتصاد دنیا قرار گرفته است. با تشکیل شرکت های بزرگ سهامی، تعاونی تولید، تعاونی مصرف، تعاونی تولید و مصرف و… می توان سرمایه هایی بزرگ متعلق به سرمایه دارهای کوچک به وجود آورد که در راه ترقی و توسعه فعالیت های اقتصادی به کار انداخت، بی آنکه پای سرمایه داران و رباخواران به میان آید».

سرمایه های بزرگ متعلق به سرمایه دارهای کوچک باید ایجاد گردد و با ربا باید مبارزهای جهانی در پیش گرفت چنان که در پاسخ کسانی که ربا را «سود تضمین شده» می دانند می گوید:ربا به هر شکل که باشد حرام است و ربا مثل سگ است که هر چه آب بکشی پاک نمی شود. 

اجتهاد شهید بهشتی و شناخت عمیق ایشان از مسایل اقتصادی سبب شد که در ارائه راهکارهای اقتصادی اسلام برای حل مشکلات، به عنوان صاحب نظری به نام مطرح گردد که حتی در بستری فراتر از جغرافیای مسلمانان به ارائه راه حل بپردازد و دامنه فتوایش همه انسانها را شامل شود. عوامل این توجه عبارت اند از: اولا خطاب ایشان جهانی است زیرا این فتوا تنها شامل کشورهای مسلمان نمی شود، ثانية راه حل تخصصی و تعریف شده ای در آن ارائه شده است که کاملا توأم با بهره مندی از علم اقتصاد زمان بوده است و دلالت بر تبحر و قدرت کارشناسی ایشان در این زمینه دارد. 

بر این اساس، به آسانی می توان دنیای جدید را در پیوند با مبانی سنت و قرآن اداره نمود و سنت و تجدد را دو جانب متضاد ندانست. این بینش شهید بهشتی در زمانی مطرح می شود که کمتر کسی در حوزه ها متوجه این نوع قوانین اقتصادی اسلام برای رفع تبعیض و تحقق عدالت اجتماعی بوده است و به سبب این تسلط و آگاهی کارشناسانه در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی، ریاست کمیسیون اقتصادی آن را عهده دار گردید. آنچنان که در مورد نقش ایشان در تصویب قوانین مربوط به بیمه گفته می شود که وی سی سال پیش به مطالعه قواعد بیمه پرداخته است. 

منبع اسلام و مقتضیات زمان از دیدگاه شهید آیت الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی/ صدیقه قاسمی؛ باهمکاری بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید دکتر بهشتی.

فصل اول : 

بررسی زندگی شهید آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی و ابعاد گسترده آن یا به عبارتی پرداختن به سیره عملی ایشان با رویکردهای مختلف، قابل تحقیق و تحلیل است. با توجه به عنوان این کتاب، مهمترین محوری که در بررسی سیره عملی شهید بهشتی مد نظر قرار گرفته این است که وی در مباحث نظری دیدگاه هایی روشن و تعریف شده در پیوند بین سنت و تجدد مطرح نموده و در حیطه عمل نیز، تمامی اعمال و رفتار ایشان در بر گیرنده آن می باشد.

بر این اساس، زندگی ایشان در سه مرحله مورد توجه قرار گرفته است:

1- از تولد تا قم

2- از قم تا هامبورگ

3- از هامبورگ تا انقلاب اسلامی

1- از تولد تا قم

شهید بهشتی در دوم آبان 1307ش در اصفهان متولد شد و تا سال 1320 که به شهر قم عزیمت و هجرت نمود موفقیت های قابل توجهی را پشت سر گذاشت.در خانواده ای روحانی و اصیل رشد کرد و بر اساس خوابی که پدر بزرگ مادری اش نوید آن را داده بود، عنایت ویژه ای شامل حالش بود. در همان دوران کودکی با توجه به زمینه های علمی و تربیتی، موفقیت های قابل ملاحظه کسب نمود و از کوشاترین دانش آموزان دبستان ثروت و ممتاز ترین آنها در دبیرستان سعدی محسوب می شد. او که از چهار سالگی وارد عالم تعلیم و تربیت شده بود در دو درس زبان خارجی و ریاضی درخشش خاصی پیدا کرد. در واقع فراگیری علوم جدید و زبان خارجی از جمله اموری بود که وی شایستگی های ارزشمندی را در دوران دبیرستان در زمینه آنها به دست آورد.

با توجه به هوش سرشار و دقت نظری که در مسایل زمان خود داشت این علوم نمی توانست پاسخی قانع کننده به خواسته های او باشد. لذا در سال سوم دبیرستان به تحصیلات مدرسه ای خود پایان داد و وارد حوزه علمیه صدر اصفهان شد.

حضور او در مدرسه صدر نخستین گام در توجه به موازین ثابت دین بود. شدت علاقه مندی او برای حضور در این مکان علمی و محدودیت های فیزیکی و بعد مسافت منزل تا مدرسه به گونه ای بود که با کسب رضایت والدین به جز ایام تعطیل و جمعه ها، روزهای هفته را در مدرسه می ماند.

عوض کردن کدخدا

از همان آغازین سال های ورود به حوزه تنها کتاب های درسی نبود که او را به سوی شریعت نبوی و سنت رهنمون می کرد بلکه برخورداری از یک زندگی اجتماعی و تبلیغی نیز او را به سوی عمیق تر شدن و فهم کامل از دین و مردم هدایت می نمود. به طوری که در یکی از سفرهای تبلیغی در شانزده سالگی به یکی از روستاهای اصفهان، با شجاعت و مدیریتی کم نظیر مردم روستا را که از ظلم کدخدا به ستوه آمده بودند، به گونه ای رهبری کرد که آنها یکی از افراد شایسته را جایگزین نموده و کدخدای ظالم را از قدرت خلع ساختند. 

روایت فوق، رفتاری است از طلبه ای شانزده ساله که با مدیریت و تدبیری شایسته و با تکیه بر نظرات مردم، باعث شد تا فردی لایق در رهبری یک روستای کوچک امکان حضور یابد.

حال اگر ایشان مانند خیلی از مبلغان دیگر تنها به ذكر آداب و ادعیه می پرداخت آیا می توانست در مبانی نظری چنین موفق و نظریه پرداز و صاحب فتواهایی بی مانند باشد؟ از این رو زمینه های ارائه نظریات فقهی او را باید در لابه لای سیره عملی و زندگی دینی اش جستجو کرد.

ایشان در اواخر سال های اقامت خود در اصفهان با وجود این که در سال اول و دوم دبیرستان زبان فرانسه خوانده بود، اقدام به فراگیری زبان انگلیسی نمود و این فصلی است معطوف به دیگر سرفصل های زندگی اش که او را معتقد ساخته بود که باید با فراگیری زبان دنیای جدید به استقبال شناخت 

ساختار و تحولات آن رفت. این حرکت مقدمه ای لازم و پر اهمیت برای شناخت معارف بشری است که در مسیر دین پژوهی امری ضروری و جدانشدنی از معارف است.

پس از تحصیل دروس ادبیات، فقه، اصول و منطق که از دروس مقدماتی به شمار می آید، به عنوان دانش آموخته ای عالی و ممتاز به گونه ای که دیگر طلبه ها قادر به رقابت با او نبودند، رو به قم نهاد.

هجرت به قم

در شهریور 1325 وارد شهر قم شد و به فراگیری علوم حوزوی در مدرسه حجتیه ادامه داد و از محضر استادان بزرگی همچون آیت الله داماد و آیت الله اردکانی بهره جست.

درس خارج فقه و اصول را نزد استاد بنام آن زمان آیت الله داماد آغاز کرد و در بهار 1326 در محضر امام خمینی (ره) به شاگردی مشغول شد. به علاوه، وی از محضر حضرات آیات عظام بروجردی و محمدتقی خوانساری، نیز بهره مند گردید. و در جمع طلاب نمونه آن زمان یعنی مطهری، مشکینی، موسوی اردبیلی و موسی صدر، مقامی ممتاز یافت به طوری که توانست همزمان در قم و اصفهان به تدریس پردازد.

حضور در عرصه تبلیغ

از توجه به مسایل اجتماعی، که مهمترین شیوه در آن زمان شرکت در امر تبلیغ بود، غفلت نداشت و ترجیح می داد به مناطقی رود که دیگر طلبه ها تمایلی به رفتن به آن مکان ها نداشتند و هرگز اسیر دعوت و تشریفات نبود. در سال 1326 به همراه آقایان منتظری، مطهری و تنی چند از طلاب به هزینه آیت الله بروجردی به یکی از این روستاها رفتند و به امر تبلیغ مشغول شدند.

هنگامی که دروس حوزوی را به نحو احسن به پایان رساند به مقام اجتهاد نایل گشت که دو ویژگی آن را مزین و متفاوت با دیگران می ساخت: 1- آزاداندیشی در فقه 2- تحت تأثیر دیگران واقع نشدن و برخورداری از روحیه مستقل. 

 منبع: اسلام و مقتضیات زمان از دیدگاه شهید آیت الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی/قاسمی، صدیقه، 1345-؛ باهمکاری بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید دکتر بهشتی.

1 ـ کتابخوانی کودکان

کودکان را به کتابخوانی عادت بدهید، این کار تا آخر عمر همراه با آنها خواهد بود.پدر و مادرها بچه‌ها را از اول با کتاب مانوس کنند 

2 ـ کتابخوانی تابستانی

در تابستان‌ها که نوجوانان و جوانان محصل تعطیلند حتماً کتاب بخوانند ، کتاب‌هایی را معین کنند، بخوانند و تمام کنند. 

3 ـ زنگ کتاب‌خوانی

معلمین و دانش‌آموزان ساعاتی را به کتابخوانی اختصاص دهند. این را حتماً وزارت آموزش و پرورش بررسی کند.

4 ـ محفل کتابخوانی

جوان‌ها وقتی دور هم می‌نشینند و دو ساعت سه ساعت جلسه دارند یه قرار بگذارند که از این جلسه ، نیم ساعت کتاب بخوانند . 

5 ـ کتابخوانی روزانه

به بهانه اشتغال و کارهای روزمره از مطالعه غفلت نکنید .  کتابخوانی را جزء کارهای زندگی بدانید. 

6 ـ اهمیت کتاب

بهای کتاب را جزئی از هزینه‌های ضروری بدانید . 

7 ـ عرضه کتاب

ناشرین در قطار راه آهن ، مترو و اتوبوس‌ها کتاب‌های جذاب و سرگرم‌کننده عرضه کنند. 

در اداراتی که مردم زیاد انتظار می‌کشند و جمعیت زیاد است کتاب عرضه شود . 

8 ـ بازار کتاب

دنبال کتاب مورد نظرتان بگردید تا ناشر و مولف هم برای پدید آوردن کتاب تلاش کنند. 

9 ـ همراه کتاب

 با خود کتاب همراه داشته باشید و از وقت‌های اضافه خود برای کتابخوانی استفاده کنید.

10 ـ صدقه کتاب

در صورت توان برای چاپ کتاب‌های خوب هزینه کنید و آن را به حساب صدقه جاریه بگذارید.

11-هدیه کتاب

کتاب‌های خوبی که می‌خرید را پس از مطالعه به دوستان و فرزندانتان بدهید تا آنها هم بخوانند. 

منبع:

 khamenei.ir 

رهبر معظم انقلاب در مورد اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی فرمودند: کتاب‌خوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی، که یک واجب دینی است.

مقام معظم رهبری: بیش از آنچه که از لحاظ عرضه کتاب عقبیم، از لحاظ کتاب‌خوانی عقبیم، کتاب خواندن در کشور ما متأسفانه یک کار اختصاصی است، مخصوص بخشی از مردم است، مربوط به همه مردم نیست، در حالی که معارف و علوم و هنر و ذوق و آنچه که در حیطه کار فرهنگ هست مال همه مردم است، مخصوص بخشی از مردم که نیست.

همه به مفاد و محتوای کتاب احتیاج دارند، در حالی که همه از کتاب استفاده نمی‌کنند. اکنون ملت ایران باید عقب افتادگی‌ها را جبران کند. اینک فرصت بی نظیری از حکومت دین و دانش بر ایران پدید آمده است که باید از آن در جهت اعتلای فکر و فرهنگ این کشور بهره جست.

امروز کتاب خوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی، که یک واجب دینی است. از همه بیشتر، جوانان و نوجوانان باید احساس وظیفه کنند، اگر چه آن گاه که انس با کتاب رواج یابد، کتاب‌خوانی نه یک تکلیف، که یک کار شیرین و یک نیاز تعلل ناپذیر و یک وسیله برای آراستن شخصیت خودش تلقی خواهد شد، و نه تنها جوانان، که همه نسل‌ها و قشرها به دلخواه و شوق بدان رو خواهند آورد. (برگرفته از من و کتاب، صفحه 46)

رهبر معظم انقلاب در دیدار معلمان و اساتید در بیستم مهر سال 1391 فرمودند:

یکی از مشکلات ما تنبلی است. مساله مطالعه و کتابخوانی مهم است. در جامعه ما بی اعتنایی به کتاب وجود دارد. گاهی آدم می بیند در تلویزیون از این و آن سوال می کنند: آقا شما چند ساعت در شبانه روز مطالعه می کنید، یا چقدر وقت کتابخوانی دارید؟

یکی می گوید پنج دقیقه، یکی می گوید نیم ساعت! انسان تعجب می کند. ما باید جوانان را به کتابخوانی عادت دهیم، کودکان را به کتابخوانی عادت دهیم؛ که این تا آخر عمر همراهشان خواهد بود.

کتابخوانی در سنین بنده - که البته بنده چندین برابر جوان ها کتاب می خوانم - غالبا تاثیرش بمراتب کمتر است از کتابخوانی در سنین جوان ها و شما عزیزانی که اینجا حضور دارید.

آنچه که همیشه برای انسان می ماند، کتابخوانی در سنین پایین است. جوانان شما، کودکان شما هرچه می توانند، کتاب بخوانند؛ در فنون مختلف، در راه های مختلف، مطلبی یاد بگیرند. البته از هرزه گردی در محیط کتاب هم باید پرهیز کرد، منتها این مساله بعدی است؛ مساله اول این است که یاد بگیرند، عادت کنند به این که اصلا به کتاب مراجعه کنند، کتاب نگاه کنند.

البته باید دستگاه ها مراقب باشند، اشخاص مواظب باشند، هدایت کنند به کتاب خوب که با کتاب بد، عمر ضایع نشود.

ایشان در بخشی دیگر از سخنانشان فرمودند: «با تلخى باید اعتراف کنیم که رواج کتاب و روحیه‌ کتابخوانى در میان ملت عزیز ما که خود یکى از مشعل‌داران فرهنگ و کتاب و معرفت در طول تاریخ پس از ظهور اسلام بوده است، بسى کمتر از آن چیزى است که از چنین ملتى انتظار مى‌رود»

 همچنین افزودند: «باید جورى بشود که در سبد کالاى مصرفى خانواده‌ها، کتاب یک سهم قابل قبولى پیدا کند و کتاب را بخرند براى خواندن، نه براى تزئین اتاق کتابخانه و نشان دادن به این و آن. این هم یک نکته است، که مسئله‌ کتابخوانى در جامعه است.»

باتوجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر وجوب کتابخوانی و نقش کتاب در زندگی ایرانیان به نظر می رسد که وزارت ارشاد باید توجه ویژگی به دغدغه های رهبری در این حوزه داشته باشند و اجازه حاشیه سازی در عرصه کتاب و نشر را ندهد.

منبع:

Khamenei.ir

*** كتاب برتر عاشورایى***

**عبرت‏هاى عاشورا
*سیداحمد خاتمى

كتاب «عبرت‏هاى عاشورا» كه با الهام از تأكیدات و هشدارهاى رهبر معظّم انقلاب، در چند سخنرانى، به رشته تحریر در آمده است؛ پنج عامل زیر را در پیدایش حادثه عاشورا داراى نقش اساسى مى‏داند:

1. كنارگذاردن وصایاى پیامبراكرم (ص)

2. رنگ باختن معنویت پس از پیامبر (ص)

3. افول غیرت دینى.

4. كوتاهى خواص از انجام رسالت خود.

5. نفوذ و حاكمیت نفاق، بویژه نفاق پنهانى پس از پیامبر صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏آله‏ وسلم .

تحلیل و شناخت هریك از عوامل یاد شده، نه تنها مى‏تواند براى جامعه شیعى امروز ما، كه براى هر ملت تحت ستم و عدالت‏خواه كه در پى عزّت و سربلندى است، عبرت‏آموز باشد.

نویسنده در این كتاب تنها به بررسى سه عامل نخست پرداخته و عامل چهارم را در كتاب «رسالت خواص» به بحث كشیده است و در واقع كتاب «رسالت خواص»، جلد دوم كتاب حاضر خواهد بود و عامل پنجم را نیز در كتاب «سیماى نفاق از دیدگاه قرآن» مطرح كرده است.