هشدارهای قرآنی درباره کفر
فَاَمَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ فَاُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا فِی الدُّنْیَا وَ الاخِرَهِ وَ مَا لَهُم مِّن نَّاصِرِینَ. (آل عمران: 56)کسانی که کفر ورزیدند، در دنیا و آخرت به سختی عذابشان می کنم و یاوری نخواهند داشت.
اصل کاربرد این واژه در گفتارهای قرآنی برای حق پوشی است و کافر به کسی گفته می شود که پوشاننده حق و حقیقت باشد. حال این حقیقت می تواند خودِ خداوند باشد؛ یعنی اگر کسی خداوند را که نخستین و آخرین حقیقت هستی است، با پرده انکار خویش بپوشاند و به او بی ایمان و بی اعتقاد شود، چنین شخصی مصداق آشکار و نخست کافر است. همچنین این حقیقت می تواند هر آن چیزی باشد که با اندکی تأمل، حق بودنش آشکار می شود؛ مانند وجود قیامت، رسالت پیامبران، وجود دین و احکام الهی که شأن همه اینها آن است که بدان ها ایمان آورده شود و اگر کسی بدان ها ایمان نیاورد و آنها را منکر شود، به او کافر می گویند.کفرورزی در قرآن یکی از معانی سه گانه زیر به کار رفته است:
یک _ کفر به معنی انکار و بی اعتقادی، که در مقابل آن، ایمان و باور داشتن قرار می گیرد. این بی ایمانی و انکار، درباره مفاهیم و حقایق گوناگونی به کار رفته است. از جمله بی اعتقادی به خدا، فرشتگان الهی، کتاب های آسمانی، فرستادگان الهی، روز جزا و دیدار خداوند که این حقایق، از سوی گروه های مختلفی ابراز و انکار شده است.
دو _ کفر به معنای ناسپاسی، که در برابر شکر قرار می گیرد. این معنا از کفر نیز در آیه های گوناگونی آمده است. از جمله آیه 152 سوره بقره که چنین می فرماید:وَ اشْکُرُواْ لِی وَ لاتَکْفُرُونِ.شکرانه ام را به جای آرید و با من ناسپاسی نکنید.یا آیه 7 سوره ابراهیم که می فرماید:لَئِنْ شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ.اگر واقعاً سپاس گزاری کنید، [نعمت] شما را افزون خواهم کرد و اگر ناسپاسی کنید، به یقین عذاب من دشوار خواهد بود.در این دو آیه، به خوبی مشخص است که کفر در برابر شکر قرار دارد و به مفهوم ناسپاسی به کار رفته است.
سه _ کفر به معنای سرکشی و نافرمانی در برابر دستورهای الهی. این معنا، گستره بسیار وسیعی دارد که نمونه های فراوانی را در قرآن دربرمی گیرد. خداوند، بسیاری از نافرمانی ها را در کتاب خویش کفر نامیده است. از جمله در سوره آل عمران پس از آنکه فرمان حج می دهد و حج خانه خویش را بر توانمندان واجب می شمارد، در ادامه می فرماید:وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ. (آل عمران: 97)و هر که کفر ورزد، یقیناً خداوند از جهانیان بی نیاز است.همچنین در سوره آل عمران می خوانیم:قُلْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ لاَیُحِبُّ الْکَافِرِینَ. (آل عمران: 32)بگو: از خدا و فرستاده او اطاعت کنید و اگر سرپیچی کنید، خداوند کافران را دوست ندارد.از تعبیر پایانی این آیه نیز می فهمیم، سرپیچی از فرمان خدا و رسول، در فرهنگ قرآن نوعی کفر به شمار می آید.
نکته دیگر درباره کفر، آن است که هر کس با توجه به اندازه سرپیچی اش در برابر خدا، کافر است. ازاین رو، نافرمانی ها در افراد گوناگون، با توجه به موقعیت و شرایطشان متفاوت است. زن، در برابر یک حکم می ایستد، مرد در برابر یک حکم، جوان در برابر یک حکم، پیرمرد در برابر یک حکم و این گونه نیست که همه به همه دین کافر باشند،بلکه هر کس به اندازه ای که به دستورهای الهی بی توجهی می کند، به همان اندازه کفر ورزیده است.
اما هشدارهای الهی درباره کفر فراوان است و خداوند در بسیاری از آیه های قرآن درباره کفرورزی و فرجام آن هشدار داده است. مهم ترین آنها، همان آیه ای بود که ابتدای بحث مطرح شد. در این آیه نیز می بینیم که کافران افزون بر عذاب های اخروی، به عذاب های دنیایی نیز دچار می شوند. از جمله عذاب های دنیوی شان، این است که در حیرت، دل تنگی و رنج به سر می برند؛ زیرا انسان ضعیف است و تکیه گاهی می خواهد و اگر تکیه گاهی همچون خدا نداشته باشد، در گرفتاری ها، رنج ها و هجوم اندیشه ها، هیچ پناهگاهی ندارد که او را آرامش دهد.
انسانی ممکن است از امکانات مادی فراوان برخوردار باشد، ولی نمی تواند آسوده زندگی کند و به تعبیر قرآن کریم زندگی تنگی خواهد داشت.وَ مَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنْکًا… . (طه: 124)هر کس از یاد من رویگردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت.
از این نکته نتیجه می گیریم که هر کس به هر اندازه به خدا و تقدیر او بی ایمان تر و کافرتر است، به همان اندازه حیرت، دل تنگی و درد و رنجش زیادتر است و این، ملاک بسیار خوبی برای تشخیص ایمان از کفر است.
منبع هشدارها و تحذیرهای قرآنی/ حمیدرضا حبیب اللهی
اذان صبح: 
طلوع آفتاب: 
اذان ظهر: 
غروب آفتاب: 
اذان مغرب: 
نیمه شب شرعی: 
