رابطه انسان با خویشتن
رابطه انسان با خویشتن:
انسان در برابر خود چه مسئولیت و تعهدی دارد؟ تصویر کلی نهجالبلاغه در این باب دو مطلب را درباره مسئولیت انسان در برابر خودش بیان میکند:
الف) شناخت خویشتن:
گفتههای فراوانی از امام علی عليه السلام در باب لزوم معرفت نفس و اهمیت آن آمده است مانند: بزرگترین حکمتهای برای انسان، نفس خود را شناختن است. بزرگترین جهلها جهل انسان به خویشتن است، رستگاری و فوز اکبر برای کسی است که به معرفت نفس موفق شود. معرفت نفس نافعترین معرفتها است.
واضح است تصور از معرفت نفس، شناخت تن نیست بلکه شناخت روح و روان آدمی است و نیز تصور از شناخت روان، شناخت روانشناسانه نیست، بلکه یک نوع شناخت فیلسوفانه و عارفانه است. از کجا آمدهام، و به کجا میروم و آمدنم بهرچه بود. و این نوع از شناخت است که مرتبط با معرفت پروردگار است.
ب) خود را ساختن:
خودشناسی مقدمهای برای خودسازی است، با خودشناسی انسان بیدار میشود و با خودسازی جوهر آدمی دیگر میشود. لذا امام علی(ع) میگوید: عبادالله! محبوبترین بندگان در پیشگاه خداوند بندهای است که خدا او را در شناخت و ساختن خودش یاری کند، آنگاه او لباسی از اندوه مقدس برتن، و پوشاکی از بیم بر خود پوشید و در نتیجه چراغ هدایت در دلش برافروخت و برای آن روز که مانند مهمان بر او وارد میشود آماده گشت.
پنج دستورالعمل برای انسانیت
پنج دستورالعمل برای انسانیت
حقیقت صراط: از جمله حکمت 82 نهج البلاغه که حضرت در این حکمت می فرمایند: شما را به پنج چیز سفارش مى کنم که اگر براى آنها شتران را پر شتاب برانید و رنج سفر را تحمل کنید، سزاوار است:
نماز اول وقت شاه کلید است
نماز اول وقت شاه کلید است
نقل است جواني نزد عالم رباني، حضرت آيةالله شيخ حسنعلي اصفهاني «نخودکي» آمد و گفت: سه قفل در زندگي ام وجود دارد و سه کليد از شما ميخواهم!
قفل اول: دوست دارم يک ازدواج سالم داشته باشم؛
قفل دوم: دوست دارم کارم برکت داشته باشد؛
قفل سوم: دوست دارم عاقبت به خير شوم.
آيةالله اصفهاني فرمود: براي قفل اول، نمازت را اول وقت بخوان. براي قفل دوم نمازت را اول وقت بخوان. و براي قفل سوم هم نمازت را اول وقت بخوان!
جوان عرض کرد: سه قفل با يک کليد؟!
آيةالله اصفهاني(ره)فرمود: نماز اول وقت شاه کليد است.
چرا برای نماز صبح خواب میمانیم؟
چرا برای نماز صبح خواب میمانیم؟
یکی از شکایتهایی که برخی افراد از خود دارند این است که چرا برای نماز صبح از خواب بیدار نمیماند و یا اصلاً به نماز اهمیت نمیدهد و به عبارت دیگر در دین سستی میکند.
باید توجّه داشت که: عامل اصلی خواب ماندن برای نماز صبح و یا هر کوتاهی ای که در زمینه دین و عبودیت پیدا می شود در ضعف ایمان است.
همه ما کم و بیش از این عارضه رنج می بریم و ایمان کامل برای انسان مومن یک ایده آل و آرزوی نهایی است ولی باید بکوشیم هر چه بیشتر آن را تقویت نماییم. در روایت هست که ایمان ده درجه دارد و وظیفه مومن حرکت در این مسیر و افزودن به این درجات است. گناه بودن در صورتی است که اراده خودش در این زمینه دخیل باشد.