چرا فاطمه فدک را مطالبه می‌کند؟

نخستین انگیزه‌ی مطالبه فدک از جانب فاطمه علیهاالسلام این بود که با مطالبه‌ی فدک و استرداد آن، می‌توانست خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام را- که با توطئه «سقیفه‌ی بنی‌ساعده» از دستش خارج نموده بودند و ابوبکر را جانشین وی کرده بودند- به شوهرش بازگرداند و از حقوق آن حضرت دفاع کند.
ابن ابی‌الحدید در شرح نهج‌البلاغه می‌نویسد:
از علی بن الفارقی (مدرس غربیه بغداد) پرسیدم: آیا فاطمه علیهاالسلام راستگو نبود؟
او جواب داد: آری، راستگو بود.
پرسیدم: چرا ابوبکر حقش را به وی برنگرداند؟
لبخندی زد و با آهنگی که کمتر رنگ شوخی داشت و هاله‌ای از لطافت و ظرافت و ابهت آن را در بر گرفته بود، گفت: اگر ابوبکر، امروز فدک را به فاطمه علیهاالسلام می‌داد، فردا خلافت را برای همسرش امیرالمؤمنین علیه‌السلام مطالبه می‌کرد و ابوبکر را از مقام خلافت می‌راند. ابوبکر نمی‌توانست برای خلافت عذری داشته باشد و ناگزیر به ترک آن می‌شد، زیرا فاطمه علیهاالسلام راستگو و در سخنش صادق بود و در ادعایش نیاز به گواه و شاهد نداشت. بنابراین، دیگر عذر ابوبکر پذیرفته نمی‌شد. [1] .[2]

انگیزه‌ی دوم این است که حق گرفتنی است نه دادنی. هر کسی موظف است حقوق از دست رفته‌اش را مطالبه کند و باز ستاند، اگر چه نسبت به آن احساس بی‌نیازی کند، این با زهد و تقوای انسان منافات ندارد و شایسته نیست که انسان در برابر از دست رفتن حقوق خویش سکوت کند، چه سکوت در برابر ظالم، کمک به ظلم است. اگر در برابر او ایستادگی نشود، ممکن است به کار خود ادامه داده، دست تعدی را به سوی دیگران دراز کند.
انگیزه‌ی سوم این است که آدمی هر چند دلبستگی به دنیا نداشته باشد و دنیایش را به خاطر آخرت رها کند، ولی برای حفظ آبرو و امرار معاش و ادامه‌ی زندگی به عوامل مادی نیازمند است و از طرفی می‌تواند از ثروت خویش نه تنها به زندگی خود بهبود ببخشد، بلکه می‌تواند به دیگران نیز کمک کند، کما اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با ثروت خدیجه علیهاالسلام توانست علاوه بر احیای دین خدا، به یاری بینوایان و تهیدستان نیز بشتابد.
انگیزه چهارم اینکه انسان به اقتضای عقل باید به دفاع از حقش بپردازد. اگر پیروز شد به هدف خود دست می‌یابد و اگر نتوانست به حق خود برسد، مظلوم واقع خواهد شد و با این مظلومیت و ستمدیدگی، غاصب و ستمگر را که مدعی درستی است، رسوا خواهد کرد. علاوه بر آن، مظلومیت یک فرد، بهترین وسیله جلب قلوب و انظار است و ظالم و ستمگر طبیعتاً مورد تنفر همگانی واقع خواهد شد. [3] .[ 4]

منبع:

[1] شرح ابن ابی‌الحدید بر نهج‌البلاغه، ج 16، ص 284.
[2] معصوم سوم، ص 45- 47.

[3] فاطمه علیهاالسلام من المهد الی اللحد، ص 356- 357.
[4] محرقة القلوب، ص 30.