پرهيز از گناه مراتب دارد؟

پرهيز از گناه مراتب دارد؟

گناه عبارت از مخالفت با قوانين الهي و پيروي بدون قيد و شرط از تمايلات و هواي نفس است، و مهم ترين دليل پرهيز از گناه ، دوستي با خدا و اطاعت از اوامر او و در امان ماندن از شر اين دشمن خطرناك و خانمان‌سوز يعني گناه است.
پرهيز از گناه که همان رعايت تقوا است ، به معني محفوظ داشتن روح و نفس آدمي است از آن چه بيم مي رود به آن زيان رساند .

پرهيز از گناه به معني حفظ كردن روح و نفس بشري در برابر آفات و آسيب ها است. به همين جهت در شرع آن را به خويشتن داري در برابر گناه و محرّمات اطلاق مي كنند.(1)
البته تقوا يا همان پرهيز از گناه يک مفهوم انتزاعي عامي است که نه تنها همه کارهاي خوب از مرتبه داني تا عالي ترين مرتبه آن مي باشد ، بلکه تمام مراتب قلبي و کمالات روحي را در بر مي گيرد .(2)
از اين رو گفته اند : تقوا از ديدگاه اسلام به اين معنا است که انسان از خطري بترسد که از فعل اختياري خود يا ترک آن متوجه سعادت ابدي او مي شود .
بر اين اساس هميشه همراه با تقوا و يا پرهيز از گناه يک نوع ترس وجود دارد. البته ترس داراي علل و عوامل متعددي است که بعضي چون شما از آن به دليل پرهيز از گناه تعبير مي کنند.
منشأ اين ترس گاهي عذاب جهنم يا محروميت از نعمت هاي بهشتي است . همان گونه که اين حالت در شما وجود دارد . گاهي ترس از محروم شدن از مقامات معنوي و « رضوان الله و لقاء الله» است .
اما نکته مهم اين جاست که ترک گناه حتي به خاطر ترس از آبرو ريزي و عاقبت آن نيز مطلوب است . البته اين نوع پرهيز از گناه تنها شما را از گناه دور مي كند اما ثواب ندارد. از این رو بهتر است انسان خود را به جايي برساند که اگر او را عذاب هم نکنند ، به خاطر خدا و محروميت از مقامات معنوي گناه را ترک کند. بنابراين سعي کنيد اين روحيه را در خود تقويت کنيد که به خاطر خدا و کسب رضوان الهي خلاف خواسته او عمل نکنيد . در اين صورت علاوه بر اينكه از گناه مصون مي مانيد، از ثواب هم بهرمند مي شويد.
تحقق امر به اين است که روحيه پرهيز از گناه در يک حد عالي تر را در خود ايجاد کنيد . يعني علاوه بر اينکه در امور ظاهري ،خلاف خواسته مولي عمل نمي کنيد، در امور قلبي و باطني نيز چنين باشيد مثلا از افکار و تخيلاتي که براي سعادت انسان خطرناک است ،خود داري کنيد. (3)
مراتب پرهيز از گناه :
با توجه به آن چه گذشت روشن مي شود در يک نگاه تقوا و پرهيز از گناه را به دو مرتبه عام و خاص تقسيم مي کنند:
1- تقواي عام انجام واجبات و ترک گناهان و محرّمات است .
امام خميني مي فرمايد:
کسي که اين مرحله از تقوا را ندارد، جزو انسان نيست و داخل در انسانيت نشده است. (4) مادامي که (انسان ) تابع مشتهيات و لذايذ نفسانيه است و حلاوت لذايذ در کام اوست ، اول مقام کمالات انسانيه براي او رخ ندهد.(5)
2- تقواي خاص :
امام خميني در اين زمينه مي فرمايد : (تقواي) خاصه از مشتهيات است ، و (تقواي ) زاهدان از علاقه به دنيا ، و مخلصان از حب نفس ، و (تقواي ) مجذوبان از ظهور کثرات افعالي ، و فانيان (کساني که به مقام فناي بالله، لله و في الله مي رسند) از کثرات اسمائي، و واصلان از توجه به فنا ، و متمکنان از تلوينات.(6)
جهت آگاهي بيش تر به به منابع زير مراجعه شود :
1- چهل حديث امام خميني ،از ص 206 به بعد
2- اخلاق در قرآن مصباح يزدي ،ج 1 ،از ص 71 به بعد
3- پيام قرآن، اخلاق در قرآن، آيت الله مکارم شيرازي، ج 1، از ص 61 به بعد

پي­ نوشت­ ها :
1. راغب اصفهاني، مفردات، ص 530.
2 .مصباح يزدي ، اخلاق در قرآن ، ج1 ، ص75.
3 . همان.
4.امام خميني ، چهل حديث ، ص 206.
5 . همان .
6.همان.