پاداش بوسيدن فرزند

پاداش بوسيدن فرزند

کانون خانواده بايستي محيطي جذاب و شيرين باشد تا بهترين لحظات زندگي اعضا در فضاي گرم و صميمي خانواده بگذرد . خانواده به عنوان محيطي طبيعي ، رشد جسماني ، عاطفي و اجتماعي فرزندان را تحت تاثير قرار مي دهد .

امام محمد غزالي در كتاب ” کيمياي سعادت ” آورده است : ” بدان که کودک امانتي در دست پدر و مادر است و دل پاک وي چون گوهري نفيس است ، چون موم نقش پذير است و چون زميني پاک است که هر بذري در وي مي رويد ، اگر بذر خير در آن بنشاني ، به سعادت دين و دنيا مي رسد و پدر و مادر و استاد در ثواب آن شريکند و اگر برخلاف اين باشد ، بدبخت مي شود و در هرچه بر سر او آيد ، ايشان شريک هستند .”

خانواده در رشد اخلاقي کودک سهمي مهم دارد . وجود آرامش و اطمينان خاطر در خانواده و حسن معاشرت والدين با خود و فرزندان ، زمينه اجتماعي شدن را در کودک فراهم مي کند و ارتباطات صحيح اجتماعي را به او مي آموزد . نوع رابطه اي که کودک در محيط خانواده با والدين برقرار مي کند ، زيربناي روابط بعدي او با دوستان و سايرين خواهد بود . غالبا” نگرشها و رفتارهاي خوشايند و يا ناخوشايند نسبت به پديده هاي مختلف از خانه سرچشمه مي گيرد .

ابراز محبت

 روان شناسان مي گويند ، يکي از اساسي ترين نيازهاي انسان ، پس از نيازهاي اوليه زيستي مثل آب و غذا ، نياز به محبت است . به گونه اي که اگر اين نياز در انسان تامين نشود ، تا حد زيادي نيازهاي زيستي ديگر را تحت تاثير قرار مي دهد . نياز به محبت ، در کودکان شديدتر است و پاسخ گويي سنجيده به آن ، اساس و پايه تربيت صحيح است . مهرباني با کودک ، آرامش رواني ، امنيت خاطر ، اتكاء به نفس و اعتماد به والدين را در پي دارد . عدم محبت نيز به فروپاشي آرامش رواني ، بي اعتمادي به خود و ديگران و احساس حقارت و حتي بيماريهاي جسمي و انحرافات اجتماعي مي انجامد .

از نکات مهم در محبت به کودکان اين است که تنها به محبت در دل بسنده نکنيم . زيرا محبت هنگامي موثر و مفيد خواهد بود که آن را ابراز كنيم و کودک را از علاقه خود به او آگاه سازيم . امام علي (ع ) در نامه اي به فرزندش حسن (ع ) محبت خود را به او چنين ابراز مي کند : ” من تو را قسمتي از خود ، بلکه تمام خود يافتم . به گونه اي که اگر چيزي بر تو وارد شود ، گويي بر من وارد شده است و اگر مرگ به سراغ تو آيد ، چنان است كه به سراغ من آمده است . از اين رو اين نامه را به تو نوشتم تا( محبتم را ) برايت بيان کرده باشم . “

ابراز عواطف مثبت از مباني مهم ارتباط والدين با فرزندان است . حالت عاطفي ما در هر لحظه بر درک ، تصميم گيري و قضاوتهاي ما موثر است . ابراز عواطف مثبت و خوشايند والدين در برخورد با فرزندان ، بين آنها دوستي و علاقه پديد مي آورد و يا آن را افزايش مي دهد . درنتيجه بر استحکام روابط والدين با فرزندان مي افزايد . برخي از روان شناسان توجه عاطفي مثبت و بي قيد و شرط به فرزند را اساس رابطه با او مي دانند . طبق نظر آنها ، انسان از کودکي نياز به توجه مثبت به طورغيرمشروط دارد . معمولا” توجه عاطفي والدين ، با گذشت زمان ، مشروط مي شود . دراين صورت اين تلقي در کودک شکل مي گيرد که گويا از سوي والدينش مورد بي مهري قرار گرفته است . روان شناسان و جامعه شناسان ، در بررسي علل کجروي فرزندان ، به عوامل متعددي ازجمله كمبود روابط گرم و محبت آميز و نيز عدم حمايت که از مصاديق عواطف منفي است ، اشاره کرده اند .
امام علي (ع ) در نامه اي به فرزندش حسن (ع ) محبت خود را به او چنين ابراز مي کند : ” من تو را قسمتي از خود ، بلکه تمام خود يافتم . به گونه اي که اگر چيزي بر تو وارد شود ، گويي بر من وارد شده است و اگر مرگ به سراغ تو آيد ، چنان است كه به سراغ من آمده است . از اين رو اين نامه را به تو نوشتم تا ( محبتم را ) برايت بيان کرده باشم . “

در آموزه هاي اسلامي بر لزومابراز عواطف خوشايند، تاکيد شده است . گفتگوي مهربانانه و دلسوزانه با فرزندان / نگاه محبت آميز به آنان / ارتباطات غيرکلامي مثل بوسيدن فرزندان و نوازش آنان به مقتضاي سن شان ، ازجمله نشانه هاي ابراز عواطف مثبت هستند . امام صادق (ع ) در روايتي مي فرمايد : ” هرکس فرزندش را ببوسد ، خداوند براي او پاداشي نيکو مي نويسد و وقتي که فرزند خود را خوشحال کند ، خداوند او را در قيامت خشنود خواهد کرد . “

ارتباطات غيرکلامي، شكل ديگري از ارتباط و تبادل نظر با ديگران است . والدين يا فرزندان ، گاهي افکار ، نگرش ها و مقاصد خود را از طريق حرکات چهره ، طرز نگاه و يا رفتارهاي غيرکلامي به طرف مقابل منتقل مي كنند . گاهي رفتار غيرکلامي ، موثرتر از سخن گفتن است . نياز به درک ارتباط غيرکلامي ، به ويژه در کار کردن با کودکان از اهميتي خاص برخوردار است . زيرا کودکان هنوز پيچيدگي ها و رموز ارتباطات کلامي را به خوبي نمي دانند . بدون شک براي ايجاد و رشد ارتباط موثر و مطلوب با فرزندان ، بايد هنرمندانه از ارتباطات غيرکلامي بهره جست .
کودک

يکي ديگر از مباني مهم درارتباط با فرزند ، اين است که به او اجازه دهيم تا نظرات وتصميمات خويش را بيان کند.اينمسئله مستلزم آن است که براي فرزند حق اشتباه کردن قائل شويم، به جز در مواردي که اين اشتباه براي خود او و يا ديگران خطرناک است . والدين قبل از هرچيز بايد يک شنونده خوب باشند تا بتوانند کمک و راهنمايي لازم را به فرزند خود ارائه كنند . فرزندان نياز دارند با تمام وجود احساس کنند که مورد عشق و علاقه و پذيرش والدين هستند . هرچند که در مواردي رفتارشان ، از نظر والدين مطلوب نباشد .

نوجواني 17 ساله در جريان يک مشاوره ، احساس خود را نسبت به پدرش چنين ابراز مي کند : ” آنچه واقعا” به من در حرف زدن با پدرم کمک مي کند ، اين است که حتي اگر با نظرش هم مخالفت کنم ، از دست من عصباني نمي شود . به هرحال براي من اين مهم است که پدرم حرفهاي مرا به خوبي گوش مي دهد و مي شنود .”
روان شناسان توجه عاطفي مثبت و بي قيد و شرط به فرزند را اساس رابطه با او مي دانند .

آقاي آل ياسين کارشناس مسائل تربيتي ، خطاب به پدر و مادرها چنين مي گويد :

“فرزند شما پيش از آنکه آمادگي شنيدن سخنانتان را داشته باشد ، بايد احساس کند که سخنانش را مي شنويدو پيش از آنکه افکار ، احساسات و نيازهايش را بيان کند ، بايد به اين نتيجه برسد که او رادرک مي کنيد. مسائل و نيازهاي فرزندتان را فرصتي براي احياي روابط و مناسبات خود با او تلقي کنيد .” مسلما” تلاش پدران و مادران و مربيان ، براي تامين نيازهاي مادي و معنوي کودکان در ارزش نهادن به شخصيت آنان بسيار موثر است . کودکان حق دارند از جامع ترين برنامه ها و موثرترين روشهاي تربيتي برخوردار شوند .

دکتر غلامعلي افروز روان شناس مي گويد :

“کودک حق دارد در کانون پرمهر خانواده ، در پرتو وجود والدين ، از غني ترين محبت ها و بيشترين نشاط و احساس رضايتمندي برخوردار باشد. پيامبر اسلام فرمود : فرزند در نخستين هفت سال حيات خود ، محبت پذير است / در هفت سال دوم ، آموزش پذير / و در هفت سال سوم مشورت پذير است . دوران خاص محبت پذيري کودکان زماني است که پايه هاي استوار شخصيت آنان بنا مي شود . کودکان دوست دارند اين دوران را با نشاط فراوان بگذرانند . کودک حق دارد از احترام و تکريم شخصيت برخوردار شود . آنها دوست دارند مورد توجه و احترام ديگران قرار گيرند . به همين دليل ، تکريم شخصيت کودکان يکي از وظايف مهم و مسئوليتهاي خطير پدران و مادران است .

امام محمد غزالي  كتاب ” کيمياي سعادت

آقاي آل ياسين کارشناس مسائل تربيتي

دکتر غلامعلي افروز روان شناس

صداي جمهوري اسلامي

تنظيم: کهتري