وقايع(حرکت پیامبر از مدینه برای حجة الوداع (10 ق)

حرکت پیامبرصلي الله عليه وآله وسلم از مدینه برای حجة الوداع (10 ق)
تاریخ وقوع: 26 ذی القعده

در این روز در سال 10 هجری پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم با اصحاب از مدینه برای حجة الوداع و غدیر حرکت کردند.

پیامبرصلي الله عليه وآله وسلم با غسل از مدینه خارج شدند در حالی که از روغنی مخصوص برای مو و صورت استفاده نموده بودند و دو لباس مخصوص احرام را همراه برداشتند. خروج آن حضرت در روز شنبه 4 یا 5 روز مانده به آخر ذی القعده بود.

همسران پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم و زنان وابسته همراه آن حضرت در هودج ها بودند . مخصوصا حضرت صدیقه طاهره  عليها سلام و اسماء و ام سلمه و نیز عایشه و حفصه حضور داشتند.

اهل بیت آن حضرت و نیز مهاجر و انصار و مردم دیگر نیز ایشان را همراهی می کردند. (1)

با اینکه قبل از خروج پیامبر اکرم صلي الله عليه وآله وسلم از مدینه عده زیادی از مردم مدینه مبتلا به بیماری شده بودند و نتوانستند با آن حضرت به مراسم حج بروند ولی با این حال تعداد همراهان پیامبر صلي الله عليه وآله وسلم تنها از مدینه 124 هزار هم نقل کرده اند. با حساب تعداد کسانی که در مکه مقیم بودند یااز اطراف و اکناف در مراسم حج شرکت کرده بودند تعداد حاجیان بیش از این مقدار می شود مانند کسانی که با امیر المومنین عليه السلام از یمن آمده بودند همچنین با ابوموسی و غیر ایشان در بازگشت از سفر به کاروان بزرگ حج ملحق شدند. (2)

آغاز بیان ولایت در مراسم حج

در عرفات دستور الهی رسید که علم و ودائع انبیاء را به امیرالمومنین حضرت علي عليه السلام تحویل دهند و امر ولایت را به مردم تبلیغ نمایند.

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بسیار گریست به طوری که محاسن مبارک از اشک تر شد و حضرت خواستند خداوند ایشان را از شر منافقان محافظت فرماید (3)

در منا دو بار خطبه ایراد فرمودند که اشاره کلی به ولایت امیرالمومنین حضرت  علي عليه السلام داشتند . در مسجد خیف بار دیگر جبرئیل نازل شد که خداوند می فرماید: ولایت  حضرت علی  عليه السلام را به مردم برسان. ولی وعده محافظت از شر دشمنان را برای حضرت نیاورد.

به کراع الغمیم در نزدیکی جحفه که رسیدند باز جبرییل نازل شد و این آیه را آورد: فلعلک تارک بعض ما یوحی الیک و ضائق به صدرک (4)(شاید تو ترک کننده باشی بعضی از اموری را که بر تو وحی می شود و سینه تو به خاطر آن گرفته باشد). این بار هم در امر ولایت تاکید نمود ولی آیه ای دال بر محافظت آن حضرت از شر دشمنان نیاورد.

سفر ولایت

پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم مطالبی دل بر شر منافقین نسبت به امیرالمومنین حضرت علي عليه السلام به جبرئیل فرمودند و بعد از آن کوچ نمودند. به غدیر خم که رسیدند اوایل روز بود. جبرئیل نازل شد و آیه 71 سوره مائده را آورد که شامل تاکید بر امر ولایت و در امان بودن حضرت از شر منافقین بود.:

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ اِن الله لا یهدی القوم الکافرین

ای پیامبر تبلیغ کن به مردم ان امری را که از جانب خدا بر تو فرستاده شد و اگر این کار را انجام ندهی رسالت الهی را تبلیغ نکرده ای و خدا تو را از مردم حفظ می نماید. خداوند کافران را هدایت نمی کند.

1- طبقات الکبری ج2 ص173، ارشاد الساری ج9 ص426

2- الغدیر ج1 ص9، سیره احمد زینی دحلان ج32 ص143 و…

3- بحارالانوار ج37 ص127

4- هود آیه 12

منبع: تقویم شیعه