شیوه گذران اوقات فراغت

شیوه گذران اوقات فراغت به دو نوع فردی (فعال و غیر فعال) و گروهی تقسیم میشود . بر اساس تحقیقات سازمان ملی جوانان ، جوانان ما بیشتر شیوه گذران اوقات فراغت به صورت فردی و غیر فعال مثل تماشای تلویزیون را انتخاب میکنند و تماشای تلویزیون بیشترین سهم را در گذران اوقات فراغت جوانان داشته که منجر به داشتن روحیه ی انزوا طلبی و خستگی میشود . دغدغه ها و استرس ها از عوامل گرایش جوانان به گذران اوقات فراغت به شیوه ی فردی غیر فعال است .

در گذشته ی کشورمان اوقات فراغت دختران و زنان به صورت دسته جمعی بوده و مقاصد اجتماعی بر اغراض انفرادی غلبه داشت که البته هنوز هم ادادمه دارد مثل معاشرت کردن آنان با همگنان خود ، جمع شدن در مسجدها ، روضه ها و اماکن مقدس ، بعضی از افراد برای پر کردن اوقات فراغت خود به تماشای فیلمهای سینمایی میپردازند یا به موسیقی گوش میدهند .

بعضی دیگر از آنها برای تفریح و سرگرمی از اینترنت استفاده میکنند. تلف شدن اوقات فراغت جوانان که سرمایه ی ملی هر جامعه ای محسوب میشوند ، فاجعه ای ملی در بر خواهد  داشت. تحقیقات اجتماعی سازمان ملی جوانان نشان میدهد که یکی از عوامل مهم بزهکاری در جوانان ، خالی بودن اوقات فراغت آنهاست و به ویژه در این ایام است که زمینه های بزهکاری اجتماعی شکل میگیرد.

مثل تابستان که فصل تعطیلات و بیکاری نوجوانان است ، مشکلات این چنینی بیشتر مشهود هستند . به دلیل گران شدن روشهای فعال و ترویج روحیه ی انزوا طلبی در جوانان ، محدودیت فضاها و امکانات برای گذران اوقات فراغت در سالهای اخیر ، گرایش به سمت گذران غیر فعال اوقات فراغت در بین جوانان بیشتر شده که این امر با اهداف فعالیتهای اوقات فراغت در تضاد است.

براساس تحقیقات میتوان گفت در شهرهای بزرگ در بین زنان اوقات فراغت بیشتر با گفت و شنود ، از طریق مهمانی ها یا تماس تلفنی سپری میشود . زیرا دید و بازدید سهم زیادی در پر کردن اوقات فراغت بانوان دارد، ولی در جوامع کوچکتر مثل روستاها مهمترین نوع پر کردن اوقات فراغت در بین بانوان هم با کار در مزرعه و هم ملاقات های روزمره  پر میشود.

اوقات فراغت به عنوان یکی از شاخص های رفاه اجتماعی است که استفاده درست و مناسب از آن ، در افزایش بهره وری ، کارایی و بهداشت روانی موثر است. پژوهش های مختلف سازمان ملی جوانان نشان میدهد که به دلیل گران شدن روشهای فعال و ترویج روحیه ی انزوا طلبی در نوجوانان و جوانان دختر و بواسطه ی از بین رفتن ارتباطات جمعی و محدود شدن آنها از طرف خانواده ، محدودیت فضاها و امکانات برای گذران اوقات فراغت ، روشهای غیر فعال بیشتر باب شده اند.

براساس یک  تحقیق که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ، صورت گرفت در زمینه کیفیت گذران اوقات فراغت صورت گرفت ؛ نتیجه گیری شد که بزهکاری ، فرار از خانه ، اعتیاد ، فساد و بی بند باری از جمله آسیبهایی است که ارتباط مستقیمی با چگونگی سپری کردن اوقات فراغت در دوران نوجوانی و جوانی دارد. تحقیقات سازمان ملی جوانان ، نشان میدهد که میانگین ساعت اوقات فراغت جهانی 5 ساعت و در ایران 6 ساعت میباشد .

این در حالی است که رسانه های صوتی و تصویری با بیشترین درصد ، مطالعه کردن و استراحت کردن ، بیشترین فراوانی را در پر کردن وقت آزاد جوانان خصوصاٌ دختران ، به عهده دارند . دختران ایرانی ، اوقات فراغت خود را درون منزل و در تنهایی و به صورت فردی میگذرانند. به صورت در نظر گرفتن زمانی در طول روز برای گذراندن اوقات فراغت به افزایش کیفیت زندگی کمک میکند. علت این امر ، توجه به وضعیت دختران در جامعه کنونی است . بسیاری از خانواده ها ، دختران خود را بیشتر محدود میکنند و برای پر کردن اوقات فراغت آنان حساسیت بیشتری نشان میدهند .

ریاضی ، عضو هیئت علمی دانشگاه ، نیز الگوهای ملی اوقات فراغت را از نظر زمانی با استاندارد های جهانی مقایسه کرده و اظهار میکند : در دنیا 80 روز به عنوان اوقات فراغت در نظر گرفته شده است و در ایران 90 روز . و این حاکی از تفاوت الگوهای ملی کشور ماست.

دوروتی راجرز بین برنامه ریزی برای کیفیت و زمان اوقات فراغت دوران کودکی با بزرگسالی ارتباط برقرار میکند. ((بی شک فعالیتهای اوقات فراغت در تقویت رشد کودکان موثر است ، اما رسمی کردن آن و تعلیمات مخصوص اوقات فراغت ممکن است هدفهای اساسی آنرا مثل (لذت بخش بودن آن )) از بین ببرد.

منبع:

نحوه گذران اوقات فراغت و ارائه راهکارهایی جهت بهبود کیفیت آن ، فاطمه رئیسی ، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال دوم، شماره4 ، بهار1386