ذکر خدا

ذکر خدا

لا اله الا الله الحلیم الکریم سبحان الله رب العرش العظیم و الحمدلله رب العالمین.

خداوند در قرآن كريم  میفرماید: «یا ایها الذین آمنوا اذکروا الله ذکراً کثیراً». ای کسانی که ایمان آروده اید! خدا را بسیار یاد کنید. ذکر یعنی بر زبان یا بر باطن خود ذاتی را حاضر نمودن. یعنی شما بندگان با زبانتان یاد خداوند را کنید و با قلبهایتان خداوند را فراموش نکنید.

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و سلم در اینباره میفرماید: «اُذکُرُاللهَ ذِکراً کَثِیراً حَتّی یَقُولُ المُنافِقُونَ اِنَّکُم تُراؤن» یعنی ذکر خداوند متعال را همیشه و در همه حال زیاد بگویید تا جایی که منافقان فکر کنند شما ریا کار هستید.

در حدیث دیگری نیز میفرماید: «مَن اَحَبَّ شَیئاً اَکثَرَ مِن ذِکرِهِ» یعنی هر کسی که چیزی را دوست بدارد ذکر او را زیاد میگوید، یعنی هر کسی که خداوند متعال را دوست داشته باشد ذکر او را فراموش نکرده و دائماً ورد زبانش خواهد شد.

آیا بر همه ی ما آشکار نیست که حضرت ابراهیم علیه السلام برای شرافت ذکر خداوند همه ی مال خود را داده و نفس خود را در راه ذکر و شرافت او برده کرد. خداوند متعال وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام را دوست خود خواندند فرشته ها به خداوند متعال گفتند: یا ربّ، ابراهیم با مال و اولاد خود مشغول است چگونه دوست شما میشود. خداوند متعال در جواب فرمودند: شما به مال و صورت دوست من نگاه نکنید بلکه به قلب و عمل او نگاه کنید. در عین حال حضرت جبرئیل علیه السلام به دستور خداوند به شکل انسان شد و پیش حضرت ابراهیم علیه السلام آمد. حضرت ابراهیم علیه السلام صاحب هر نوع حیوانی بود حتّی از سگ گلّه 12 هزار قلاده داشت، هر سگی هزار رأس گوسفند را چوپانی میکرد و در گردن هر سگ، قلاّده ای از طلا بود. حضرت جبرئیل علیه السلام زمانی که پیش حضرت ابراهیم علیه السلام آمده بود بر تپه ی بلندی ایستاده و در حال تماشا کردن اموال خود بود، حضرت جبرئیل علیه السلام وقتی که به حضرت ابراهیم سلام داد از او سؤال کرد این مال از آن کیست؟ در جواب حضرت ابراهیم علیه السلام فرمود: این مال از آن خداست ولی در دست من امانت است. حضرت جبرئیل به حضرت ابراهیم علیه السلام گفت: یکی از این مال را به من بده در جواب حضرت ابراهیم علیه السلام گفت: ذکر خدا را بکن تا یک سوم مال را به تو دهم، حضرت جبرئیل علیه السلام گفت: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّنا وَ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الرُّوحُ» حضرت ابراهیم علیه السلام گفت باز هم ذکر خدا را تکرار کن تا یک سوم دیگر آن را هم بدهم. حضرت جبرئیل علیه السلام هم تکرار کرد: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّنا وَ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الرُّوحُ» حضرت ابراهیم علیه السلام دوباره فرمود: یکبار دیگر هم این ذکر را تکرار کن تا باقی مانده مال خویش را به تو بدهم، دوباره حضرت جبرئیل علیه السلام ذکر خدا را تکرار نمود: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّنا وَ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الرُّوحُ» باز هم حضرت ابراهیم علیه السلام گفت ذکر خدا را تکرار کن تا برده ی تو شوم، حضرت جبرئیل علیه السلام ذکر خدا را تکرار کرد: «سُبُّوحٌ قُدُّوسُ وَ رَبُّنا وَ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الرُّوحُ». خداوند متعال به حضرت جبرئیل گفت: دوست من را چگونه یافته ای؟ حضرت جبرئیل در جواب فرمود: «نِعمَ الخَلِیلُ یَا رَبُّ» یعنی بار خدایا دوست تو چه قدر نیکو بود. بنگرید به حضرت ابراهیم علیه السلام که تمام مال خود را صرف کرد و جان خود را فدای ذکر خداوند نمود.
در تعریف ذکر میتوان اینچنین گفت که: ذکر وسیله ای است که بنده را به خداوند نزدیک میسازد. ذکر خدا را گفتن، قلب را از کینه و کدورت پاک میسازد، ذکر خدا است که اخلاق آدمی را از بد اخلاقی به اخلاق رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم تبدیل میکند. حضرت مولانا جلال الدین قدس سره در کتاب مثنوی خود درباره ی ذکر این گونه میفرماید:

یا دهن خویشتن را پاک کن * روح خود را چابک و چالاک کن
ذکر حق پاک است چون پاکی رسید * رخت بر بندد برون آید پلید
میگریزد ضدها از ضدها * شب گریزد چون بر افروزد ضیا
چون درآید نام پاک اَندَر دهان * نی پلیدی ماند و نی اندهان
پس اگر صیقل دهنده ی قلب و راه رسیدن به انواع خوشبختی و از بین بردن اخلاق بد و همچنین نجات دهنده از عذاب خداوند و رسیدن به مغفرت، ذکر خداوند باشد شخص معتقد به اسلام هیچوقت از ذکر خداوند خسته نشده و غافل نمیماند و در هر حال و مکانی ذکر خداوند را انیس خود قرار میدهد. همچنان که افراد عالی مقام گفته اند: «از بیرون در میان بازارم وز درون خلوت است با یارم».