دروغ پنداشتن آیه ها و نشانه های الهی

وَ مَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَی عَلَی اللّهِ کَذِبًا اَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لاَُ یفْلِحُ الظَّالِمُونَ. (انعام: 21)

و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ بسته یا آیههای او را تکذیب کرده است؟ بی تردید، ستم کاران رستگار نمی شوند.

دروغ شمردن و رویگردانی از آیهها و نشانه های الهی، مطلبی است که در بسیاری از آیههای قرآن به چشم می خورد. ازاینرو، هشدار درباره این موضوع، از جمله هشدارهایی است که به گونههای مختلف در قرآن آمده 

است. در برخی از آیهها خداوند می فرماید: «وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ»که با توجه به قید «یَوْمَئِذٍ» و اشاره داشتن آن به قیامت، از سرانجام شوم و دردناک دروغانگاران نشانههای الهی آگاه می شویم. در آیه ای نیز که در ابتدا آورده شد، خداوند، ظالمترین افراد را کسانی می داند که به خداوند سخن دروغ می بندند یا نشانه های او را دروغ می پندارند. در پایان، هشدار می دهد که چنین افراد ظالمی، طعم رستگاری را نخواهند چشید.

در مجموع، از این آیه ها برمی آید که خداوند خواسته است با این تعبیرها، بندگان را از سرانجام دروغ انگاشتن نشانه های خود باخبر کند و هشدار دهد، ولی منظور از نشانه های الهی چیست که دروغ انگاشتن آنها چنین سرانجامی را به دنبال دارد؟

نمونه های قرآنی این مطلب فراوان است و خداوند، بسیاری از پدیده ها را با عنوان آیه معرفی می کند که برخی از آنها چنین است:

یک _ آفرینش آسمان ها و زمین؛

دو _ آمد و شد شب و روز؛

سه _ شناوری و روندگی کشتی ها در دریا

چهار _ بارش های آسمانی و زنده شدن زمین و پراکنده شدن موجودات زنده در زمین و وزش بادها و ابرهای مسخر شده میان آسمان و زمین؛ 

پنج _ جفت بودن میوه های زمین و پوشاندن روز و شب؛

شش _ بیرون آمدن عسل از شکم زنبور عسل

هفت _ سرگذشت و عذاب قوم های پیشین، از جمله قوم ثمود، قوم عاد و قوم شعیب.

همه این موارد که به عنوان آیه در قرآن ذکر شدهاند، آیهها و نشانه هایی هستند که بر آفریننده و مدبّری حکیم دلالت می کنند و البته به اشاره صریح خود قرآن، تنها صاحبان علم، عقل و فکر هستند که به پدیده های یاد شده به عنوان آیه می نگرند و از آنها عبرت می گیرند.

افزون بر اینها، پدیده دیگری نیز که در قرآن از آن به عنوان نشانه ها یاد شده، همان آیه های قرآن(4) یا معجزه های پیامبران(5) پیشین است که از نمونه های آشکار نشانه های الهی است. در آیه شریفه ای نیز که در ابتدا آورده شد و ظالمترین افراد، دروغ پندارندگان نشانه های الهی معرفی شدند، منظور از آیه ها در آن آیه شریفه، همان آیه های قرآن است.(6) حال با توجه به این مطلب، میتوان چنین برداشت کرد که هشدارهای قرآنی درباره دروغ و انکار، بیش از همه، خطاب به کسانی است که رسالت پیامبر و آسمانی بودن قرآن را انکار میکنند و پس از آن، شامل همه کسانی است که آیه ای از آیه های الهی را در طبیعت و جهان آفرینش یا در تاریخ و سرگذشت قوم های پیشین می بینند، ولی آن را انکار می کنند و از آن روی برمی تابند.

منبع هشدارها و تحذیرهای قرآنی/ حمیدرضا حبیب اللهی