ازدواج موقت در اسلام

فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فريضه و لا جناح عليكم فيما تراضيتم به من بعد الفريضه ان الله كان عليما حكيما

و زنانى را كه به عقد موقت خود در آورديد ، پاداش و مهريه واجب آنها را بپردازيد ، و اگر بعد از مهريه واجب ، بر چيزى توافق كرديد ، بر شما باكى نيست كه خداوند عليم و حكيم است . نساء / 24

از عمربن خطاب متواتراً خبر داده اند كه او گفته است :مُتْعَتانِ كانَتا على عَهدِ رَسول اللَّه و أنَا أَنهى عَنْهُما و أُعاقِبُ عَليهما : مُتْعه الحجِّ و مُتعه النِّساء ؛

در زمان رسول خدا ( صلی‌الله علیه وآله وسلم) دو گونه متعه [بهره بردن حلال] جارى بود كه من اكنون آنها را ممنوع كرده و بر انجام آنها كيفر مى دهم : متعه حج و متعه نساء.

1 . متعه نساء يا ازدواج موقت در مصادر مكتب خلفا ،در تفسير قرطبى گويد : « علماى گذشته و حال اتفاق دارند كه متعه ، ازدواج (موقتی) است كه ارث ندارد ، و جدايى اش بدون طلاق و در پايانِ مدت تعيين شده است . ابن عطيّه گويد : « متعه [ازدواج موقت] آن است كه مرد ، زن را با حضور دو شاهد و اجازه سرپرست او ، براى مدتى معين ، به زوجيت بگيرد . با اين شرط كه از يكديگر ارث نبرده ، و مرد ، مهريه مورد توافقشان را به او بپردازد . و چون مدت تعيين شده فرا رسد ، حقى از مرد بر زن نيست مگر آنكه بايد تا وقوع عادت ماهانه و پاك شدن رحم ، عده نگه دارد - زيرا فرزند [احتمالى] بدون شك [به آن دو] ملحق مى گردد - و پس از نگهدارى عده و يقين به عدم باردارى ، ازدواج او با مرد ديگر جايز است . »

در صحيح بخارى از رسول خدا ( صلی الله علیه وآله وسلم) روايت كند كه :أيُّّما رَجلٍ و إمْرَأه تَوافقا فَعِشْرَه ما بَينهما ثَلاثَ لَيالٍ ، فَإنْ أحبّا أن يَتَزايدا أو يَتَتارَكا ؛هر مرد و زنى [بر ازدواج موقت] توافق كردند ، زندگى موقت آن دو تا سه شب ادامه مى يابد . پس از آن اگر دوست داشتند ، بر آن افزوده يا از هم جدا مى شوند .

🌹🌹🌹

در مصنّف ابن ابى شيبه از جابر روايت كند كه گفت : « هرگاه مدت تعيين شده پايان يابد و بخواهند دوباره از سرگيرند ، بايد مهريه ديگرى به زن بپردازد . »

🌹🌹🌹

از او پرسيدند : « عده زن چه قدر است ؟ » جواب داد : « به مقدار يك حيض [عادت ماهانه] كه بايد براى شوهر خود نگه دارد. »

🌹🌹🌹

در تفسير قرطبى از ابن عباس روايت كند كه گفت : « عده زن به مقدار يك حيض [عادت ماهانه] است . و نيز گفت : از يكديگر ارث نمى برند . 

در تفسير طبرى از سدى ، آيه را چنين روايت كند : « فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ - إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى - فَآتُوهُنَّ . . . »

گويد : « اين متعه چنين است كه ، مرد و زن براى مدتى معين با حضور دو شاهد و با اجازه سرپرست زن ، ازدواج مى كنند ، و چون مدت پايان گيرد ، مرد را بر زن حقى نيست و زن آزاد است و تنها بايد رحم خود را پاك سازد [عده نگه دارد] ، و از يكديگر ارث نمى برند. »

زمخشرى در تفسير كشاف گويد : گفته شده : « اين آيه : [فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ . . . درباره متعه [ازدواج موقت] سه روزه نازل شده و حكم آن تا زمانى كه خداوند مكه را به روى رسول خود ( صلی الله علیه وآله وسلم ) گشود [فتح مكه] باقى بود و سپس « نسخ » گرديد ، و آن چنين بود كه : مرد زن را براى مدتى معلوم ، يك شب ، دو شب ، يا يك هفته با دادن جامه يا چيز ديگرى [مهريه] به عقد خود درمى آورد و كام خود را از او گرفته و آزادش مى گذارد . نامش را از آن رو « متعه » [بهره ورى] گويند كه ، مرد از زن كام گرفته يا زن از مرد « مهريه » مى گيرد. »

منبع ازدواج موقت در اسلام مرتضي عسكري