جنبه هاى دوگانه در تهاجم و فرهنگ

جنبه هاى دوگانه در تهاجم و فرهنگ
در بررسى اوراق تاريخ و سرنوشت تمدنهاى مختلف ، مساءله تهاجم و فرهنگ ، از دو جهت قابل تاءمل و بررسى است ، زيرا گاهى فرهنگ وسيله و شيوه اى براى هجوم به ديگران بوده و زمانى هم تهاجم وسيله اى براى گسترش و اشاعه فرهنگ .

در بررسى و مطالعه ستيزه ها و نزاعهاى جمعى انسانها به مواردى بر مى خوريم كه ملتى از نظر نظامى بطور كامل مقهور و منكوب دشمنان و مهاجمان گشته اند. اما همين ملت شكست خورده و تسليم ، توانسته است با استفاده از فرهنگ و جلوه ها و ارزشهاى فرهنگ ريشه دار خود، دشمن خشن ، وحشى و غدار خود را آنچنان رام و مطيع خود سازد كه به دست غارتگران ، چپاولگران ويرانگر ديروز، كاخهاى رفيع تمدن جديد خود را بر ويرانه هاى به جا مانده از تجاوز و وحشيگرى بنا كنند. مانند مقابله تمدن و فرهنگ غنى و دير پاى ايران قبل از اسلام با فرهنگ يونانى و بعد از اسلام با فرهنگ مغولى .
قبل از اسلام ، اسكندر مقدونى به قصد ايجاد امپراتورى بزرگ و جهانى بر مبناى فرهنگ و تمدن هلنى (يونانى ) پاى در حريم سرزمين مقدس ايران نهاد و به علت بى كفايتى پادشاه ايران (داريوش سوم ) پس از كشتار فجيع و قتل و غارت و ارتكاب جنايات دهشتناك ، سيطره نظامى خود را بر سراسر اين سرزمين برقرار نمود؛ اما در اندك زمانى آنچنان تحت تاءثير فرهنگ و آداب و رسوم اين ملت قرار گرفت كه خشم مقدونيها را برانگيخت تا آنكه نقشه قتل فرمانده بى بديل خود را كشيدند.
پس از او جانشينان وى (سلوكيان ) نيز هرگز نتوانستند فرهنگ مورد نظر خود را بر مردم ايران تحمل كنند.
پس از اسلام نيز ياغيان وحشى مغول ، پس از آشنايى با فرهنگ نجات بخش اسلام ، مسلمان شدند و مردان بزرگى همچون خواجه نصير الدين طوسى ، رصد خانه ها و مراكز علمى - فرهنگى عظيم و بى مانندى مانند رصد خانه مراغه را به دست متجاوزانى همانند هولاكوخان بنا نهادند و فاتحان خونريزى از قبيل تيمور لنگ را آنچنان مجذوب و شيفته فرهنگ اصيل و ريشه دار اسلامى نمودند كه بزرگترين مراكز اسلامى را در جاى خود جاى متصرفات خود را ماوراء النهر تا اقصى نقاط ايران از خود به يادگار گذاشتند.
در همين بررسيها، به مواردى هم بر مى خوريم كه قضيه كاملا عكس موارد قبل است ؛ يعنى آنگاه كه دشمنى متجاوز از راه تهاجم نظامى و مستقيم نتوانسته به اهداف توسعه طلبانه و تجاوزگرانه خود دست يابد، شيوه تهاجم و نفوذ فرهنگى را برگزيده تا از اين راه بتواند زمينه سلطه همه جانبه نظامى ، سياسى ، اقتصادى ،… خود را فراهم سازد؛ همانند چگونگى ورود استعمار پير و مكار بريتانيا در شبه قاره هند.

تهاجم فرهنگى نويسنده : معاونت انتشارات مركز فرهنگى سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران