جایگاه نماز در سیره معصومین(علیه السلام)

نماز در سیره معصومین(علیه السلام) نقش برجسته ای دارد. پیامبر گرامی(صلی الله علیه واله) در طول بیست و سه سال که مسئولیّت سنگین و طاقت فرسای رسالت را بر عهده داشتند، بسیار از نماز استمداد می کردند.

انصافاً به منزل رساندن آن بار سنگین با وجود موانع متعدّد و مختلفی که بر سر راه پیامبر(صلی الله علیه واله) وجود داشت، فقط با استعانت از نماز امکان پذیر بود. و در آخرین لحظات عمر شریف نیز با سفارش مسلمانان به نماز، از دنیا رحلت فرمودند. امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل می کنند در حالی که سر مبارک پیامبر(صلی الله علیه واله) در دامن من بود، مرتّب می فرمودند: «اللَّهَ اللَّهَ فِی صَلَاتِكُمْ وَ مَا مَلَكَتْ أَیمَانُكُمْ» تا از دنیا رفتند. دو نکته مهم در آخرین وصیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) مشاهده می شود.

اوّل: اهمیّت به نماز و دوّم: خوش رفتاری با زیردستان. در واقع پیامبر(صلی الله علیه واله) قصد دارند با این وصیّت، به مسلمانان بفهمانند که با دو بال رابطه با خداوند و رابطه با مردم، می توان به سوی سعادت و رستگاری صعود کرد.همسران پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) نقل می کنند که وقتی مؤذّن اذان می گفت، آن حضرت به اندازه ای تلاطم درونی پیدا می کردند و تغییر حالت می دادند که گوئی ما ایشان را نمی شناختیم و آن حضرت نیز ما را نمی دیدند.  سیر در سیره سایر حضرات معصومین(علیه السلام) نیز، اهمیّت و توجّه فوق العاده آن ذوات منوّر به نماز را روشن می سازد. در تاریخ آمده است که «لیلة الهریر»  شب سختی برای امیرالمؤمنین(علیه السلام) و یاران ایشان بود؛ امّا امیرالمؤمنین (علیه السلام) در وسط میدان نبرد، در حالی كه فرماندهی جنگ را بر عهده داشتند، از نماز غافل نبودند و در شب لیلة الهریر نیز نماز شب ایشان ترک نشد و مرتّب از نماز كمك می گرفتند.  حضرت زهرای مرضیّه«س» بسیاری از شب ها، خصوصاً شب های جمعه از اوّل شب تا به صبح نماز می خواندند و بعد از نماز هم اوّل به دیگران دعا می کردند.  ایشان به اندازه ای روی پا می ایستادند و نماز مستحبّی می خواندند که پاهای مبارکشان ورم کرده بود.  امام حسن مجتبی(علیه السلام) وقتی قصد رفتن به مسجد داشتند، غسل می کردند، بهترین لباس ها را می پوشیدند و نظیر دامادی که به حجله می رود، به سمت مسجد می رفتند. هنگام ورود به مسجد، با بدن لرزان، پای راست را داخل مسجد می گذاشتند و می فرمودند: «یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاكَ الْمُسِی ءُ…» بعد وارد مسجد می شدند.  در تاریخ آمده است که حضرت سیّدالشهداء(علیه السلام) و یاران ایشان، در سخت ترین شرایط و در اوج مصیبت و بلا در روز عاشورا، نه تنها ارتباط با خداوند و مناجات با او را فراموش نکردند، بلکه بر میزان آن افزودند. صدای زمزمه های مناجات با خدا در نماز شب یاران با وفای امام حسین(علیه السلام)، در شب عاشورا، فضای کربلای معلّی را پر کرده بود. در روز عاشورا در بحبوحه جنگ، امام حسین(علیه السلام) در وقت نماز، به اقامه نماز ظهر پرداختند و این فریضه اساسی و مهم را فدای جنگ نکردند.  راجع به حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) نقل شده است که بسیار عبادت می كردند و در پاسخ به تقاضای برخی نزدیکان مبنی بر کاستن از میزان عبادات، با گریه فرمودند: من وقتی به یاد نمازها و عبادات امیرالمؤمنین(علیه السلام) می افتم، از عبادات خود خجالت می كشم و کجا توان عبادات امیرالمؤمنین«ع را دارم.  امام هفتم حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) وقتی كه وارد زندان شدند، فرمودند: خدایا جای خلوتی می خواستم كه بتوانم رابطه ام با تو را مستحکم تر کنم، الحمدالله پیدا شد و در تاریخ نوشته اند كه حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) در زندان بسیار نماز می خواندند. هنگامی که دعبل به محضر امام علی ابن موسی الرضا(علیه السلام) رسید و آن اشعار تاریخی را خواند، امام رضا(علیه السلام) عبای خود را به او هدیه کردند و فرمودند: من شب ها در این جبّه بسیار نماز خوانده ام. از این قبیل روایات، در سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) و اهل بیت عصمت و طهارت(علیه السلام) فراوان یافت می شود و در این مجال فرصت بازگوئی مفصّل آن نیست و کتاب جداگانه ای می طلبد. ولی در همین بیان مختصر میزان اهمیّت آن ذوات نورانی به نماز، روشن می گردد. سالک باید از سیره معصومین(علیه السلام) سرمشق بگیرد و نماز را در متن زندگی و مقدّم بر همه امور مادّی و معنوی قرار دهد. مسلمان واقعی کسی است که در وقت نماز یک تلاطم درونی پیدا کند و به جز نماز، به امر دیگری توجّه نداشته باشد.

منبع:اهمیت نماز و فضیلت آن/آیت الله مظاهری