اهداف تربيت

اهداف تربيت

در نظام تربيتى اسلام ، بحث اهداف از كليدى ترين مباحث است ؛ زيرا بدون داشتن هدف و تعيين آن ، امكان برنامه ريزى و ارزيابى فعاليت هاى تربيتى ناممكن است .بنابراين داشتن هدف هاى الهى بسى مهم و تعيين كننده است . جاى سؤ ال است كه در نظام تربيتى هدف چيست ؟ آيا هدف ، صرفا توليد نسل و افزودن اعضاى جامعه است ؟ آيا هدف ، تاءمين نيازهاى عاطفى و جسمى فرزندان است ؟ آيا هدف ، تربيت نيروى انسانى براى تداوم جامعه اسلامى و به انجام رسانيدن امور آن است ؟ يا اين كه اهداف مهم تر و مقدس ترى وجود دارد؟ و آنچه اين مجموعه به دنبال آن است اين كه سرانجام ، از ديدگاه بزرگ مربى انسانيت على عليه السلام هدف از داشتن فرزند و تربيت آن چيست

با نگاهى به ديدگاه ها و سيره تربيتى آن حضرت ، آشكار مى شود كه در نظام تربيتى اسلام ، هدف نهايى ، رسيدن فرزند به مقام اطاعت و عبوديت الهى است . هدف نهايى ، تربيت انسانى است كه مطيع پروردگار و تسليم آستان او باشد. امام على عليه السلام در ضمن حديثى به طور غيرمستقيم هدف تربيتى را چه زيبا بيان نموده اند، آن جا كه مى فرمايند:
من از خداوند خويش طلب فرزندان زيبا چهره و نيكوقامت ننموده ام ، بلكه از پروردگارم خواسته ام تا فرزندانم مطيع او باشند و از او بترسند تا اين كه وقتى با اين صفات به آن ها نظر افكنم ، مايه چشم روشنى من باشند.
هدف ، نقطه اى است كه انسان به طرف آن حركت مى كند. هدف ، جهت زندگى و كوشش هاى انسان را روشن مى سازد. با توجه به حقيقت انسان و كمال جويى او، بايد اين امكان را براى همه انسان ها فراهم آيد تا بتوانند در مسير تربيت حقيقى گام بردارند و استعدادهاى خود را شكوفا سازند. با اين وصف اهداف تربيت اسلامى عبارتند از:
1. پرورش ابعاد وجودى و شخصيتى انسان
هدف از تربيت اسلامى ، انسان سازى است . انسان ، از نظر اسلام داراى نقاط ضعف و قوت است از جمله اين موارد اشاره هاى قرآنى است :
خلق الانسان ضعيفا ؛
انسان ، ضعيف آفريده شده ،
كلا ان الانسان ليطغى اءن راه اشتغنى ؛
وقتى انسان بى نياز شود سركشى مى كند،
كان الانسان كفورا ؛
انسان ناسپاس است
از سوى ديگر انسان داراى نقاط قوت بسيار است :
لقد خلقنا الانسان فى اءحسن تقويم ؛
ما انسان را به بهترين صورت آفريديم .
بل الانسان على نفسه بصيره ؛
انسان بر نفس خود آگاه است .
انسان مى تواند با تربيت ، نقاط ضعف خود را نيز به نقاط قوت تبديل كند. پرورش ابعاد معنوى و اخلاقى شخصيت انسانى يك اصل است ؛ زيرا هر كسى ، توانايى دارد كه در مسير تعالى يا سقوط گام بردارد. اگر پرورش ، تنها تاءمين خصوصيات جسمانى باشد، انسان از پرورش صفات عالى اخلاقى و معنوى باز مى ماند. امام على عليه السلام به تربيت بعد اخلاقى و معنوى توجه دارند و مى فرمايند:
والله ما معاويه باءدهى منى و لكنه يغدر و يفجر، و لولا كراهيه الغدر لكنت من اءدهى الناس ، ولكن كل غدره فجره و كل فجره كفره و لكل غادر لواء به يوم القيامه ؛
سوگند به خدا كه معاويه زيرك تر از من نيست . او حيله گر است و گناه مى كند. اگر حيله گرى را ناپسند نمى دانستم ، همه زيركى هاى او را خنثى مى كردم و زيرك ترين بودم ، ولى هر مكر و حيله اى گناه و هر گناهى ناسپاسى است و هر حيله گرى در روز قيامت داراى نشان و علامتى است كه به وسيله آن شناخته مى شود.

نام كتاب :سلوك علوى (راهبردهاى امام على (ع ) در تربيت فرزندان )

مؤ لف : سيد حسين اسحاقى