انگیزه مصادره‌ی فدک به دست ابوبکر

قبل از هر سخن، تذکر این نکته ضروری است که این عمل ابوبکر بی‌مقدمه نبود و نقشه‌ای از پیش طراحی شده بود. «ابن ابی‌الحدید» که از علمای مهم عامه است در شرح خویش بر نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌نویسد:
ابوبکر در زمان حیات رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به فاطمه‌ی زهرا علیهاالسلام کینه و دشمنی داشت، ولی تا زمانی که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رحلت نفرموده بود، مجالی نداشت که این کینه‌توزی را ابراز نماید و عامل ایجاد این دشمنی نیز دخترش، عایشه بود.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه‌ای خطاب به مردم بصره می‌فرماید:
هر که بتواند نفس خویش را در هنگام بروز مفاسد و فتنه‌ها لگام بزند، باید بدان دست یازد و به فرمان خداوند تن در دهد. پس اگر فرمان‌پذیر من باشید، انشاءالله شما را به راه بهشت رهنمون خواهم شد، هر چند پیمودن راه بهشت بدون رنج و زحمت نخواهد بود، اما فلانه (عایشه) تحت تأثیر اندیشه‌ی زنانگی قرار گرفته، کینه و حسد در سینه‌اش مانند دیگ آهنگران به غلیان آمده است، اگر وادارش می‌کردند که آنچه با من کرد، با دیگران انجام دهد، نمی‌کرد. احترام اولیه‌اش (که در زمان حیات رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم داشت)هم اکنون برایش برقرار است و حساب روز رستاخیزش با خداست. [1] .

ابن ابی‌الحدید در شرح این خطبه می‌گوید: از استاد خویش، ابویعقوب یوسف بن اسماعیل لمعانی که از اجله علمای معتزله بغداد است، مفهوم این کلمات حضرت امیر علیه‌السلام را پرسیدم. در پاسخم چنین گفت: عایشه که نخستین همسر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پس از مرگ خدیجه بود، نسبت به فاطمه زهرا علیهاالسلام کینه و حسادت داشت و این بیشتر به خاطر محبت و علاقه‌ی شدید رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به دخترش بود. علاقه و دلبستگی آن حضرت به دخترش بالاتر از علاقه‌ی یک پدر به فرزند بود.[2]

منبع:

[1] نهج‌البلاغه گردآوری صبحی صالح، ص 218.

[2] ناسخ التواریخ، جلد چهارم از کتاب دوم، ص 41، معصوم سوم، ص 32.