امام علی(عليه السلام) مالک اشتر را چگونه معرفی می‌کند؟

امام علی(ع) مالک اشتر را چگونه معرفی می‌کند؟

مالک بن حارث اشتر نخعی، از اصحاب و یاران نزدیک امام على(ع) است که مقام علمى، اجتماعى، سیاسى و مبارزاتى او زبانزد عام و خاصّ بود.

حضور او در میدان‌هاى نبرد و صحنه‌هاى سیاسى و نظامى، مایه خشنودى على بن ابی‌طالب(ع) و لشکر اسلام و سبب نگرانى و ترس و اضطراب دشمنان بود. مالک اشتر، از شخصیت‌هایى است که شایستگی سرمشق­شدن و الگو بودن برای مؤمنان را دارد؛ چرا که وى، پس از مرتبه و مقام امامان معصوم(ع)، سرور و سرآمد زمان خود بود. او مردى بخشنده، شاعرى نام‌آور، سخنورى چیره‌دست، عارفى بصیر و پارسا بود و در علوم و معارف دینى مقام و منزلت خوبى داشت. بینش عمیق، معرفت فراگیر و ایمان قوىِ این بزرگ‌مرد با اخلاق پسندیده و سیاست علوى آمیخته شده بود. مالک تنها مرد پیکار و میدان جنگ نبود، بلکه با خصوصیات برجسته و خصلت‌هاى انسانى خود، گوى سبقت را از دیگران ربود و در بین همه آنها بلند آوازه گردید…. این صحابى بزرگ در برابر مولاى خود تسلیم و بر پیمان خویش وفادار بود بدین جهت امام علی(ع) او را براى خود یارى خیرخواه و براى دشمنانش رقیب قاطع و سازش‌ناپذیر می‌دانست: «همانا مردى را فرماندار مصر قرار دادم، که نسبت به ما خیرخواه، و به دشمنان ما سخت‌گیر و درهم کوبنده بود، خدا او را رحمت کند».

هنگامی ‏که حضرت على(ع) لشکرى به تعداد دوازده هزار نفر، راهى شام می‌کرد فرماندهى آن‌را به او سپرد و به فرماندهان دیگر- زیاد بن نصر و شریح بن هانى- نوشت: «مالک بن حارث اشتر را بر شما و بر آنان که زیر فرمان شمایند فرماندهى می‌دهم. گوش به فرمانش باشید. او را زره و سپر خود قرار دهید؛ زیرا او از کسانى است که از سستى و سقوطش هیچ نگرانى وجود ندارد. نه در کارى که شتاب در آن به خردمندى و آینده‌نگرى نیاز دارد سستى می‌کند نه در موردى که درنگ سزاوار است شتاب می‌ورزد».

«من بنده‌اى از بندگان خدا را به سوى شما فرستادم، که در روزهاى وحشت، نمی‌خوابد، و در لحظه‌هاى ترس از دشمن روى نمی‌گرداند، بر بدکاران از شعله‌هاى آتش تندتر است، او مالک پسر حارث مذحجى است. آنجا که با حق است، سخن او را بشنوید، و از او اطاعت کنید، او شمشیرى از شمشیرهاى خداست، که نه تیزى آن کُند می‌شود، و نه ضربت آن بی‌اثر است. اگر شما را فرمان کوچ کردن داد، کوچ کنید، و اگر گفت بایستید، بایستید، که او در پیش روى و عقب نشینى و حمله، بدون فرمان من اقدام نمی‌کند».

هنگامی ‏که امام على(ع) خبر شهادتش را شنید سخت متأثر شد و با نهایت تأسّف فرمود: «مالک! و چه بود مالک! به خدا سوگند! اگر کوه بود یکتا [و سرفراز و دست نایافتنى‏] و اگر سنگ بود سرسخت [و نفوذ ناپذیر] بود هیچ مرکبى نمی‌توانست از کوهسار وجودش بالا رود و هیچ پرنده‌اى به اوج او راه یابد»