امام صادق علیه السلام و مهندسی فرهنگی

آگاهی از معارف دینی و علوم بشری در راستای هدایت تشریعی، احیاء تفکر اسلامی و فرهنگ غنی اسلامی به منظور اداره امور مسلمین در ابعاد فردی و اجتماعی، لازمه امامت است. حضور علمی امامان باقر و صادق (علیه السلام) در عصر خود و بی نقص بودن نظریات ایشان و آشکار نمودن علوم خود، حاکی از آن است که سایر امامان به اندازه ایشان فرصت و موقعیت مناسب پیدا نکردند تا فرهنگ و تمدن ناب اسلام را تبیین نمایند.

بی شک اقدامات علمی امام صادق (علیه السلام) در حیات ارزشمندش مرهون وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی منحصر به فرد آن عصر و اقدامات امام محمد باقر (علیه السلام) در راستای اعتلای فرهنگی و تمدنی و زمینه ساز برای تأسیس دانشگاه بزرگ جعفری است.

به گواهی مورخان و محققان اسلامی حضرت امام باقر علیه السلام در شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی در آن مقطع حساس تاریخ اسلام نقش مهمی داشته است.

می توان گفت تحول علمی و فضای باز سیاسی، پیش از دوران امام صادق (علیه السلام)، یعنی از دوران زندگانی پدر بزرگوارش حضرت امام باقر (علیه السلام) آغاز شد و در دوران زندگی امام صادق (علیه السلام) این تحول شگرف علمی و فرهنگی تداوم یافت. حرکت علمی امام صادق (علیه السلام) در عصر جنبش فکری و فرهنگی مسلمانان شکل گرفت.

در این زمان عطش شدیدی از سوی مسلمین برای یادگیری و علم آموزی مشاهده می شد و علت آن علاوه بر تعالیم متعالی اسلام درباره علم آموزی، حضور تازه مسلمانانی بود که دارای سابقه ای درخشان و تمدنی کهن و پربار بودند؛

لذا امام صادق (علیه السلام) با توجه به شرائط و وجود بستر مناسب فکری و فرهنگی و آمادگی جو غالب جامعه که در تداوم حرکت عظیم علمی و فرهنگی حضرت باقر العلوم (علیه السلام) بود و دانشگاه بزرگ جعفری را تأسیس کرد.

پس از امام باقر (علیه السلام) با پیگیری های مداوم فرزند بزرگوارش، یگانه دوران، امام جعفر صادق (علیه السلام) راه و روش علمی - کلامی آن امام گرامی به ثمر نشست و حاصل آن، پایه گذاری مکتب علمی - کلامی تشیع شد. بیش تر فعالیت ها و بیانات اعتقادی امام باقر علیه السلام پیرامون دو اصل توحید و امامت دور می زد، زیرا این دو اصل بیش تر معرکه آرا بود. 

 منبع حوزه نت