فاطمه علیهاالسلام هیچ‌گاه به مال و ظواهر مادی دنیا دلبستگی نداشت و همانند همسرش در نهایت زهد و تقوی و قناعت به سر می‌برد.
همسرش امیرالمؤمنین علیه‌السلام طلا و نقره را به دو سنگ زرد و سفید تعبیر می‌کرد و می‌فرمود: یا صَفْراءْ، یا بَیْضاءْ! غَرِّیا غَیْری، ای زرد و سفید! کسی دیگر را فریب بده.
وقتی که عرب بادیه نشینی از سرور آزادگان کمک خواست، حضرت به وکیل خود فرمود: [1] از بیت‌المال هزار درهم بده. وکیل عرض کرد: از طلا بدهم یا از نقره؟ فرمود: در نظرم سنگی بیش نیستند. هر کدام که برای اعرابی سودمندتر است همان را بده. [2] .
فاطمه علیهاالسلام سادگی در زندگی را تحمل و مشقت و گرسنگی را از پدر به ارث برده بود.
عایشه می‌گوید: «رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در تمام مدت عمر خود دو نوع غذا را با هم نخورد. وقتی خرما بود، نان نمی‌خورد و وقت خوردن نان، دست به خرما نمی‌برد. با این همه پرهیز، رهبانیت را دوست نمی‌داشت و از رهبانان پرهیز می‌کرد. زندگی او در محیط خانه، ساده، بی‌آلایش، آکنده از عشق، صلح و محبت خانوادگی بود.
سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سرمشق حقیقی پاکی و نیکی بود و در وجودش شور ایمان موج می‌زد تا آنجا که او را بر تحمل هر نوع سختی و خطر مهیا می‌ساخت.» [3] .
بنا به روایت عایشه ماهها می‌گذشت و در خانه‌ی ما آتش به جهت طبخ غذا افروخته نمی‌شد. خوراک ما غالباً خرما و آب بود، مگر آنکه گاهی از اوقات کسی گوشتی برای ما بفرستد. [4] .
روزی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وارد خانه دخترش شد. فاطمه علیهاالسلام مقداری نان، نزد پدر آورد و آن حضرت با آن افطار کرد. آنگاه فرمود: دخترکم! این اولین غذایی است که بعد از سه روز گرسنگی می‌خورم. فاطمه علیهاالسلام از این سخن به گریه افتاد. [5] .[6]

منابع:

[1] فاطمه، فاطمه است، ص 102.
[2] فاطمه علیهاالسلام من المهد الی اللحد، ص 249.

[3] بامداد اسلام، ص 55.
[4] تاریخ مقدس، ص 165، تمدن اسلام و عرب، ص 119.
[5] ناسخ التواریخ، ج چهارم از کتاب دوم، ص 260.
[6] خصایص فاطمیه، ص 131.

دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در برابر نامحرم- حتی اگر نابینا بود- خود را می‌پوشاند و این قانون الهی را به بهترین صورت رعایت می‌کرد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در رابطه با حجاب دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید:
شخص نابینایی از فاطمه علیهاالسلام اجازه خواست تا وارد خانه شود، فاطمه علیهاالسلام چشمانش را بست و خود را پوشاند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که این عمل را از دخترش دید، سوال فرمود: چرا چنین کردی؟ او مردی نابیناست و تو را نمی‌بیند.
حضرت زهرا علیهاالسلام عرض کرد: هر چند او مردی نابیناست و مرا نمی‌بیند، ولی من او را می‌بینم و اگر در پرده نباشم، بویم را استشمام می‌کند. حضرت فرمود:
شهادت می‌دهم که تو پاره‌ی تن من هستی.

منبع: منتهی الامال، ص 134.

فاطمه زهرا علیهاالسلام در زهد و پارسایی بی‌همتا و در عبادت و پرهیزگاری نمونه و ممتاز بود. چنان که امام حسن مجتبی علیهاالسلام می‌فرماید:
مادرم شبهای جمعه را تا صبح بیدار می‌ماند و به نماز و عبادت می‌پرداخت و پیوسته برای مؤمنان دعا می‌کرد، بی‌آنکه برای خود دعایی بکند. از ایشان پرسیدم: چرا برای خود دعا نمی‌کنید و فقط برای دیگران به دعا می‌پردازید؟[1] .
فرمود: یا بنی! الجار ثم الدار، ای پسرم! اول باید به همسایه پرداخت بعد به خود.
در این سخن فاطمه علیهاالسلام درس ایثار و گذشت نهفته است و به ما می‌آموزد که باید در همه حال به یاد دیگران بود و آنان را مقدم بر خویش دانست. حتی در دعا کردن که امری قلبی و رابطه‌ای است میان انسان و خدا نیز باید دیگران را بر خود ترجیح داد. خداوند نیز چنین دعایی را مستجاب خواهد کرد.
«حسن بصری» می‌گوید:
فاطمه علیهاالسلام عابدترین امّت بود. در عبادت خدا آنقدر می‌ایستاد که پایش ورم می‌کرد. وقتی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از وی پرسید: بهترین چیز برای زن چیست؟
عرض کرد: بهترین چیز برای زن آن است که او هیچ مرد نامحرمی و هیچ مرد نامحرمی هم او را نبیند.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دخترش را در آغوش کشید و فرمود: «ذُرّیَةُ بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ.» [2] .

منبع:

[1] فاطمة الزهراء من المهد الی اللحد، ص 38.

[157] منتهی الآمال، ج 1، ص 133 و 132.

نیشابوری، صاحب تفسیر «غرائب القرآن» می‌نویسد: «گفته‌اند که کوثر به فرزندان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اطلاق می‌شود، زیرا که این سوره علی‌رغم کسانی نازل شد که گفته‌اند پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ابتر است و معنی کوثر، آن است که با به دنیا آمدن فاطمه علیهاالسلام نسل آن حضرت تا دنیا باقی است، برقرار و جاویدان است و با آن همه کشتار که در خاندان نبوت رخ داد، جهان از فرزندانش پر شده از بنی امیه هیچ کس در دنیا باقی نماند.» [1] .
ابوالفتوح رازی در تفسیر خود می‌نویسد: «کوثر بر وزن فوعل بر کثرت و فراوانی دلالت می‌کند و این گفته مطابق شأن نزول سوره است. یعنی ای پیغمبر! دلتنگ مباش از آنکه تو را ابتر خوانند که ما تو را کثرتی دهیم (در عقب و نسل و فرزندان) که بر زمین هیچ بقعه و خطه(ای) نماند، مگر آنکه جماعتی از فرزندان تو آنجا باشند. خواهی دید که روزی در کربلا آن جماعت، اهل‌بیت را بکشند و از فرزندان امام حسین علیه‌السلام کسی جز زین‌العابدین نماند. خدای تعالی از نسل او، به تنهایی، عالم را پر کند. اکنون، تو شکر کن خدای را و نماز کن و روز عید، شتر بکش که دشمنان و عیّابان تو ابتر و دنباله بریده خواهند بود. از آنانکه این گفتند در جهان، اثر نماند ایشان را و اعقاب ایشان را بر این قول. سوره از اول تا آخر، یک حدیث باشد.» [2] .
ملا فتح الله کاشانی در تفسیر «منهج الصادقین» می‌نویسد: «ابن‌عباس و ابن‌جبیر و مجاهد، تفسیر کرده‌اند آن را به خیر بسیار. یعنی به درستی که ما عطا کردیم تو را خیر بسیار که آن اولاد و اعقاب بی‌شمار و کثرت نسل و ذریّه اطهار از فاطمه زهرا علیهاالسلام است. یعنی ای محمد صلی الله علیه و آله و سلم! خاطر شریف را اندوهگین مگردان که تو را کثرتی دهیم در عقب نسل که در زمین، هیچ بقعه‌ای و خطّه‌ای نماند که از فرزندان تو در آن جا نباشد و این مشهور و معروف است که بعد از شهادت امام مظلوم معصوم، اباعبدالله الحسین علیه‌السلام، به غیر از حضرت امام زین‌العابدین علیه‌السلام مذکر از اهل‌بیت او کسی نمانده بود. حق- سبحانه و تعالی- انجاز وعده‌ی خود فرموده، از نسل او عالم را پر گردانید.» [3] .
در «مجمع البحرین» آمده است: «گویند: کوثر، کثرت نسل و ذریّه است و نمودار آن، نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از اولاد فاطمه علیهاالسلام است که تعدادشان بی‌شمار و تا آخر روزگار، برقرار است.» [4] .

منبع:

[1] تفسیر غرائب القرآن، ج 3، جزء سی‌ام.

[2] تفسیر ابوالفتوح، ج 10، ص 371- 372.

[3] تفسیر منهج الصادقین، ج 10، ص 340.

[4] مجمع‌البحرین، ص 315.

علامه طباطبائی (ره) در تفسیر همین سوره می‌نویسد: «ظاهراً آیه‌ی انا أعطیناک الکوثر، همان کثرت ذرّیه‌ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است و گرنه آیه‌ی انّ شانئک هو الأبتر، خالی از فایده است و اینکه آیه‌ی اول این سوره به صورت متکلم مع الغیر بیان شده، دلیل بر عظمت و اهمیت این امر است. با توجه به اینکه جمله را با کلمه «انّ» تأکید بیان فرموده و نیز کلمه اعطا به معنای تملیک است- یعنی ما به تو کوثر را تملیک کردیم- روی هم رفته، آیه دلیل است بر اینکه فرزندان فاطمه علیهاالسلام ذرّیه‌ی پیغمبرند و خداوند، نسل آن حضرت را بی‌شمار گردانیده، با آنکه دچار همه گونه سختی، ناراحتی و کشتار شدند.

وقتی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم پس از انجام مراسم تدفین قاسم به خانه باز می‌گشت در میان راه «عاص بن وائل» با آن حضرت روبرو می‌شود و می‌گوید: تو ابتر هستی.
خداوند، سوره کوثر را در رابطه با همین قضیه، نازل فرمود که: دشمنان پیامبر ابتر هستند.» [1] .[ 2]

منبع:

[1] تفسیر المیزان، ج 20، ص 522.

[2] اسلام چنان که بود، ص 123.