پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) با تعابیر گوناگون به مسأله ی امامت حضرت مهدی(عجل الله تعالی علیه) اشاره کرده و تقریبا اطلاعات لازم را درباره ی چگونگی تولد، وقایع زندگی و ویژگی های حکومت آن حضرت، در اختیار مردم قرار داده بودند.
برای مثال، در یک مورد، پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) خطاب به علی(علیه السلام) فرمودند:
«امامان پس از من دوازده نفرند که اولّی آن ها تو هستی و آخر آنها قائمی است که خداوند به دست او، شرق و غرب عالم را خواهد گشود».
و یا در جای دیگر می فرماید:
«… نهمین نفر از امامان، قائم اهل بیت من و مهدی این امت است که در رفتار و گفتار و کردار، شبیه ترین مردم به من است. او پس از یک غیبت طولانی و حیرت و سرگردانی، ظهور خواهد کرد و دین خدا را در سرتاسر عالم، حاکمیت خواهد بخشید. او با نصرت و تأییدهای پی در پی خداوند متعال، زمین را پر از عدل و داد خواهد ساخت. همان گونه که پیش از آن، از ظلم و ستم پر شده است».
بنابراین به دلیل شرایط خفقن باری که خلفای عباسی ایجاد کرده بودند حضرت مهدی(عجل الله تعالی علیه) پس از تولد، یک دوره زندگی نیمه مخفی را آغاز کردند. در این دوره که شهادت امام عسکری(علیه السلام)، ادامه داشت تعداد بسیار اندکی از شیعیان، به دیدار ایشان نایل شدند. از آن پس دوره ی امامت امام دوازدهم(علیه السلام) و مرحله ی خطیر زندگی آن حضرت که به دوره ی غیبت معروف است، آغاز می شود.
مسأله ی اقامه ی نماز بر پیکر مطهر امام عسکری(علیه السلام) توسط حضرت مهدی(علیه السلام) سبب روشنگری مردم شد و از انحراف های بعدی در مسأله ی امامت جلوگیری می کند. این کار بر همه ی شیعیان آشکار ساخت که پس از امام عسکری(علیه السلام)، فرزند ایشان عهده دار منصب امامت هستند. بدین ترتیب، توطئه ی خطرناکی که خلفای عباسی، برای نابودی اساسی مکتب تشیع طرح ریزی کرده بودند، خنثی شد.
باید دانست عوامل حکومت عباسی، پس از شهادت امام عسکری(علیه السلام) در صدد برآمدند تا کسی را از سوی خلیفه مأمور نماز خواندن بر جنازه ی آن حضرت کنند و به پندار باطل خود، با این کار، پایان دوره ی امامت را اعلام و خلیفه ی غاصب عباسی را وارث امامت شیعه معرفی کنند؛ امّا با وجود مقدمه چینی های بسیاری که انجام داده بودند، نقشه ی آنان عملی نشد. هنگامی که فرد مورد نظر حکومت. آماده ی نماز خواندن بر پیکر امام یازدهم(علیه السلام) بود، ناگهان کودکی در حدود پنج ساله، با وقار و طمأنینه پیش آمد، آن فرد را کنار زد و خود به اقامه ی نماز پراخت. این در حالی بود که به عنایت خداوند متعال مأموران حکومتی نتوانستند حتّی کوچک ترین عکس العملی نشان دهند. با پایان نماز نیز، پیش از آن که مأموران حکومتی بتوانند کاری بکنند، آن حضرت از دیدگان غایب شدند. بدین ترتیب، دوره ی امامت حضرت مهدی(عجل الله تعالی علیه) آغاز شد.
آغاز امامت آن حضرت، به مشیّت الهی و برخی مصالح دیگر، با غیبت همراه بود که به «غیبت صُغرا» مشهور است و تا سال 329هجری قمری به طول انجامید. پس از آن، مرحله ی جدیدی از غیبت که به دوره ی «غیبت کُبرا» معروف است، آغاز شد که تا کنون نیز ادامه دارد. این دوران، سخت ترین دوره ی امتحان مردم است؛ زیرا ارتباط مستقیم با امام(علیه السلام) برای همگان میسر نیست و نایب خاصی نیز وجود ندارد تا مردم به وسلیله ی او بتوانند از آن حضرت، پاسخ پرسش های شان را دریافت و کسب فیض کنند.
در توصیف این بُرهه از زمان، تعبیرهای بسیاری در روایات وارد شده است که از وجود فتنه های بسیار خطرناک حکایت دارد. بشر در این دوره به دلیل بی توجهی به ارزش های اصیل الهی و انسانی، با وجود برخورداری از زندگی به ظاهر زیبا، آراسته و مدرن به زندگی نکبت باری دچار می شود؛ بدین معنا که هر چند شکم ها سیر و زندگی پر زرق و برق خواهد بود، ولی روح ها مضطرب، نگران و سرگشته است و از دست دادن هدف و فلسفه ی درست زندگی، یکایک افراد بشر را به یأس و ناامیدی کُشنده ای دچار می سازد.
در فرهنگ اصیل اسلامی، برای پیش گیری از دچار شدن به چنین وضعی، تحت عنوان «وظایف دوران غیبت»، رهنمودهای بسیار مهمی از سوی پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمه ی اطهار(علیهمالسلام) ارایه شده است. رعایت این موارد، سبب در امان ماندن از خطر انحراف است؛ زیرا پای بند نبودن به احکام الهی و از دست دادن ثبات فکری و اعتقادی صحیح، سبب آلودگی به فتنه های آخرالزّمان خواهد شد.
منبع آغاز امامت امام مهدی(عج)
سید صادق سید نژاد