متن عربی

5.وَ قَالَ (عليه السلام) صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ .

«1090»

كَرِيمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ .

وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ .وَ رُوِيَ أَنَّهُ (عليه السلام) قَالَ فِي الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَيْضاً الْمُسَالَمَةُ خَبْ ءُ الْعُيُوبِ .

متن فارسی

 امام عليه السّلام (در ستايش راز دارى و گشاده روئى و بردبارى از سختيها) فرموده است:

1- سينه خردمند مخزن راز او است (خردمند بيگانه را از راز خود آگاه نمى سازد) 2- و گشاده روئى و خوش خوئى دام دوستى است (با خوشخويى و گشاده روئى مى توان دلهاى مردم را بدست آورد) 3- و تحمّل و بردبارى از سختيها پوشنده بديها است (چون شخص در برابر سختيها بردبار بود مردم از او خوشنود بوده از عيوب و بديهايش چشم مى پوشند، يا آنكه بواسطه خوددارى عيوب او آشكار نگشته نادانيهايش فاش نشود.

سيّد رضىّ «عليه الرّحمة» مى فرمايد:) و روايت شده است كه آن حضرت عليه السّلام در تعبير اين مطلب نيز فرموده است: 4- صلح و آشتى پنهان كردن عيبها است (اگر بجاى زد و خورد بين دو كس صلح و آشتى برقرار گردد مردم به بديهاى آنان آگاه نشوند. و در بعضى از نسخ نهج البلاغه چنين ضبط شده: المسالمة خباء العيوب يعنى صلح و آشتى خرگاه و رو پوش عيبها است، زيرا دو كس در زد و خورد عيوب يكديگر را آشكار مى سازند و اگر صلح و آشتى نمودند لب بعيب هم نگشايند).

منبع نهج البلاغه ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام حکمت شماره ۵

متن عربی

4.وَ قَالَ (عليه السلام) :نِعْمَ الْقَرِينُ الرِّضَى وَ الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ

متن فارسی

ص1090

4-  امام عليه السّلام (در ستودن خوشنود بودن بقضاء و دانائى و خوهاى پسنديده و انديشه) فرموده است

1-  رضا و خوشنود بودن بقضاء نيكو همنشينى است (همانطور كه همنشين شخص را در رفاه و آسايش دارد، خوشنود بآنچه خداوند خواسته در رفاه و آسايش مى باشد).

2-  و دانائى ميراثى است شريف و گرامى (كه بهر كه چنين ارثى برسد كليد سعادت و نيكبختى را دريافته).

3-  و خوهاى پسنديده زيورهايى است تازه و نو (كه كهنه نمى شود) 4-  و انديشه (در هر كارى مانند) آيينه صاف و پاك است (كه انديشه كننده به سود و زيان كار بر مى خورد).

منبع نهج البلاغه ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام حکمت شماره ۴

متن عربی
3.وَ قَالَ (عليه السلام) الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ وَ الْفَقْرُ يُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ وَ الْمُقِلُّ غَرِيبٌ فِي بَلْدَتِهِ .
وَ الْعَجْزُ آفَةٌ وَ الصَّبْرُ شُجَاعَةٌ وَ الزُّهْدُ ثَرْوَةٌ وَ الْوَرَعُ جُنَّةٌ

متن فارسی
3-  امام عليه السّلام (در نكوهش بخل و ترس و تنگدستى و بينوايى و واماندگى و ستايش شكيبائى و پارسائى و دورى از گناهان) فرموده است
1-  بخل و تنگ چشمى ننگ است (چون مردم بخيل را بر اثر دلبستگى او به كالاى دنيا سرزنش مى نمايند).

2-  و ترسو بودن نقص و كاستى است (زيرا رسيدن بمقام فرع بر شجاعت و دلاورى است).

3-  و تنگدستى زيرك را از (بيان) حجّت و دليلش گنگ و لال مى گرداند (همانطورى كه توانگرى پست و نادان را گويا مى سازد).

4-  و بينوا و بى چيز در شهر خود غريب است (كسى با او آمد و شد نمى كند).

5-  و عجز و واماندگى آفت و بيچارگى است (كه شخص را از پا در مى آورد).

6-  و شكيبائى دلاورى است.

7-  و پارسائى دارائى است (زيرا پارسا مانند مال دار كه بكسى نيازمند نيست بدنيا و كالاى آن نيازمند نمى باشد)

8.-  و دورى از گناهان سپر است (از عذاب الهىّ، همانطور كه سپر شخص را از شمشير محافظت مى نمايد پرهيزكارى او را از سختيهاى دنيا و آخرت رهائى مى دهد).

منبع نهج البلاغه ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام حکمت شماره ۳

متن عربی

2. وَ قَالَ (عليه السلام) :أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ .

«1089»

وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ ضُرَّهُ وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَهُ .

متن فارسی

ص1089

2-  امام عليه السّلام (در نكوهش طمع و آز و اظهار گرفتارى و تنگدستى و بى انديشه سخن گفتن) فرموده است
1-  كوچك گردانيد خود را كسيكه طمع و آز (بآنچه در دست مردم است) را روش خويش قرار داد (زيرا لازمه طمع نيازمندى و فروتنى است، و لازمه نيازمندى و فروتنى پستى و كوچكى).

2-  و بذلّت و خوارى تن داده كسيكه گرفتارى و پريشانى خود را (نزد ديگرى) آشكار نمايد (زيرا لازمه اظهار گرفتارى و پريشانى حقارت و زير دستى است)

3-  و نزد خويش خوار است كسيكه زبانش را حكمران خود گرداند (بى تأمّل و انديشه هر چه به زبانش آيد بگويد كه بسا موجب هلاك و تباهى او گردد، و چنين كس مقام و منزلتى براى خود در نظر نگرفته است).

منبع نهج البلاغه  ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام حکمت شماره 2

متن عربی

1.قَالَ (عليه السلام) :كُنْ فِي الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ .

 1- امام عليه السّلام (در باره رفتار با فتنه جويان) فرموده است
1- در زمان فتنه و تباهكارى مانند ابن اللّبون (بچه شتر نر كه دو سالش تمام شده و مادرش بچه اى را كه پس از آن زائيده شير مى دهد) باش كه نه پشت (توانائى) دارد تا بر آن سوار شوند، و نه سینه ای كه از آن شير دوشند (هنگام فتنه و تباهكارى طورى رفتار كن كه فتنه جويان در جان و مال تو طمع نكنند ولى اين وقتى است كه جنگ و زد و خورد بين دو رئيس و پيشواى گمراه و گمراه كننده باشد مانند فتنه عبد الملك و ابن زبير و فتنه حجّاج ابن اشعث، و امّا هنگامى كه يكى از آنها بر حقّ و ديگرى بر باطل بود فتنه نيست مانند جنگ جمل و صفّين كه واجب است همراهى صاحب حقّ و بذل جان و مال در راه او.

 منبع نهج البلاغه ترجمه سید علی نقی فیض السلام)