«مظلومیت» و «مظلوم واقع شدن»، صفتی است که همه ما به هنگام برخورد با آن، بی اختیار به یاد موجودی زنده (اعم از انسان و حیوان) می افتیم که از سوی موجودی همنوع و یا غیرهمنوع مورد ظلم واقع شده و به نحوی از انحاء بخشی از حقوق و یا تمامی حقوق او پایمال شده و مورد تجاوز قرار گرفته است، و متعاقب آن، خاطره حادثه و یا واقعه ای که منجر به این مسئله شده در ذهن ما زنده می شود. اما اگر با نگاهی عمیق تر به عالم خلقت و تاریخ بشر، چشم بدوزیم با اندک تأملی، به این حقیقت پی خواهیم برد که این تنها موجودات زنده نیستند که در حیات و یا پس از حیات خود «مظلوم» واقع می شوند، بلکه تعداد بی شماری از پدیده ها و حوادث جهان را می‌توان برشمرد که با مطالعه ویژگی ها و خصوصیات شان «مظلومیت» آنها برای ما مسلم شده و به اثبات می رسد.

تاریخ پرنشیب و فراز حضور انسان در روی کره زمین، از آغاز تاکنون، شاهد حوادث بی شماری بوده که بسیاری از این حوادث در کتب تاریخی ثبت شده و مورد تذکر قرار گرفته اند و بسیاری هم ذکری از آنها به میان نیامده و در نتیجه از یادها محو گشته و به بوته فراموشی سپرده شده اند. اما در میان حوادث مکتوب تاریخ هم این‌گونه نیست که حق هر حادثه ای دقیقاً و مطابق ارزش و اهمیت آن ادا شده باشد، بلکه در این میان حوادث کوچک بسیاری را می‌توان سراغ گرفت که علی‌رغم کم اهمیت بودن و کوچک بودن آنها، از سوی تاریخ نویسان و دست اندرکاران سیاست و اداره جوامع، بیش از حد لازم مورد توجه واقع شده و در نتیجه همچون حادثه ای بی نظیر و شگرف در خاطره تاریخ و انسانها جا خوش کرده و حجم عظیمی از سرمایه های مادی و معنوی بشر را به خود اختصاص داده است. و البته در مقابل، حوادث عظیم و مهم و با ارزشی را هم میتوان یافت که علی‌رغم اهمیت فوق العاده و تأثیرگذاری بی نظیرشان در زندگی بشر، از سوی مورخان بی انصاف و سیاستمداران منفعت طلب، آنگونه که باید و شاید مورد عنایت واقع نشده و در نتیجه در ذهن و نظر انسانها کوچک جلوه نموده و تنها دورنمایی کمرنگ از آنها در خاطره تاریخ باقی مانده است. به عبارت دیگر این حوادث سرنوشت ساز و عظیم الشأن مورد ظلم و ستم واقع شده و «مظلومیت» را تجربه کرده اند!!
حاصل سخن آنکه «مظلومیت» تنها صفت انسانها و موجودات زنده نبوده و حوادث و پدیده های هستی را هم دربرمی‌گیرد و باید دانست که در میان حوادث تاریخی و وقایع مهمی که تاکنون روی داده، بدون تردید، حادثه «غدیر خم» که در هجدهم ذی حجه سال دهم هجری و در صحرای تفتیده بین مدینه و مکه روی داد، یکی از حوادث «مظلوم» تاریخ بشری و یکی از فرازهای مظلوم آن است! چراکه علی‌رغم گذشت قریب به ۱۴۰۰ و اندی سال از این حادثه، هنوز هم آنچنان که باید و شاید ودر خور شأن و منزلتش بدان پرداخته نشده و غدیر همچون موضوع فوق العاده پراهمیت خود یعنی «ولایت» و «امامت» مظلوم است و مع الاسف باید گفت حتی در میان بسیاری از دوستداران خود نیز جایگاه والای خود را نیافته است. در نوشتار حاضر به برخی از جنبه های مظلومیت این حادثه اشاره شده است

مظلومیت غدیر بواسطه انکار شاهدان
!!پیامبر گرامی اسلام (ص) در سال دهم هجری، پس از برگزاری مراسم حج و آموزش این فریضه الهی به مسلمانان، عازم مدینه شد درحالی که جمع کثیری از مسلمانان که تعداد آنها را تا یکصد و بیست هزار نفر تخمین زده اند، همراه ایشان بودند. هنگامی که کاروان حج به «غدیرخم» رسید، پیامبر(ص) از سوی خداوند مأموریت یافت که علی (علیه السلام) را به عنوان جانشین و رهبر مسلمانان پس از خود، معرفی و تعیین فرماید. آن حضرت(ص) این ماموریت الهی و سنگین را به بهترین وجهی به انجام رسانید و تمامی مسلمانان و صحابه همراه خود را نسبت به این موضوع آگاه فرمود. در نتیجه مولای متقیان حضرت علی(علیه السلام) در حضور ۱۲۰ هزار شاهد مسلمان به عنوان جانشین پیامبر(ص) تعیین گردید و تمامی آنها و از جمله صحابه پیامبر(ص)، به علی(علیه السلام) به مناسبت این امر مبارک تبریک و تهنیت گفته و بر امامت ایشان پس از پیامبر(ص) با آن حضرت(علیه السلام) بیعت کردند.
ولی با کمال تاسف این گروه کثیر شاهدان، پس از رحلت پیامبر(ص) حاضر نشدند با علی(علیه السلام) و خاندان نبوت همراهی کرده و او را در احقاق حق مسلم خود یاری کنند و بر شایستگی و سزاواری علی(علیه السلام) درجانشینی پیامبر(ص) شهادت دهند. آنان با کمال بی شرمی شهادت خود را انکار کردند و راه بهانه تراشی را پیش گرفتند. برخی بهانه آوردند که ما با پیامبر(ص) فاصله داشتیم و سخنان ایشان را خوب نمی شنیدیم! و برخی ظالمانه منکر اصل قضیه شدند!! و برخی هم مصلحت را در سکوت دیدند و دم نزدند! و بدین ترتیب نه تنها در مورد علی(علیه السلام) و اهل بیت پیامبر(ص)، بلکه در حق «غدیر» و آن حادثه بی نظیر نیز جفا کردند و این واقعه پرعظمت تاریخی را همچون پدیده ای کم اهمیت انگاشته و آنگونه که شایسته آن بود در پاسداشت این حادثه عظیم حرکت و تکاپو نکردند و جاهلانه راه ارتداد را پیمودند و در نتیجه «غدیر» مظلوم واقع شد و مظلومیت را برای نخستین بار تجربه کرد!

مظلومیت غدیر به واسطه توجیهات سخنان پیامبر(ص)
بنا به نقل کتب بی شمار روایی و حدیثی، پیامبر گرامی اسلام(ص) در خطبه شریف خود که در روز هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری و در محل غدیرخم ایراد فرمودند، از علی(علیه السلام) با عنوان «مولا» یاد فرموده و به هنگام تعیین آن حضرت(علیه السلام) به عنوان رهبر مسلمانان پس از خود چنین فرمودند:
«ان الله مولای و انا مولی المؤمنین و انا اولی بهم من انفسهم، فمن کنت مولاه، فعلی مولاه… اللهم وال من والاه و عاد من عاداه…»
«خداوند مولای من، و من مولای مومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارتر هستم. هان ای مردم، هرکس که من مولای او هستم، علی هم مولای اوست… پروردگارا دوست بدار کسی را که علی دوست بدارد و دشمن بدار کسی را که علی را دشمن بدارد…»
آنچه مسلم است با توجه به آیات نازله پیرامون حادثه غدیر و نیز مفاد خطبه غدیریه پیامبر(ص) و نیز نحوه برخورد آن حضرت(ص) با این حادثه و مأموریت و حتی چگونگی عملکرد مسلمانان و صحابه پیامبر(ص) دراین ماجرا و تبریک گفتن‌شان به علی(علیه السلام) و بیعت با آن حضرت(علیه السلام)، این مطلب به اثبات می‌رسد که هدف از این امر و مقصود پیامبر(ص) از کلمه مولا در خطبه شریف غدیر، چیزی جز ولایت به معنای سرپرستی و زمامداری مسلمانان و جامعه اسلامی نمی باشد که دلایل مشروح این مطلب در کتب مربوطه و ازجمله کتاب شریف «الغدیر» اثر گرانسنگ مرحوم امینی آورده شده است. اما بهانه جویان، پس از رحلت نبی مکرم اسلام(ص) دست به کار توجیه سخنان آن حضرت(ص) شدند و گفتند که مقصود پیامبر(ص) از کلمه «مولا» در خطبه غدیریه، تنها دوستی و اظهار محبت بوده است و نه حکومت و زمامداری!! که صدالبته اگر حق همین توجیه را نسبت به سخنان پیامبر(ص) در خطبه غدیر بپذیریم بازهم راهی جز سرسپردن به حکومت و خلافت علی(علیه السلام) باقی نمی ماند، چرا که همگان می دانند اظهار دوستی نسبت به یکنفر و یا یک گروه، مستلزم حرکت در مسیر خواسته ها و اهداف اوست و بدون این، اصولا اظهار دوستی و مودت بیهوده بوده و امری لغو و باطل است. آخر چگونه می‌توان نسبت به کسی دوست بود و او را دوست خود برگزید ولی در حق او ظلم رواداشت و به حقوق او تجاوز کرد؟! پس اینان چگونه دوستانی بودند که در حال اضطرار اهل بیت پیامبر(ص) و به هنگامی که آن حضرات علیهم السلام برای احقاق حق خود، دست یاری به سویشان دراز کردند، از یاری‌شان خودداری کرده و در کنج لانه های خود خزیدند. در هر صورت، توجیه گران سخنان روشن و بی نیاز از تفسیر پیامبر(ص) در خطبه غدیر، با این عمل خود نه تنها در حق صاحب این سخنان جفا روا داشتند که «غدیر» و حادثه «غدیر» را هم با ظلم خود مظلوم قراردادند. و آن خاطره پرشکوه تاریخی را در حد یک خاطره کم اهمیت و کوچک از یک مهمانی یکروزه که تنها هدفش ابراز محبت نسبت به یک فرد میباشد تنزل دادند.

منبع:استاد جعفر سبحانی، پیشوایی از نظر اسلام، ص 802

مَعاشِرَ النّاسِ، إنّي قَدْ بَيَّنْتُ لَكُمْ وَأَفْهَمْتُكُمْ اي مردم، من برايتان روشن كردم و به شما فهمانيدم

وَهذا عَلِيٌّ يُفْهِمُكُمْ بَعْدي و اين علي است كه بعد از من به شما مي‌فهماند.

أَلا وَإنّي عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتي أَدْعُوكُمْ إلى مُصافَقَتي عَلى بَيْعَتِهِ وَالاْقْرارِ بِهِ، ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدي
آگاه باشيد! پس از پايان خطبه ام شما را براي بيعت با او و اقرار به امامتش فراميخوانم كه با من و سپس با او دست بيعت دهيد.

أَلا وَإنّي قَدْ بايَعْتُ اللهَ وَعَلِيٌّ قَدْ بايَعَني بدانيد كه من با خدا بيعت كرده‌ام و علي با من بيعت كرده است.

وَأَنَا آخِذُكُمْ بِالْبَيْعَةِ لَهُ عَنِ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ و من از جانب خداوند براي او از شما بيعت مي‌گيرم.

‹‹إنَّ الَّذينَ يُبايِعُونَكَ إنَّما يُبايِعُونَ اللهَ، يَدُ اللهِ فَوْقَ أَيْديهِمْ
(خداوند مي‌فرمايد:) «كساني كه با تو بيعت مي‌كنند در واقع با خدا بيعت مي‌كنند، دست خداوند بر روي دست آنان است.

فَمَنْ نَكَثَ فَإنَّما يَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ پس هر كس بيعت را بشكند اين شكستن بر ضرر خود اوست

وَمَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللهَ فَسَيُؤْتيهِ أَجْراً عَظيماً››
و هر كس به آنچه با خدا عهد بسته وفادار باشد خداوند به او اجر عظيمي عنايت خواهد كرد».

منبع:کتاب استاد محمدباقر انصاری

تبریک و تهنیت غدیر
سنت دیرینه در غدیر، تبریک خاص آن است که مفاهیم والای این روز را بازتاب می‌دهد. امام صادق علیه‌السلام فرمود: «هرگاه در این روز، برادر مؤمن خود را ملاقات کردى، بگو: شکر خداى که ما را به این روز گرامى داشته و از مؤمنان و وفاداران به پیمانى قرار داده است که با ما بسته و ما را از منکران و تکذیب‏ کنندگان روز قیامت قرار نداده است». امام رضا علیه‌السلام نیز فرمود: «در این روز به یکدیگر تبریک و تهنیت بگویید و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات کردید، بگویید: سپاس خدایى را که ما را از تمسک کنندگان به ولایت امیر مؤمنان على علیه ‏السلام قرار داده است».

نیکی به دیگران
صاحب روز غدیر، امام علی علیه‌السلام درباره نیکی به دیگران در این عید فرمود: «[در این روز ] با نیکی و خیر فراوان، از آرزومندان و آنان‏که به دست شما چشم دوخته‏‌اند، بازدید کنید و در خوردنی‏ ها و آنچه در دست و در توان دارید، با ناتوانان همسانی داشته باشید. پاداش یک درهم [هزینه کردن در راه خدا] در این روز، برابر صد هزار درهم در روز دیگر است. هر کس بدون درخواست برادر مؤمنش از او دل‏جویی و کارگشایی کند و با اشتیاق به او نیکی رساند، چون کسی است که در این روز، روزه گرفته و شبش به نیایش پرداخته است. کسی که در شامگاه روز غدیر، به روزه ‏داری افطاری دهد، مانند کسی است که یک میلیون نفر را غذا داده است».
امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در خطبه غدیریه
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در خطبه غدیر، درباره موضوع‌هایی همچون توحید، نبوت، ولایت امام علی علیه‌السلام و لقب امیرمؤمنان برای آن حضرت، فضیلت‌های اهل بیت علیهم‌السلام ، فضیلت‌های ویژه امام علی علیه‌السلام ، قرآن، نماز، زکات، حلال و حرام و بیعت سخن به میان آورد. ایشان در بخشی از خطبه خود با اشاره به امامان دوازده‌گانه، درباره امام مهدی موعود (عج) فرمود: «بدانید که آخرین امامان، مهدی قائم از ماست. اوست غالب بر آیین‌‏ها. اوست انتقام گیرنده از ستم‏کاران. اوست فاتح قلعه‏ ها و منهدم‏ کننده آنها. اوست پیروز بر هر قبیله‏ ای از اهل شرک و هدایت‏ کننده آنان. اوست یاری‏ دهنده دین خدا. اوست که پیشینیان به او بشارت داده‏ اند. اوست که به عنوان حجت باقی می‏ماند و بعد از او حجتی نیست».

ادامه »

اشاره رخداد غدیر در ذى‌الحجه سال دهم هجرى، تنها یک حادثه تاریخى نیست؛ غدیر، تنها نام یک سرزمین نیست، یک تفکر است؛ نشانه‏‌اى است از تداوم خط نبوت؛ چشمه‌‏اى است که تا پایان هستى می‌جوشد؛ غدیر، روز اکمال دین، اتمام نعمت و موجب خشنودى خداست؛ روز بزرگ، روز گشایش و روز تکامل است؛ غدیر، نه تاریخ است، نه جغرافیا و نه روایت، بلکه ولایت است؛ پیشوند غدیر، رسالت است و پسوند آن، ولایت و امامت.

معنای غدیر
غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ دنیای اسلام، مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام (صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏آله)، کاروانیان حج گذار در آنجا از هم جدا می‌‏شدند و به طرف دیار خود می‏‌رفتند. در این محل، غدیر خم جای دارد. علت نام‌گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه‌‏های رنگ کرده خود را در این آبگیر می‌شسته‏‌اند.
خلاصه واقعه غدیر خم
در سال دهم هجرت، رسول خدا (صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله) به حج رفت و احکام آن را به مردم آموزش داد. به هنگام بازگشت از مکه، در استراحتگاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را گرد آورد و در آن مجمع سترگ، امام علی علیه ‏السلام را به جانشینی خود به آنان شناساند و فرمود: «هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست». البته جانشینی علی علیه‏ السلام سال‏ها پیش در مکه و در جمع خاندان هاشم انجام گرفته بود، ولی در غدیر، به اطلاع عموم رسید.

ادامه »

مرتضی : پسندیده, خشنود, برگزیده, ولقب امیرالمومنین علی , مرتضوی: منسوب به مرتضی علی

لقب‏ های امام علي(علیه السلام)
ژرفاي اقيانوس شخصيت علي‏ عليه السلام را دسترس نيست و ابعاد عظيم شخصيت آن چهره بي بديل تاريخ، يافتني ‏نيست. مولا عليه السلام القاب(1) و اوصاف بسياري دارد که هر کدام، اشاره ‏اي دارند به بُعدي از ابعاد والاي علمي، عملي، فرهنگي، اجتماعي، معنوي و سياسي شخصيت او. بسياري از اين القاب، به روزگار پيامبر خدا شناخته شده بود و امام را بدانها خطاب مي‏کردند.

برخي از اين القاب چنين‏ اند: «أعلمُ الأمّة»، «أقضَي الأمّة»، «أوّلُ مَن أسلَمَ»، «أوّلُ مَن صلّي»، «خير البشر»، «أمير المؤمنين»، «امام المتّقين»، «سيّد المسلمين»، «يعسوب المؤمنين»، «عمود الدين»، «سيّد الشهداء»، «سيّد العرب»، «راية الهدي»، «باب الهدي»، «المرتضي»، «الوليّ» و «الوصيّ».(2)
پيامبر خدا، امام را با اين القاب ياد مي‏کرد و به واقع، با توجه به آينده امّت اسلامي و مسئوليت بزرگ علي‏ عليه السلام در آينده امّت، با اين القاب، ابعاد شخصيت او را مي شناسانْد و به جايگاه والاي او در رهبري ره مي‏نمود و براي آن، زمينه سازي مي‏کرد.
در ميان القاب علي عليه السلام، دو لقب از بقيه مشهورتر است: «امير المؤمنين و وصي».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، علی علیه السلام را مرتضی (مورد رضایت و پسندیده) نام نهاد زیرا روزی جبرئیل نازل شد و گفت:« ای محمد، خداوند متعال علی را برای فاطمه و فاطمه را برای علی پسندیده است»
ابن عباس نیز می گوید:« علی علیه السلام در تمام کارهایش رضایت خدا و رسولش را دنبال می کرد؛ به همین جهت مرتضی نامیده شد»(3)
الفصول المهمّة: امّا لقبش مرتضی، حیدر، امیر المؤمنین و اَنزعِ بطین است(4)

پ ن: 1-ر. ک: ج 2، ص 114 (وصایت امام علی در ادبیات صدر اسلام) 2-تاریخ دمشق: 8837/303/42. 3–بحارالانوار، ج 35، ص 59 4- الفصول المهمّة: 129.

منبع: ابعاد شخصیتی امام علی علیه السلام