اظهار تعجب

اميرالمؤ منين عليه السلام : تعجب مى كنم ازمردمى كه از طعام به خاطر ترس از ضررش پرهيز مى كنند، ولى از گناهان از بيم دوزخ احتراز نمى نمايند.
در شگفتم از كسانى كه بنده ها را به مال خود خريدارى مى كنند، ولى آزادگان را با عمل نيك و احسان خود نمى خرند و دلشان را بدست نمى آورند.
سپس فرمود: همانا خير و شر جز به مردم شناخته نمى شود.
پس هر گاه خواستى خير را بشناسى ، خوبى كن تا اهل خير را بشناسى .
و هرگاه خواستى شر را بشناسى ، بدى كن تا اهل شر را بشناسى .

كشكول شيخ بهايي

فقيه كامل

الا اخبر كم بالفقيه ؟ من لم يرخص الناس فى معاصى الله
و لم يقنطهم من رحمة الله ، و لم يؤ منهم من مكر الله .
فقيه كامل كسى است كه به مردم اجازه معصيت خدا را ندهد. آنان را از رحمت خدا نااميد نكند و از مكر خدا ايمن نسازد.

كشكول شيخ بهايي

4- مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدِ بْنِ عِيسَى وَ مُحَمّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ النّيْسَابُورِيّ جَمِيعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرّضَا ع قَالَ إِنّ مِنْ عَلَامَاتِ الْفِقْهِ الْحِلْمَ وَ الصّمْتَ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 45 رواية: 4

ترجمه :
4- امام رضا(ع) فرمود: از نشانه‏هاى فهميدن دين خويشتندارى و خاموشى است.

3- عِدّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ الْبَرْقِيّ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَمّاطِ عَنِ الْحَلَبِيّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِالْفَقِيهِ حَقّ الْفَقِيهِ مَنْ لَمْ يُقَنّطِ النّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ وَ لَمْ يُؤْمِنْهُمْ مِنْ عَذَابِ اللّهِ وَ لَمْ يُرَخّصْ لَهُمْ فِي مَعَاصِي اللّهِ وَ لَمْ يَتْرُكِ الْقُرْآنَ رَغْبَةً عَنْهُ إِلَى غَيْرِهِ أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِلْمٍ لَيْسَ فِيهِ تَفَهّمٌ أَلَا لَا خَيْرَ فِي قِرَاءَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَدَبّرٌ أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِبَادَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَفَكّرٌ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِلْمٍ لَيْسَ فِيهِ تَفَهّمٌ أَلَا لَا خَيْرَ فِي قِرَاءَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَدَبّرٌ أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِبَادَةٍ لَا فِقْهَ فِيهَا أَلَا لَا خَيْرَ فِي نُسُكٍ لَا وَرَعَ فِيهِ
اصول كافى جلد 1 ص :44 رواية: 3

ترجمه :
3- اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: آيا از آنكه به حقيقت فقيه است به شما خبر ندهم؟ او كسى است كه مردم را از رحمت خدا نااميد نكند و از عذاب خدا ايمن نسازد و به آنها رخصت گناه ندهد و قرآن را ترك نكند از روى اعراض و به چيز ديگر متوجه شود. همانا در علمى كه فهم نباشد خيرى نباشد همانا در خواندنى كه تدبر نباشد خيرى نباشد همانا در عبادتى كه تفكر نباشد خيرى نباشد. و در روايت ديگريست: همانا در علميكه فهم نباشد خيرى نيست همانا در خواندنيكه تدبر نباشد خيرى نيست همانا در خداپرستى كه فقه نباشد خيرى نيست همانا در عبادتيكه در آن پرهيزكارى نباشد خيرى نيست.

داستان بهلول:بهلول و امیر کوفه
اسحق بن محمد بن صباح امیر کوفه بود . زوجه او دختري زایید . امیر از این جهت بسیار محزون و
غمگین گردید و از غذا و آب خور دن خودداري نمود . چون بهلول این مطلب را شنید به نزد وي رفت
و گفت : اي امیر این ناله و اندوه براي چیست ؟
امیر جواب داد من آرزوي اولادي ذکور را داشتم ، متاسفانه زوجه ام دختري آورده است . بهلول
جواب داد : آیا خوش داشتی که به جاي این دختر زیبا و تام الاعضاء و صحیح و سالم ، خداوند پسري
دیوانه مثل من به تو عطا می کرد ؟
امیر بی اختیار خنده اش گرفت و شکر خداي را به جاي آورد و طعام و آب خواست و اجازه داد تا
مردم براي تبریک و تهنیت به نزد او بیایند .

بهلول دانا