علماى اسلام از قدیم گناهان را بر دو گونه تقسیم نموده‌اند:
1 گناهان كبیره (بزرگ).
2 گناهان صغیره (كوچك).

این تقسیم‌بندى از قرآن و روایات سرچشمه گرفته است؛
در قرآن چنین مى‌خوانیم:
“ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سیئاتكم و ندخلكم مدخلا كریماً؛ اگر از گناهان كبیره‌اى كه از آن نهى شده‌اید، اجتناب كنید، گناهان كوچك شما را مى‌پوشانیم و شما را در جایگاه خوبى وارد مى‌سازیم.”
و در جاى دیگر آمده است:
“و وضعَ الكِتاب فَترىَ الُمجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الكِتاب لایُغادِر صغیرة وَلا كَبیرةً الا اَحصاها؛ و كتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهكاران را مى‌بینى كه از آنچه در آن است، ترسان و هراسناكند، و مى‌گویند: اى واى بر ما، این چه كتابى است كه هیچ عمل كوچك و بزرگى نیست، مگر این كه آن را شماره كرده است؟”و در آیه‌اى دیگر مى‌خوانیم:
“الّذین یَجتَنبون كبائِرَ الاِثم و الفَواحش الاّ اللَمَم انّ ربّك واسعُ المَغفرة…؛ (نیكوكاران) كسانى هستند كه از گناهان بزرگ و زشتى‌ها، جز گناهان كوچك پرهیز مى‌كنند، بى گمان آمرزش پروردگارت وسیع است.
و درباره بهشتیان مى‌خوانیم:
“والَّذینَ یَجتَنِبُون كبائِر الاِثمِ والْفَواحِش ؛ (مواهب آخرت، جاودانه است براى) آنان كه از گناهان بزرگ و كارهاى زشت پرهیز مى‌كنند.”و درباره مغفرت الهى مى‌خوانیم:
“انّ اللهّ لایَغفر اَن یُشركَ به و یَغفِر ما دونَ ذلك لِمن یشاَّء و من یُشرك بِالله فَقد اِفتَرى اِثما عَظیما؛
خداوند(هرگز) شرك را نمى‌بخشد و پایین‌تر از آن را براى هر كس بخواهد (و شایستگى داشته باشد) مى‌بخشد و آن كس كه براى خدا شریكى قایل گردد، گناه بزرگى انجام داده است.”
از این آیات به روشنى استفاده مى‌شود كه گناهان، دو گونه‌اند: كبیره و صغیره و همچنین استفاده مى‌شود بعضى از گناهان، بدون توبه حقیقى بخشودنى نیست، ولى بعضى از آنها بخشودنى است.

اقسام گناه در روایات
روایات متعددى از ائمّه (علیهم السلام) به ما رسیده كه بیانگر تقسیم گناهان به كبیره و صغیره است، و در كتاب اصول كافى یك باب تحت عنوان «باب الكبائر» به این موضوع اختصاص یافته كه داراى 24 حدیث است.
در روایت اوّل و دوّم این باب، تصریح شده كه گناهان كبیره، گناهانى را گویند كه خداوند، دوزخ و آتش جهنم را بر آنها مقرر نموده است.
در بعضى از این روایات (روایت سوم و هشتم)، هفت گناه به عنوان گناه كبیره، و در برخى از روایات (روایت  نوزده گناه به عنوان گناهان كبیره، شمرده شده است.
گرچه هر گناه، چون مخالفت فرمان خداى بزرگ است، سنگین و بزرگ مى‌باشد، ولى این موضوع منافات ندارد كه بعضى از گناهان نسبت به خود و آثارى كه دارد، بزرگتر از برخى دیگر باشد، و به گناهان بزرگ و كوچك تقسیم گردد.

منبع:گناه شناسى، محسن قرائتى

حضرت آیة الله العظمی شبیری زنجانی"دام ظله العالی” نقل می‌فرمودند در سال‌های میانی

مرحوم والدم آیة الله العظمی حاج آقا احمد زنجانی “رحمة الله"، بانوی محترمی بود به نام “احتجاب السلطنه” که از آشنایان بوده و مورد احترام همه بود، پس از فوت او والد ارجمندم هر شب جمعه برای او سوره یس قرائت می‌فرمود و این عمل نیکو تا سالها ادامه داشت، یکی از شب های جمعه غفلت عارض شده و پدر فراموش می‌کنند که برای آن مرحومه سوره یس بخوانند. شب که می‌خوابند در عالم رویا آن مرحومه را می‌بینند که در منزلشان نان می‌پزند و آن مرحومه به اطرافیانش می‌گوید این دو نان را بگیرید و به منزل آقای زنجانی ببرید چرا که ایشان نیز برای ما نان می‌فرستند گر چه این بار یادشان رفته است.
برگرفته از کتاب منازل الاخرة

اثر شيخ عباس قمي

بعد از مشاهده ی آیات قرآن ، معلوم می شود که اعضا و جوارح ما هم اکنون در حال حمل شهادت هستند تا در روز قیامت ادای شهادت نمایند .

شاهد باید هنگامی که جرمی واقع می شود ، آن را ببیند ( حمل شهادت )و از وقوعش آگاه شود تا بتواند آن را نزد قاضی شهادت دهد (بیان وادای شهادت ) .
پس امروز همه ی اعضای ما در مرحله ی حمل شهادت هستند ، یعنی حضور دارند ، ومی بینند که ما چه کار می کنیم . این اعضاء و جوارح درک و شعور دارند که هم می توانند حمل شهادت کنند و هم روز قیامت ، آن را بیان کنند .نه تنها اعضا و جوارح بلکه زمین زیر پای ما نیز حمل شهادت می کند و روز قیامت نیز ادای شهادت می نماید .
آری ! همان قدرتی که الان به این زبان توانایی حرف زدن داده است ، در روز قیامت به دست و پا و گوش ما نیز توانایی حرف زدن خواهد داد .
نکته ی جالبی که در آیه ی 65 یس مشاهده می شود این است که در روز قیامت بر زبان هایی که در دنیا قدرت تکلم داشته اند ، مهر زده می شود و نمی توانند حرف بزنند ، اما در عوض در آخرت به تمام اعضای بدن که در دنیا نمی توانستند حرف بزنند ، قدرت تکلّم داده می شود.

منبع: makarem.ir

 ” الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَیْدِیهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا یَكْسِبُونَ “ 
این آیه ی کریم بیان کننده ی گوشه ای از دادگاهی است که روز قیامت بر پا خواهد شد و شاهدان نسبت به اعمال انسان شهادت می دهند . این را باید دانست که نظام و دادگاه آخرت ، نظام و دادگاه ویژه ای است و غیر از نظام دنیایی می باشد .

به گفته ی قرآن ؛ ” آن روز روزی است که همه چیز متحوّل می شود .” زمین غیراز این زمین است وآسمان غیر این آسمان . در دادگاه دنیا مدّعی ، منکر ، قاضی شاهد داریم که همه از هم جدا هستند و برای هریک پرونده ای جدا تشکیل می شود اما در آخرت همه یک شخص هستند . شاهد ، مدّعی ، منکر و حتی گاهی حاکم هم خود انسان است . پرونده هم وجود خود انسان است واین ها جدای از یکدیگر نیستند .

دردنیا تمام اعضاوجوارح تابع انسان هستند امادر آخرت نه تنها تابع میل او نخواهند بود ، بلکه به مخالفت او بر می خیزند و شهادت به انجام ندادن احکام الهی ا ز جانب او می دهند . همین دست وزبان و پایی که در دنیا به اختیار من کار می کنند ، درعالم آخرت برخلاف خواست ومیل من ، به شهادت علیه من قیام می کنند که خدا می فرماید : ” امروز بر دهانهایشان مهر می نهیم و دست هایشان با ما سخن می گویند و پاهایشان به کارهایی که در دنیا انجام داده اند شهادت می دهد .

منبع:makarem.ir

ریشه غضب الهی و فعال شدن آن در درون ما انسان‌ هاست. خدا سیستم ما را جوری آفریده که یک سری باید ها و نباید هایی هست، اگر ما خلاف این عمل کردیم یعنی فاصله گرفتیم. خدا هیچ گاه از دست ما عصبانی نمی‌شود بلکه ما هستیم که از خداوند دور می‌شویم. این دوری از خداوند یعنی خدا غضب کرده است.

می‌فرماید: از پاکی‌ها بخورید و بیاشامید (هر کاری که می‌کنید پاکی و طهارت باشد) اگر علیه این‌ها طغیان کردید از رحمت خدا دور می‌شوید و سقوط می‌کنید. خدا از سر رحمت می‌گوید که خودت را از رحمت من دور نکن.
این معنای غضب که ریشه ای در خود ما انسان‌ها دارد. پس نگویید که خدا علیه ما غضب کرده است، تو از خدا فاصله گرفته ای. این غضب به نفع خودت برمی گردد. چرا خدا غضب می‌کند؟ خدا غضب نکرده است، تو داری از رحمت الهی دور می‌شوی و در حقیقت خدا از تو طلبکار است نه اینکه تو از خدا طلبکار باشی. خدا می‌فرماید که من این فضای قشنگ را برای تو فراهم کرده‌ام، چرا از این فضا دور می‌شوی؟امام رضا علیه السلام :خداوند عزّ و جلّ به یكى از پیامبران خود وحى فرمود كه : هرگاه اطاعت شوم ، خشنود مى گردم و چون خشنود گردم ، بركت مى دهم و بركت من پایانى ندارد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم ) به معراج تشریف برده بودند و در معراج در بهشت سرزمین های آماده کشت و ساخت دیده بودند و مشاهده کرده بودند که فرشتگانی مشغول ساختمان اند. بخشی از مدت را به ساختن آن قصری و ساختمان های دیگر قصرهای بهشتی می پردازند. بخشی را هم بیکار می نشینند. ایشان از جبرائیل سوال کرد که چرا آنگونه است؟ او خدمت شان عرض کرد که آقا باید وسایل ساختمان و تدارکات برایشان برسد. بدون تدارکات نمی شود ساختمان ساخت. حالا تدارکاتش چیست؟ حالا ایشان مثال زده بود. ذکری است که صاحب این قصر می گوید.

آدم با یک مقدمات آماده ای برای ساختن آمده است؛ اگر درست رفتار کند، ساختمان درست ساخته می شود. شما با ساختمان درست از حادثه مرگ به سلامت می گذرید؛ در واقع اگر انسان ساختمان درست و سالم و به اندازه کافی ساخته باشد، به راحتی از حادثه بزرگ مرگ می گذرد. اگر ساختمان درستی ساخته باشد که حالا آن خودش یک مرحله بالاتری از ساختمان لازم دارد، درست به قیامت می آید.
ساختمان درست در نماز دیده می شود. اگر یک نماز درست خواندی، نشان می دهد که ساختمان درست شده است. به حد کفایت ساختمان ساخته شده و هیچ کم نیست. اگر یک ذره پنجره اش کم باشد، در نماز دیده می شود. یک دانه آجرش کم باشد در نمازت دیده می شود. آدم کمبودش را در نماز احساس می کند. اگر یک دانه نماز درست خوانده شد، آن زمان ساختمان کامل است.

درست چیست؟
آن است که آدم یک نماز بخواند و هیچ چیز از دنیا به خاطر او نگذرد؛ یعنی از حوادث و مسائل دنیایی چیزی از خاطر او عبور نکند.نماز درست خودش برکت دارد ، مایه خیر و برکت هم می شود .
امام صادق علیه السلام فرمود: «خداوند به بركت وجود شیعیان نمازگزار ما، عذاب را از شیعیانى كه نماز نمى خوانند دفع مى كند. اگر همه آنها نماز را ترک مى كردند، قطعاً هلاک مى شدند ، و خداوند به بركت وجود شیعیان زكات پرداز ما [عذاب را] از شیعیانى كه زكات نمى دهند دور مى گرداند… و این است معناى سخن خداوند عزّ و جلّ كه: “اگر خداوند برخى از مردم را به وسیله برخى دیگر دفع نمى كرد، قطعاً زمین تباه مى گردید."(سوره بقره آیه 251) .(الكافی : 2/451/1)
هرچه آدم جوان تر است و سن کمتری دارد، زودتر می تواند تصمیم بگیرد و از چشم و زبان و گوش و دستش شروع کند و برای یک پاکی در چشم و گوش و زبان و دست و .. تصمیم بگیرد.

منبع : بیانات حجت الاسلام جاودان (برنامه سمت خدا)