«اللّهمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ»،«بار خدایا در این روز مرا از آمرزش خواهان قرار ده».

گام دیگر در جهت اصلاح نفس و جبران خطاهای گذشته، استغفار است؛ آن گاه که انسان به عواقب و پیامد گناهش پی می برد و درصدد اصلاح و علاج برمی آید، به درگاه الهی رو می کند و آمرزش گناه اش را از او میخواهد.

🌟🌟🌟

«اللّهم لا أجد لذنوبی غافرا ولا لقبائحی ساترا ولا لشی ء من عملی القبیح بالحسن مبّدلا غیرک»،«بار خدایا، برای گناهانم آمرزنده ای جز تو نمی یابم، برای زشتی هایم پوشاننده ای جز تو نمی شناسم و برای کردار زشتم دگرگون کننده ای جز تو نمی دانم».

🌟🌟🌟

پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: «برای هر دردی درمانی است و درمان گناهان، آمرزش خواهی است».استفغار امری درونی و قلبی است و استغفارکننده باید با تمام وجود از گناهان خود پشیمان باشد و از خداوند طلب آمرزش و غفران کند. اما علاوه بر آن باید آن را به زیان نیز بیاورد. از امام صادق(علیه السلام) روایت است که فرمود: «هر کس کار ناشایستی انجام دهد، خدای متعال تا هفت ساعت به وی مهلت می دهد. پس اگر سه مرتبه گفت: «أَسْتَغْفِرُ اللّه الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ و اتوبُ اِلَیه»، بر وی چیزی نوشته نمی شود».غزالی در کیمیای سعادت ذکر استغفار را برای مبتدیان و ذکر سبحان اللّه را برای منتهیان مناسب دانسته است.

🌟🌟🌟

خواجه عبداللّه در صد میدان نخستین میدان را توبه و استغفار و آخرین آن را میدان بقاء دانسته است و این همه را جز به عنایت و یاری خدا میسر نمی داند، او در تفسیر سوره قیامت گوید:دانی که من نه به خود بدین روزم،و نه به هدایت خود شمع هدایت می افروزم.از من چه آید؟و کردار من چه گشایدطاعت من، به توفیق تو!خدمت من، به هدایت تو!توبه ی من، به رعایت تو!شکر من، به انعام تو!ذکر من، به الهام تو!همه تویی!من کیم؟!اگر فضل تو نباشد، من بر چه ام؟!

🌟🌟🌟

دعای روز پنجم ماه رمضان: «اللّهمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیَائِکَ الْمُتَّقِینَ بِرَأْفَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ».

[ذکر این روز «استغفراللّه ربّی و اتوب الیه» است.]

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.

«اللّهمَّ قَوِّنِی فِیهِ عَلَی إِقَامَةِ أَمْرِک»، «بار خدایا در این روز مرا بر انجام فرمانت یاری بخش».سالک الی اللّه بدون یاری خدا و استمداد از او راه به جایی نمی برد:

راه سخت است مگر یار شود لطف اله

ورنه آدم نبرد صرفه ز شیطان رجیم

در دعای کمیل می خوانیم: «قوّ علی خدمتک جوارحی واشدد علی العزیمة جوانحی»، «بار خدایا اعضایم را برای خدمتت نیرو بخش و بالهای تصمیمم را برای پرواز به کویت استواری ده».

هر کار باید به نام خدا و با استعانت از خدا آغاز شود (بسم اللّه الرحمن الرحیم) و برای خدا و به سوی خدا ادامه یابد (انّا الیه راجعون)؛ و این غرور و خودبزرگ بینی است که کسی فکر کند خودش کسی است و به یاری خود می تواند کاری انجام دهد.

💠💠💠

«لا حول ولا قوة الّا باللّه»،هیچ نیرو و قوتی نیست مگر با قوت و نیروی الهی. صفات خدا محکمات وجودند و قدرت خدا منشاء همه قدرت هاست. هیچ سنگی از جای خود حرکت نمی کند مگر به اراده و خواست او. این چنین نیست که انسان فکر کند بدون استمداد از او می تواند کاری انجام دهد و بدون یاری او می تواند در جهت خودسازی و برطرف کردن خصلت های ناپسند و آراسته شدن به اخلاق پسندیده حرکت کند. بنابراین باید توفیق خوب شدن را نیز از خدا خواست و توفیق استمرار خوبی ها را نیز از او انتظار داشت. همواره باید این دعا را زیر لب زمزمه کرد که: خدایا هیچ گاه ما را به خودمان وامگذار و نظر لطف و رحمتت را از ما بر مگیر.

💠💠💠

برای استمداد از خدا باید به ریسمان محکم الهی چنگ زد که فرمود: «وَاعْتَصِمُوا بحبلِ اللّه جَمِیعاً» (آل عمران: 103)، «به ریسمان محکم الهی چنگ زنید» و نیز فرمود: «وَاعْتَصِمُوا بِاللّه هُوَ مَوْلاکُمْ» (حج: 78)، «به خدا متوسل شوید که او سرور شماست».

پیر هرات گوید: «پناه جستن، چنگ زدن به ریسمان خدا و پایداری در فرمان برداری است».

💠💠💠

پناه جستن بر سه وجه است: پناه جستن عوام، پناه جستن خواص و پناه جستن خواصِ خواص.

پناه جستن عوام؛ تصدیق وعده و وعید، تعظیم امر و نهی و معامله کردن با دیگران بر اساس یقین و انصاف است.

پناه جستن خواص؛ اراده را در اختیار گرفتن، کار خلق به خلق واگذاشتن و تعلقات را فروگذاردن است

و پناه جستن خواصِ خواص؛تنها خدا را دیدن، به خاطر بزرگی خدا به امر او گردن نهادن و برای نزدیک شدن به او با وی دمساز شدن است.

دعای روز چهارم ماه رمضان: «اللّهمَّ قَوِّنِی فِیهِ عَلَی إِقَامَةِ أَمْرِکَ وَارْزُقْنِی فِیهِ حَلَاوَةَ ذِکْرِکَ وَأَوْزِعْنِی فِیهِ أَدَاءَ شُکْرِکَ­ بکرمک  واحفظنی بحفظک و سترک یا أبصر الناظرین».

[ذکر این روز «اللّهمَّ قوّ علی خدمتک جوارحی» است.]

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.

«اللّهمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ وَأَبْعِدْنِی فِیهِ عَنِ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ»«بار خدایا در این روز هوشیاری و بیداری را بهره ام فرما و از سفاهت و نادانی دورم گردان».

سومین گام در راه خودسازی، هوشیاری و اندیشه ورزی است. پس از بیدار شدن از خواب غفلت و تصمیم گرفتن برای اصلاح خویشتن، باید اندیشیدن و رهایی از جهالت و نادانی را از خدا طلب کرد. خداوند متعال می فرماید: «وَأَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ»، «ما این قرآن را بر تو فرود آوردیم تا برای مردم آن چه را برای شان فرود آمده آشکار سازی؛ شاید بیندیشند».

💝💝💝

از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) نیز روایت است که فرمود: «ألا أنبّئکم بأکیس الکیّسین و احمق الحمقاء؟ قالوا: بلی یا رسول اللّه! قال: أکیس الکیّسین من حاسب نفسه، و عمل لما بعد الموت، وأحمق الحمقاء من أتبع نفسه هواه، و تمنی علی اللّه»، «آیا شما را آگاه نسازم از زیرک ترینِ زیرک ها و کودن ترینِ کودن ها؟ گفتند: آری، ای فرستاده ی خدا. فرمود: زیرک ترینِ زیرک ها کسی است که نفس خود را حسابرسی کند و برای پس از مرگش کارهای نیک انجام دهد و کودن ترینِ کودن ها کسی است که از هوای نفسش پیروی کرده و برای انجام نافرمانی خدا

💝💝💝  

 دعای روز سوم ماه رمضان: «اللّهمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِهْنَ وَ التَنْبِیهَ، وَ باعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفاهَةِ وَ التَمْویهِ، وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.

«وقَرّبنی الی مرضاتک»، «بار خدایا مرا به آن چه مورد خشنودی توست نزدیک گردان».

پس از بیداری از خواب غفلت، ضروری ترین کار مشخص کردن هدف است؛ تا انسان بداند به کدامین سو می خواهد حرکت کند و به دنبال چه می گردد.باید ابتدا نیت کرد و برای تحوّل و خودسازی تصمیم گرفت؛ باید جایگاه را مشخص و زوایه ی دید را روشن کرد که هدف رسیدن به دنیاست یا آخرت؟ چرا که تعیین هدف در جهت گیری انسان و در نهایت در تک تک اعمال و رفتار وی مؤثر است. شمس الدین محمد لاهیجی گوید:

🌸

نیت دارای سه درجه است:

درجه ی نخست، نیّتی است که انسان را به سوی اطاعت خدا برانگیزد، از تردید خلاصی بخشد و به کنار گذاشتن موانع دعوت کند.

درجه ی دوم نیّتی است که با موانع مبارزه کند، ریشه های مشکلات را بخشکاند و تحمل دشواری ها را در راه هدف ممکن کند.

اما درجه ی عالی نیت، درجه ی تسلیم است که بنده خود را تسلیم حق کند، بر خاک افتد تا امر حق بر گرده اش فرود آید و خویش را در دریای فنا غوطه ور سازد.

🌸

در معنای قُرب گفته اند: قُرب عبارتست از سِیر قطره به جانب دریا و برخی نیز گفته اند: قُرب عبارتست از انقطاع از ماسوی اللّه (بریدن از آن چه غیر از خداست). قُرب بر دو قسم است: یکی قُرب نوافل، که زوال صفت بشریت است و ظهور صفات الوهیت بر بشر و دیگر قرب فرایض که فنای عبد است از تعلق به همه ی موجودات حتی نفس خود و نماند او را مگر وجود حق.

🌸

در قرآن کریم درباره حضرت موسی(علیه السلام) آمده است: «وَ نادَیْناهُ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَنِ وَقَرَّبْناهُ نَجِیًّا» «ما او را از وادی طور فراخواندیم و به مقام قرب خود برای شنیدن کلام خویش برگزیدیم.» (مریم:52) و در اینجا بود که مقام ربوبی به حضرت موسی فرمود: «فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُویً»، «کفش هایت را، که رمز وابستگی به دنیاست بکن که تو به جایگاهی مقدس درآمده ای» (طه: 12).

🌸

دعای روز دوم ماه رمضان: «اللّهمَّ قَرّبنی فیه الی مرضاتک، و جنْبنی فیه من سخطک و نقماتک، و وَفّقنی فیه لقرائة آیاتکْ، برحمتکَ یا ارحمَ الرّاحِمین».

[ذکر این روز «اللّهمَّ قَرّبنی فیه الی مرضاتک» است.]

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.

«وَ نَبِّهْنیِ فِیهِ عَنْ نَومَةِ الْغافِلِینَ»، «بار خدایادر این روز مرا از خواب غفلت بیدار گردان».

نخستین گام در راه خودسازی، به خود آمدن و بیدار شدن از خواب غفلت است. علمای اخلاق به این حالت «یقظه» می گویند. یقظه یعنی بیدار شدن از خواب غفلت، آماده شدن برای پیشرفت و حرکت و بیرون آمدن از حالت سستی و فترت. در کریمه شریفه آمده است: «قل انما اعظکم بواحدة ان تقوموا للّه» (سبأ:46)، یعنی «من شما را به یک چیز انذار می دهم و آن این که برای خدا بپاخیزید».

نخستین جرقه ی حیات معنوی در زندگی انسان با بیداری پدیدار می شود؛ بیداری آن است که از یک سو به نعمت های بی کران خداوند بنگری و خود را از شمارش آن و از آگاهی بر کرانه های آن ناامید احساس کنی. «وان تعدّوا نعمة اللّه لا تحصوها» (نحل:18)، و خود را از سپاس گزاری ناتوان ببینی؛ «از دست و زبان که بر آید کز عهده شکرش به درآید».از سوی دیگر به خطر گناهان خود واقف شوی و برای جبران آن آستین همت بالا زنی و گردن از بار گران آن برهانی.

از دیگر سو، از ضایع کردن نعمت ها بپرهیزی و آن چه را از نعمت ها در اختیار داری، غنیمت شماری و برای جبران از دست رفته ها و بهره برداری از آن چه باقی مانده، بپاخیزی.پیر هرات، خواجه عبداللّه انصاری می گوید:شناخت نعمت های بی کران خداوند با سه چیز حاصل می شود:

1. چراغ عقل را در پیش دیدگان برافروختن

2. نسیم نعمت های خدا را احساس کردن

3. از گرفتاری گرفتاران عبرت گرفتن.

و گناهان را با سه چیز می توان چاره کرد:

1. به این که ذات حق را از همه چیز بزرگ تر دانی

2. نفس اماره را به خوبی بشناسی

3. بیم و اندرزهای خدا را به درستی تصدیق کنی.

و درک نعمت ها جز با سه چیز حاصل نمی شود:

1. دانش آموزی

2. تجربه اندوزی

3. معاشرت و هم نشینی با نیکان.

و ملاک این همه این است که در گام نخست مصمم باشی و خود را از عادت های ناپسند وارهانی.

[ذکر این روز «اللّهمَّ نَبِّهْنیِ عَنْ نَومَةِ الْغافِلِین» است.]

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.