عدم توجه به اوقات فراغت

انسان فطرتاٌ دارای یک سلسله ذوق ها و استعدادهای نهفته میباشد. که اگر زمینه برای رشد آماده باشد ، شکوفا میگردد.

در این میان تعداد اندکی از افراد ، موفق به کشف استعداد خود میشوند ، با عشق و علاقه ، تمام اوقات خود را صرف مطالعه و تحقیق میکنند و از تمام علایق و لذایذ زندگی چشم میپوشند و با تحمل دشواریهای فراوان ، موفق به خلق اثری میشوند . نا گفته پیداست ، آثار به جا مانده ی این تعداد از دانشمندان و محققین ، فوق العاده ارزشمند است.

اما این شیوه از عهده ی خیلی ها خارج است. البته این بدان معنا نیست که برای بارور ساختن هر استعدادی باید از همه چیز چشم پوشید و دشواریها و سختی های فراوان را تحمل نمود. چون عصر حاضر تعداد زیادی از دانشمندان و پژوهشگران وجود دارند که در زمینه های گوناگون آثار ارزشمندی را خلق نموده اند ، بدون آنکه متحمل دشواریهای آنچنانی شده باشند و یا از علایق و لذایذ زندگی چشم پوشیده باشند و اکثر این دانشمندان حتی کار موظف روزانه ی خود را نیز به نحو احسن انجام می دادند و تنها اوقات بیکاری خود را صرف شکوفا کردن و پرورش دادن استعداد می نمودند.

پیشرفتهای کنونی تسهیلاتی را فراهم نموده است که لازم نیست ، پژوهشگر و محقق ، مانند دوران قدیم ، خیلی از دشواریها را تحمل کند تا اثری خلق نماید.

به علاوه ، رشد جمعیت ، پیچیدگی زندگی ، نیازهای متنوع و روزافزون جامعه بشری چنان با سرعت رشد میکند که نمیتوان با تعداد  اندکی از محقق خود ساخته کلیه ی نیازهای جامعه ی بشری را تامین نمود. بنابراین لازم است ، هرکس ضمن اینکه ، کار روزانه را به انجام میرساند از تسهیلات و امکانات موجود استفاده کند تا بتواند ، متعادل رشد و سرعت زندگی ، نیازهای مادی و معنوی جامعه بشری را تامین نماید ؛ و این امر ممکن نمی گردد ، مگر در اوقات بیکاری و فراغت. چون هرکس در کار روزانه ، وظایفی را به انجام میرساند که قانون و مقررات ، حدود آنرا تعیین نموده است . برای اینکه ذوق و استعدادی بارور شود ، ناچار باید از اوقات فراغت و بیکاری استفاده گردد تا در این فرصت ، مطالعه و تحقیق و تجربه کند.

حال، اگر در اصل بیکاری و فراغتی وجود نداشته باشد و همیشه مشغول انجام وظایفی باشد که بعنوان کار موظف محسوب شود، طبیعتاٌ خستگی چسمی و فکری مجالی برای اندیشیدن و تجربه کردن باقی نمیگذارد. بدتر اینکه ، نمیتواند از آثار ارائه شده دیگران هم استفاده کند که لااقل بر تجربه و غنای فکری خود بیفزاید.

پیامدهای عدم توجه به اوقات فراغت را میتوان به ترتیب زیر برشمرد:

اول اینکه ذوق و استعدادهای افراد به اندازه ی نیاز جامعه ،شکوفا و بارور نمیگردد به همین دلیل، اینگونه جوامع با کمبود دانشمند ، پژوهشگر و نوآور مواجه میشوند. با این کیفیت قادر نیست تا نیازهای مادی و معنی افراد جامعه را برآورده سازد و ناچار ،دنباله رو و مقلّد میگردد که استقلال جامعه را بخطر میاندازد.

دوم اینکه، نهادها و سازمانهایی که ، مسوولیت برنامه ریزی برای اوقات فراغت افراد جامعه را به عهده دارند تا از این طریق ، دانشها و ارزشهای جامعه را منتقل کنند و بر غنای فرهنگ و تمدن جامعه بیفزایند ، رسالت خود را هرچند که به نحو مطلوب به انجام برسانند اما عملا در بسیاری زمینه ها ، بلا استفاده باقی میمانند و از این جهت نیز مطلوبی نخواهد داشت.

سوم اینکه ؛ هر جامعه ای برای پیشبرد کارهای مملکتی نیاز مبرم به تعداد زیادی از نیروهای ماهر و کارآمد دارد که معمولا اکثریت افراد جامعه را تشکیل میدهند و باید ذوق و استعدادهای این دسته از افراد را در زمینه های گوناگون پرورش داد تا بتوانند، از تجربیات و نوآوری های دیگران استفاده کنند و در پیشبرد سریع کارها و نیز برای بازدهی بهتر بکار بندند. اما اگر بعلت مشغله ی زیاد و خستگی های جسمی و فکری ناشی از کار ، فرصت و مجال بهره گیری از نو آوریها و تجربیات را نداشته باشند ، ذوق و استعداد رشد نمیکند طبیعتاٌ راندمان کار پایین می آید و در برنامه های پیش بینی شده اختلال بوجود میآورد.

به دلیل اینکه ، این سه عامل (1- نیروی انسانس خلاق و مبتکر .2- نهاد و سازمانی که این آثار را به جامعه منتقل کند. 3- نیروی کارآمد که باید از این خلاقیت و ابتکار بهره بگیرد.)

در اصل باید در میدان اوقات ، به صورت یک فرآیند فعال ، گردش کاری ایجاد کنند تا اینکه بازدهی مفیدی داشته باشد. اگر چنانچه میدان این فرآیند ، یعنی اوقات فراغت وجود نداشته باشد، هر عامل در بافتی جداگانه فعالیت میکنند و ارتباطی با هم نخواهند داشت و همین امر باعث میشود بجای احساس مسوولیت ، دلسوزی ، فداکاری ، تعهد به خدمت … ناخودآگاه بی تفاوتی جایگزین گردد. بی تفاوتی خطرناکترین آفت جامعه محسوب میشود که کل نظام یک مملکت را مختل میسازد . و اگر از اوقات فراغت به طرز صحیح استفاده نشود نتیجه کار معلوم است.

منبع:

اوقات فراغت /جعفرعلیپور