عملی که باعث جوشش رحمت خدا می شود

در واقع، انسان با اعتراف به خردى و حقارت و خطاى خود، لذت عفو الهى را مى‌چشد. تا انسان پستى خویش را درک نکند، نمى‌تواند طعم عفو الهى را بچشد؛ زیرا هر قدر انسان بیشتر به گناهان خود توجه نماید و پستى خود را درک کند عفو خدا براى او لذت بخش تر مى‌شود و رحمت او را بیشتر درک مى‌کند.
در بعضى از دعاها، با عبارات گوناگون، بیاناتى وارد شده که به اصطلاح مى‌توان گفت رحمت الهى را به جوشش در مى‌آورد؛ نه اینکه انسان در خدا اثر بگذارد، بلکه انسان، خود حالى پیدا مى‌کند که استحقاق دریافت رحمت الهى را پیدا مى‌نماید؛ مثلاً، در یکى از این دعاها آمده است که خدایا، چگونه بنده اى را که این همه در حق او لطف کرده اى عقاب خواهى کرد؟ از همان ابتدا که او را آفریده اى و حتى پیش از تولّدش وسایل مورد نیاز او را فراهم کردى، او را با انواع نعمت هاى خود پرورش دادى و در عین حال که معصیت مى‌کرد نوید عفو و بخشش و مغفرت به او دادى و او را به توبه و استغفار دعوت نمودى تا به لطف و رحمت تو امیدوار باشد، دعوتش نمودى و در دلش محبت خود را قرار دادى تا آنجا که به سوى عبادت گاه هاى تو مى‌شتافت. به رحمت تو نظر داشت و از خوف تو گریه مى‌کرد.

این دعاها در واقع، دل انسان را متوجه خدا مى‌سازد و در انسان، استعداد درک رحمت الهى را ایجاد مى‌کند و به تعبیر دیگر، رحمت خدا را به جوشش در مى‌آورد.
بنابراین، بسیار مناسب است که گاهى که فرصتى پیش مى‌آید انسان گناهان خود را شماره کند و نیز به الطاف بیکران الهى توجه کند. بدین وسیله، به یاد مى‌آورد که از ابتداى عمر خود، چقدر گناه کرده و چقدر با خواست خدا مخالفت نموده است؛ آن هم گناهانى که براى هر یک از آنها کافى است که سالها به عقوبت مبتلا شود، لکن خداوند همه آنها را نادیده گرفته و حتى همواره رحمت خود را در باره او جارى داشته است.

انسان با اعتراف به خردى و حقارت و خطاى خود، لذت عفو الهى را مى‌چشد. تا انسان پستى خویش را درک نکند، نمى‌تواند طعم عفو الهى را بچشد؛ زیرا هر قدر انسان بیشتر به گناهان خود توجه نماید و پستى خود را درک کند عفو خدا براى او لذت بخش تر مى‌شود و رحمت او را بیشتر درک مى‌کند
این اعترافات موجب مى‌شود که استعداد درک رحمت خدا در انسان پدید آید؛ زیرا انسان هر چه فقر و بیچارگى خود را بیشتر درک کند در مقابل خداوند بیشتر سر تعظیم فرود مى‌آورد و بیشتر مورد لطف و فضل الهى واقع مى‌شود.

«اِلهى اَتَوَسَّلُ اِلَیْک بِفَقْری اِلَیْک» (دعاى عرفه) ؛ خدایا، من با اعتراف به فقر و بیچاره گى ام به درگاهت متوسل مى‌شوم.
آرى، آنچه بین ما و خدا حایل است انانیّت و غرور ماست. اگر انسان این پرده ها را بدرد و خود را آن گونه که هست ببیند به بیچارگى و ذلت خود واقف گردد، مشمول رحمت واسعه الهى واقع مى‌شود و به نعمتهاى عظیم ترى نایل مى‌گردد.
قرآن مى‌فرماید هنگامى که حضرت یونس(علیه السلام) به خطاى خود اعتراف کرد، مورد توجّه و رحمت خدا قرار گرفت:

وَذَاالنُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادى فِى الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَک اِنّی کنْتُ مِنَ الظّالِمینَ.» (انبیاء /87.)
وذاالنون (یونس) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت و چنین مى‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (اما موقعى که در کام نهنگ فرو رفت) در آن ظلمتها صدا زد: (خداوندا) جز تو معبوى نیست منزهى تو، من از ستمکاران بودم.
در این هنگام خداوند دعاى او را اجابت فرمود:

فَاْسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذلِک نُنْجِى الْمُۆْمِنینَ» (انبیاء /88.)؛
پس ما دعاى او را به اجابت رساندیم و از اندوه نجاتش دادیم و این گونه مۆمنان را نجات مى‌دهیم.
بسیار مناسب است که گاهى که فرصتى پیش مى‌آید انسان گناهان خود را شماره کند و نیز به الطاف بیکران الهى توجه کند. بدین وسیله، به یاد مى‌آورد که از ابتداى عمر خود، چقدر گناه کرده و چقدر با خواست خدا مخالفت نموده است؛ آن هم گناهانى که براى هر یک از آنها کافى است که سالها به عقوبت مبتلا شود، لکن خداوند همه آنها را نادیده گرفته و حتى همواره رحمت خود را در باره او جارى داشته است.
ما باید با انجام اعمال شایسته، توبه و انابه، تضرع و دعا، لیاقت درک رحمت خدا را در خود ایجاد کنیم؛ به ظرف وجودى خویش قابلیتى ببخشیم که رحمت الهى دریافت کند و این حاصل نمى‌شود، مگر به درک بندگى و ذلت خود
خداوند در صورتى گرفتاریها را رفع مى‌کند که ما از کارهاى زشت خود پشیمان شویم و از کفران نعمتهاى او دست برداریم.

در هر حال، باید به لطف خدا امیدوار باشیم و به خود و اعمالمان مغرور نگردیم.
«وَ لاتَهِنُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ اَنْتُمُ الاَْعْلَوْنَ اِنْ کنْتُمْ مُۆْمِنِینَ» ( آل عمران / 139) ؛ در کار دین سستى نکنید و اندوهگین مباشید؛ شما برترین (مردم جهان) هستید، اگر در ایمان ثابت قدم باشید.
بنابر این، باید به فکر تقویت ایمان خود باشیم و به لطف و رحمت خدا امیدوار باشیم و هرگز به اعمال ناچیز خود مغرور نشویم. در این صورت، شرایط هر قدر هم که بد باشد هراسى نخواهیم داشت؛ زیرا معتقدیم که باید فقط به وظیفه عمل کرد؛ پیروزى را خداوند ضمانت کرده است.

________________________________________
منبع : کتاب بر درگاه دوست ،‌آیت الله مصباح یزدی

صفحات: 1· 2