تسبیح تربت(عطر شهادت را می پراکند)

تسبیح تربت

تربت سیدالشهداء (ع) ، به خاطر قداست و فضیلت و الهام بخشی ، هم مورد سجود قرار می گیرد ، هم از آن تسبیح برای ذکر گفتن تهیه می شود ، هم کام نوزاد را بر می دارند ، هم همراه میت به صورت حنوط ، به کار می رود . خاکی که مدفن یک شهید است ، انتقال دهنده فرهنگ شهادت و الهام بخش شجاعت و ایمان است و تسبیحی که با چنین تربتی گفته شود ، اجر مضاعف دارد . از امام صادق (ع) احادیثی در فضیلت تسبیح تربت سیدالشهداء روایت شده است . (263)

حضرت زهرا علیها السلام از تربت حمزه سیدالشهداء ، تسبیحی ساخته و به نخ کرده بود و با آن ، ذکر تسبیحات می گفت ، مردم هم چنان کردند . چون حسین (ع) شهید شد ، به خاطر مزیت و فضیلت تربت او ، این کار درباره تربت قبر آن امام شهید انجام گرفت .(264) پیش از تسبیح گِلی ، حضرت زهرا تسبیحی داشت از نخ پشمین که به آن گرههای متعدد زده بود و آن را می گرداند و تسبیح و تکبیر می گفت ، تا آنکه حضرت حمزه در جنگ احد به شهادت رسید . آنگاه از تربت او تسبیحی ساخت . رسم مردم بر این جاری شد تا آنکه پس از شهادت امام حسین ، از تربت قبر او تسبیح فراهم می کردند :

« فَلَما قُتِلَ الحُسَینُ صَلَواتُ اللهِ عَلَیهِ عُدِلَ بِالا مْرِ اِلَیهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُربَتَهُ لِما فیهِ مِنَ الفَضلِ وَالمَزِیةِ . » (265)

دو حدیث در فضیلت تسبیح تربت : امام صادق (ع) فرمود : « مَنْ کانَتْ مَعَهُ سَبْحَةٌ مِنْ طینِ قَبرِ الحُسَین (ع) کتِبَ مُسَبحا وَ اِنْ لَمْ یسَبحْ بِها »(266) هر که تسبیحی از تربت قبر حسین (ع) داشته باشد ، تسبیحگوی نوشته می شود ، هرچند با آن تسبیح نگوید . امام کاظم (ع) فرمود : « لا یسْتَغْنی شیعَتُنَا عَنْ اَرْبَعٍ : … وَ سَبْحَةٍ مِنْ طینِ قَبرِ الحُسَینِ فیها ثَلاثٌ وَ ثَلاثُونَ حَبةً … »(267) شیعه ما از چهار چیز بی نیاز نیست : … یکی هم تسبیحی با 33 دانه از خاک قبر امام حسین (ع) . (268)

تسبیح تربت ، قصیده ای صد بیتی است و واژه هایش همه عاشورایی ، که دانه هایش همراه ذاکر ، ذکر می گوید و عطر شهادت را می پراکند . کربلائیان با مضمون این قصیده مقدس همنوایی می کنند و با ترکیبات آن که الله اکبر ، الحمد لله و سبحان الله است ، آشنا و مأنوسند . دانه های تسبیح تربت ، گوهرهایی است که از خاک کوی عشق گرفته شده و از آن نوری تا ملکوت خدا متصاعد می شود . دلهای دریایی ، گوهر تربت را در ساحل عشق ، با « اشک » شستشو می دهند ، و از زمزم دیدگان بر آن می بارند . این است رمز جلوه و جلای همیشگی « تربت حسین » ! و همین است راز برتری تسبیح تربت ، بر دانه های یاقوت و عقیق و فیروزه و زبرجد و الماس ! تسبیح تربت ، ترکیبی کربلایی دارد و آهنگی زهرایی و مفاهیمش هدیه خداوند به « فاطمه » است . منظومه ای رمزی از قداست و فداکاری و عشق و خلوص است . چه اِکسیر شگفتی در خاک مزار حسین (ع) نهفته است ، فضیلت بخش خاک بر گوهر !
263 - بحار الا نوار ، ج 98 ، ص 133 .264 - همان ، المزار ، شیخ مفید ( چاپ کنگره شیخ مفید ، 1413 ق ) ص 150 .265 - همان ، ج 82 ، ص 333 .266 - همان ، ص 340 .267 - همان . در « المزار » شیخ مفید ، ص 152 ، عدد سی و چهار دانه آمده است .268 - برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر . ک‍ : « دایره المعارف تشیع » ، ج 4 ، ص 205 .