یکی از سنت های حسنه و با ارزش عید نوروز که تا روز سیزده رایج است، دید و بازدیدها است که میان فامیل، دوستان انجام می گیرد و در کتب روایی ما به عنوان «صله رحم»نام برده شده است.البته لازم است، در این باره به اولویت هایی توجه داشت:

1. دیدار از خانواده شهدا و جانبازان.
2. دیدار از بستگان نزدیک.
3. دیدار از دوستان.
4. عیدی دادن مخصوصا به نونهالان.
5. آشتی دادن برادران و خواهران دینی و رفع کدورت از بین آنها.

از آنجایی که عید نوروز ریشه در سنتهای ما ایرانی ها دارد و این موضوع به زمانهای بسیار دور برمی گردد، پس از اسلام، بنا به نوشته مورخین، با اندک تغییراتی که در آن به عمل آمده است، تاکنون در بین ایرانیان جاودانه است، بنابراین در صدر اسلام ایرانی هایی که در مرکز خلافت به سر می بردند، طبق سنت ملی شان به این عید پای بند بودند و هدایای نوروزی را برای سلاطین خود می بردند. پس ازامویان، عباسیان مورد توجه بعضی از مردم بودند و ایرانی ها با مراجعه به دربار آنها، هدایایی را به آنها تقدیم می کردند.

در بحارالانوار روایت ذیل آمده است:
«ان المنصور تقدم الی موسی بن جعفر (علیه السلام) بالجلوس للتهنیه فی یوم النیروز و قبض ما یحمل الیه…». [1]
منصور دومین خلیفه عباسی به امام کاظم(علیه السلام) پیشنهاد کرد عید نوروز جلوس نماید تا مردم نوروز را به او تبریک گویند و هدایای آنها را دریافت نماید… و امام(علیه السلام) با اکراه پذیرفت.
بنابراین عید نوروز مانند بسیاری از سنتهای ملی که با شئون اسلامی مخالفتی نداشته است، پس از اسلام درمیان ایرانیان باقی مانده است.

پی نوشت:
[1]. بحارالانوار، ج 98، ص 419.

منبع:

دانستنیهای نوروز

سید عباس رفیعی پور علوی
ماهنامه فرهنگ کوثر.

امام على(علیه السلام) هر روز را كه در آن روز معصيت خدا نشود و گناهى انجام نگيرد، عيد خوانده است:
«كُلُّ يوم لا يُعصى اللهُ تعالى فيه فهو يوم عيد.»

و اين فرمايش اميرمؤمنان(علیه السلام) به اين موضوع اشاره دارد كه روز ترك گناه، روز پيروزى، پاكى و بازگشت به فطرت نخستين است. [1]
از «سويد بن عفله» نقل شده است كه : در روز عيد بر اميرالمومنين(علیه السلام) وارد شدم و ديدم كه نزد حضرت نان گندم و خطيفه و ملبنه است. پس به آن حضرت عرض كردم:
روز عيد و خطيفه؟!

حضرت فرمودند: «انّما هذا لمن عيد من غفرله»، اين عيد كسى است كه آمرزيده شده است. [2]

پی نوشت:
[1]. تفسير نمونه، ج 5، ص 131
[2]. بِحارالانوار، ج 40، ص 326
منبع:

دانستنیهای نوروز

سید عباس رفیعی پور علوی
ماهنامه فرهنگ کوثر.

نوروز یا روز نو، در همه تقاویم، در همه دوره‌ها و در میان همه فرهنگها، با اسامی گوناگون مطرح بوده و هست. گردش زمین به دور خورشید و پدید آمدن روز و شب و فصول سال و نیز حرکت ماه بر گرد زمین، بشر را به محاسبه واداشته و به طور طبیعی تقویم را پدید آورده است. آغاز هر سال، شروع جدیدی است که خود به نوعی انسان را با احساسی تازه و تولدی نو به حرکت در می‌آورد.

این آغاز همراه با شادی و سرور بوده و در هر فرهنگی آیینهای ویژه‌ای برای نشان دادن خوش حالی و شادی تعبیه شده است. در میان ایرانیان، این روز نو، روزی بود که شاه جدید ساسانی به تخت می‌نشست. خواهیم دید که آخرین نوروز ایرانی، که طی آن آیینهای ویژه‌ای را اجرا می‌کردند،روزی در اواخر خردادماه بود که یزدگرد سوم بر تخت نشست و از آن پس، این نوروز، هر سال، با توجه به عدم محاسبه کبیسه و اهمال آن، در هر چهار سال یک روز به عقب می‌افتاد. پس از آمدن اسلام، سنت نوروز، پابرجا ماند و این بدان دلیل بود که مردم ایران، به سرعت اسلام را نپذیرفته و تا یکی دو سه قرن، بسیاری از آنان بر آیین کهن خود بودند. حتی اگر اسلام را پذیرفتند، نتوانستند به آسانی آن را ترک کنند.

دانسته است که اسلام دو عید را با عنوان عید فطر و اضحی با آیینهای ویژه مطرح کرد، هر چند آنها آغاز سال نبود اما به هر روی عید طبیعی مسلمانان به شمار می‌آمد.

بحث از نوروز، در فرهنگ شیعه، از قرن پنجم به بعد مطرح شد و تا آنجا که به منابع برجای مانده ارتباط مربوط می‌شود، نخستین بار در مختصر مصباح شیخ طوسی از آن یاد شد. پس از آن در منابع دیگر هم وارد گردید.  نکته جالب توجه آنکه در دوره صفوی، آثار فراوانی در زمینه عید نوروز نوشته شد. شیخ آقابزرگ ذیل مدخل نوروزیه، از بیش از پانزده رساله که در دوره صفوی تالیف شده یاد کرده است.

منبع:

دانستنیهای نوروز

سید عباس رفیعی پور علوی
ماهنامه فرهنگ کوثر.

اما مبدأ سال و اینکه آیا خداوند کدام قسم از برج و ماه را قبول دارد و چون بشر ناگزیر است که باید ماهی و سالی و مبدئی و تاریخی داشته باشد و ناچار است که یکی از برج و ماه را قرار دهد و چون ما مسلمانیم باید ببینیم خدا چه می‌گوید.

می‌فرماید: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتَابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضَ».(توبه /36) عدد ماهها دوازده تا است نزد خدا در کتاب محو و اثبات این از لحاظ عدد و از لحاظ برج و ماه کدام مقصود است. می‌گوییم ماههای قمری از کجا برای اینکه دنبالش می‌گوید: «مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ». چهار تای اینها حرام است:

رجب، ذیقعده، ذیحجه، محرم. و در قرآن هم از ذیحجه اسم برده برای اشهر حج: ذیقعده و ذیحجه. و یکی هم ماه رمضان را و از برج خبری نیست. پس در قرآن و نزد خدا اعتبار روی ماه‌های قمری است و تا قبل از تجدد ماه‌ها قمری بود و از وقتی که تجدد آمد ماه‌ها را عوض کردند و روی برج کردند حالا هم یکسره مبدأ آن را عوض کردند و دو هزار و فلان کردند خیالشون راحت بشه. و اما نزد خدا و در دستگاه شریعت هم هرچه قرار داده روی ماه، اعتبار دارد در طلاق در عده طلاق و … رمضان و حج و ….
بعد می‌فرماید: «یَوْمَ خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضَ»، از روزیکه آسمان و زمین را خلق کرده، ماه قرار داده و اعتبار روی ماه. پس حدیث معلی بن خنیس که می‌گوید: ابتدای خلقت نوروز بوده! قرآن می‌گوید ابتدای خلقت را روی ماه قرار دادیم نه برج.
حالا کدام ماه‌ آن بوده کار نداریم. همچنین می‌فرماید: «وَجَعَلْنَا الَّیْلَ وَالنَّهَارَ آیَتَیْنِ فَمَحَوْنَا آیَةَ الَّیْلِ وَجَعَلْنَا آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوا فَضْلًا مِن رَبِّکُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ وَکُلَّ شَیْ‌ءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِیلًا»(اسراء/12)
می‌گوید: ما ماه و خورشید را دو نور نیّر قرار دادیم برای شما اما خورشید را پر نورتر قرار دادیم و ماه را هم کم‌نور. چرا اینجورش کردیم؟ برای اینکه شب و روزی درست شود تاریکی بشود. مقصود از شب و روز چیست؟ می‌گوید تا حساب دستشان بیاید و اگر یک‌جور بود که معلوم نمی‌شد. پس ماه شد و کم شد و زیاد شد اول ماه، وسط ماه و آخر ماه معلوم است.

برای اینکه بدانیم «عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ»، عدد سالهایتان را بفهمید و مبدأ سال قمری شد. برای این جهت که عدد سال و حساب و … معلوم شود پس در اینجا ثابت می‌کند عدد سال روی قمری است . آمدیم سَرِ سال. همه حرف سر مبدأ سال است که یک مَبدَئی باید باشد حالا اول و مبدأ از کجا قرار داده شود، کدام یک از این 12 عدد است یک جایش را باید اول قرار دهیم که دور بزند و تمام شود. در اینجا هم هر کسی یک‌جوری برای خودش مبدئی دارد. شما فکر می‌کنید مثل همین نوروز در تمام کشورها همین طوری است. البته که نه، یکی مبدأ سالش سه ماه جلوتر از نوروز شما است. دیگری سه ماه عقب‌تر است.

ادامه »