عيد غدير خم
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در سال دهم هجری، برای انجام فریضه ی حج و تعلیم آن به همگان، از مدینه به مکه سفر کرد. از آن جا که بسیاری از مسلمانان پیش تر از این سفر اطلاع یافته بودند، گروه هایی بسیار برای این که اعمال حج را در حضور آن حضرت انجام دهند و آداب و مناسک را از خود پیامبر بیاموزند، به مکه آمدند و همراه آن حضرت حج به جا آوردند. چون این حج با آخرین سال از عمر شریف پیامبر صلّی الله علیه و آله مصادف شد، آن را حجّة الوداع نامیدند.
پس از پایان فریضه ی حج، آن حضرت با جماعتی بسیار از مسلمانان روانه ی مدینه شدند. کاروان به منطقه ای به نام غدیر خم -در نزدیکی جُحفه- رسید که فرشته ی وحی فرود آمد و به پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله دستور توقف داد. آن گاه این آیه نازل شد:
(( یا اَیّها الرّسول بَلِّغ ما اُنزلَ اِلیکَ مِن رَبِّکَ وَ اِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَه وَ اللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاس ))؛ “ای پیامبر، آن چه از پروردگارت بر تو فرود آمده است به مردم برسان، و اگر نرسانی، رسالت خدا را به جا نیاورده ای. خداوند تو را از گزند مردم حفظ می کند.”
خطابه غدیر: بيعت گرفتن رسمي
هان مردمان! شمار شما بيش از آن است كه در يك زمان با يك دست، با من بيعت كنيد ؛ از اين روى، خداوند عزّوجلّ دستور فرموده كه از شما اقرار زبانى گيرم و پيمان سرپرستى على اميرالمؤمنين را محكم كنم و نيز بر امامان پس از او كه از نسل من و اويند؛ چرا كه گفتم: فرزندانم از نسل اويند.
پس همگان بگوييد: « البتّه كه سخنان تو را شنيده، پيروى مى كنيم و از آن خشنود و بر آن گردن گذاريم و بر آن چه از سوى پروردگارمان و پروردگار تو در امامت اماممان على اميرالمؤمنين و ديگر امامان - از صلب او - به ما ابلاغ كردى، با تو پيمان مى بنديم؛ پيمانى با دل و با جان و با زبان و دستانمان.
با اين پيمان زنده ايم و با آن خواهيم مرد و با اين اعتقاد برانگيخته مى شويم و هرگز آن را دگرگون نكرده، شكّ و انكار نخواهيم داشت و هرگز از عهد خود برنگشته، پيمان نشكنيم.
(اى رسول خدا!) ما را به فرمان خدا پند دادى درباره ى على اميرمؤمنان و امامان پس از او، فرزندانت از نسل او، حسن و حسين و پيشوايان پس از آن دو كه خداوند برپايشان كرده. اينك براى آنان عهد و پيمان از ما گرفته شد، از دل ها و جان ها و زبان ها و درون ها و از دستانمان. هر كس توانست با دست، وگرنه با زبان بيعت نمود.
ديگر پيمان نخواهيم شكست و خداوند دگرگونى از ما نبيند و از اين پس فرمان تو را به نزديك و دور از فرزندان و خويشان خواهيم رساند و خداوند را بر آن گواه گيريم و او بر گواهى كافى است و تو نيز بر ما گواه باش.»
هان مردمان! اكنون چه مىگوييد؟
البتّه خداوند هر صدايى را مى شنود و بر اسرار دل ها آگاه است.
« هر آن كس كه هدايت پذيرد، به خير خويش پذيرفته و آن كه گمراه شد، به زيان خود رفته ».(زمر / 41) و آن كس كه بيعت كند، حتماً با خداوند پيمان بسته كه « دست خدا بالاى دست آنهاست» .(فتح / 10)
هان مردمان! آنك با خداوند بيعت كنيد و با من پيمان ببنديد و با على اميرمؤمنان و حسن و حسين و با امامان از نسل آنان كه پس از ايشان خواهند بود. امامانى كه فرمانى پايدار در دنيا و آخرت اند. خداوند مكّاران را تباه مى كند و به باوفايان، مهر مى ورزد. « هر كس پيمان شكند، البتّه به زيان خود گام نهاده و آن كه بر عهدش پابرجا ماند، به زودى خدا او را پاداش بزرگى خواهد داد ». (فتح / 10)
هان مردمان! بگوييد هر آن چه به شما گفتم و به على با لقب « اميرالمؤمنين » سلام كنيد و اكنون بگوييد: « شنيديم و فرمان مى بريم . پروردگارا! آمرزشت خواهيم و به سوى توست بازگشت». (بقره / 285) و بگوييد: « تمام ستايش و سپاس، خدايى راست كه ما را به اين راه هدايت فرمود وگرنه راه نمى يافتيم و البتّه فرستادگان پروردگارمان به درستى آمده اند ». (اعراف / 43)
هان مردمان! برترى هاى علىّ بن ابى طالب نزد خداوند عزّوجلّ - كه در قرآن نازل فرموده - بيش از آن است كه من يك باره برشمارم؛ پس هر كس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت، او را باور كنيد.
هان مردمان! « فرمان بردار از خدا و فرستاده ى او» (احزاب / 71) و از على و امامان كه نام بردم ، « به رستگارى بزرگى دست يافته است ». (احزاب / 71)
هان مردمان! سبقت جويان به بيعت و پيمان و سرپرستى او و سلام كنندگان بر او با لقب « اميرالمؤمنين »، رستگاران اند و در بهشت هاى پربهره خواهند بود.
هان مردمان! آن چه خدا را خشنود مى كند بگوييد و اگر شما و تمامى زمينيان كفران ورزند، « خدا را زيانى نخواهد رسيد ». (آلعمران / 144)
خداوندا! بيامرز ايمان آورندگان به آن چه را ادا كرده و فرمان دادم و بر انكاركنندگان كافر، خشم گير!
والحمدللَّه ربّ العالمين.
حقیقت این که پس از بعثت، یکی از مهم ترین رخدادهای جهان اسلام، واقعه ی غدیر است. در روز نخست، نبوت شکل گرفت و در روز دوم، امامت. در آن روز، دین معیّن شد و در این روز، تکمیل گردید. در آن جا پیامبر صلّی الله علیه و آله برانگیخته شد و در این جا وصیّ او…
راویان حدیث غدیر، از شیعه و اهل تسنّن فراوانند و این حدیث را باید به یقین از احادیث متواتر شمرد که کسی در آن تردیدی ندارد. از همین رو در جهان اسلام، از دیرزمان تا عصر حاضر، کتاب ها و رساله ها و مقالات بسیاری درباره ی آن تألیف شده است.
با وجود این، چندی از ابلاغ این حدیث نگذشته بود که عدّه ای آن را ناشنیده گرفتند و کسی دیگر را به عنوان جانشین پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله برگزیدند و امیرالمؤمنین علی علیه السّلام خانه نشین شد. از این جا اختلاف میان مسلمانان شکل گرفت و آنان به دو گروه تقسیم شدند و این اختلاف، که بعدها به منازعاتی خونین منجر شد، تا امروز نیز ادامه دارد.
اذان صبح: 
طلوع آفتاب: 
اذان ظهر: 
غروب آفتاب: 
اذان مغرب: 
نیمه شب شرعی: 
