فاطمه علیهاالسلام در برابر همسرش چنان مطیع و فرمانبردار بود که خود را کنیز همسرش می‌دانست. وقتی که «شیخین» تصمیم به عیادت حضرت فاطمه علیهاالسلام گرفتند- چون یقین داشتند که آن حضرت به خاطر کدورتی که در مسئله‌ی فدک، بیعت گرفتن اجباری از سرور آزادگان و کوفتن درب نیم سوخته بر پهلویش از آنان پیدا کرده بود، اجازه نخواهد داد که آنها به ملاقاتش بیایند- دست به دامان امیرالمؤمنین شدند تا اجازه‌ی ملاقات بگیرند. وقتی که آن حضرت به نزد همسر ستمدیده‌اش می‌رود و از او می‌خواهد که با درخواستشان موافقت کند، دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در پاسخ می‌فرماید:
البَیْتَ بَیْتُکَ، وَ الحُرَّة أَمتُکَ، خانه از آن توست و همسر تو هم کنیز تو. [1] .
بدین ترتیب در مقابل خواسته‌ی شوهرش- بدون آن که هیچ‌گونه ابراز نارضایتی کند - تسلیم شده و به آنان اجازه عیادت می‌دهد.
فاطمه علیهاالسلام را می‌توان مظهر ادب و تواضع دانست. برای مقام همسر و پدر و مادر احترام زیادی قائل بود. این درسی است برای همه‌ی بانوان و دوشیزگان در زندگی خانوادگی و زناشویی که رضایت خدا را در رضایت همسر و پدر و مادر بجویند وگرنه راه سعادت بر آنان بسته است.
در ادب فاطمه علیهاالسلام این بس که پدر را به حکم قرآن، رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم خطاب می‌کرد و خدمتکار خانه را «بانوی من» و در طول زندگی مشترک با امیرالمؤمنین علیه‌السلام چیزی از وی نخواست. [2] .

[1] معصوم سوم، ص 176.

[2] فاطمه علیهاالسلام برترین بانوی اسلام، ص 54.

هیچ‌گاه نشد که میان فاطمه علیهاالسلام و همسرش، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، در طول زندگی کدورتی به وجود آمده باشد. چنان که امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: به خدا سوگند تا فاطمه علیهاالسلام زنده بود، هرگز او را به خشم نیاوردم و هر کاری را که به او گران می‌آمد، انجام نمی‌دادم. هیچ‌گاه او مرا خشمگین نساخت و در هیچ کاری نافرمانی من نکرد و هرگاه که بر او نظر می‌کردم،تمام غمها و ناراحتی‌هایم از بین می‌رفت. [1] .
«ثعلبی» به روایت از امام جعفر صادق علیه‌السلام می‌گوید: روزی، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم وارد خانه دخترش می‌شود و می‌بیند که فاطمه علیهاالسلام جامه‌ای از جُلهای شتر پوشیده و با دست خود آسیاب را می‌گرداند و در همان حال فرزندش را شیر می‌دهد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم که از دیدن این منظره اندوهگین شده، اشک از دیدگانش جاری می‌شود و می‌فرماید:
دخترم! امروز تلخکامی‌های دنیا را بچش تا در آخرت، شیرینی‌های آن را بیابی.
فاطمه علیهاالسلام عرض کرد:
ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم! به خاطر نعمتها و کرامتهای الهی حمد و سپاس می‌گزارم.
در رابطه با همین موضوع بود که آیه «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی، خداوند در روز قیامت آنقدر به تو خواهد داد تا راضی شوی»، نازل شد. [2] .

[1] تفسیر غرائب القرآن، ج 3، جزء سی‌ام.جلاء العیون، ص 123.

[2] کشکول، ج 2،ص 285، منتهی الامال، ج 1، ص 132.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آخرین لحظات عمر را می‌گذراند. شصت و سه سال و اندی عمر پربرکت که حاصل آن هدایت بشر به سوی سعادت و نیکبختی جاودانی بود، به پایان خود می‌رسد. اضطراب شهر مدینه را فراگرفته است. آیا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از این بیماری نجات خواهد یافت؟
اگر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رحلت نمایند، سرنوشت اسلام چه خواهد شد؟ نه، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ما را تنها نخواهند گذاشت. ایشان زنده می‌مانند و….
مردم مدینه در گوشه و کنار شهر، خود را با این گونه سخنان مشغول کرده بودند،اما در خانه‌ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه می‌گذشت. رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در بستر بیماری بودند، سرشان روی زانوی امیرالمؤمنین علیه‌السلام یار همیشگی، جانشین و برادر، داماد و ابن‌عمشان قرار گرفته بود، پی‌درپی، سر فاطمه علیهاالسلام را به سینه می‌چسباندند، سیل اشکی که از دیدگانشان جریان داشت، محاسنشان را تر کرده، به پیراهنشان نیز رسیده بود، حسنین علیهماالسلام پاهای مبارک پیامبر خدا را می‌بوسیدند و با صدای بلند می‌گریستند، علی علیه‌السلام آمد که آن دو را از رسول خدا جدا کند، اما رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مانع شدند و فرمودند: کاری به آنها نداشته باش. مرا می‌بویند و من آنان را می‌بویم. بگذار به حال خود باشند. در آینده دچار بلاها و سختی‌ها خواهند شد. خدا لعنت کند کسانی را که به این دو ستم می‌کنند! بار خدایا! من این دو و مؤمنان صالح را به تو می‌سپارم.
فاطمه علیهاالسلام که می‌دید پدر بزرگوارش با لقاءاللَّه فاصله چندانی ندارند و نزدیک است به سرای جاودانی رهسپار شوند، ایشان را مخاطب قرار داده، فرمود:
پدرم!- جانم فدایتان باد- چنین می‌بینم که ما را به فراق خود دچار می‌کنید و لشکر مرگ شما را محاصره کرده است.

ادامه »

سلمان فارسی رحمةالله، یار باوفای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه‌السلام، می‌گوید: «روزی به خانه‌ی فاطمه علیهاالسلام رفتم.دیدم که دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با دستاس، جو را آرد می‌کند و آنقدر با دست خود دسته دستاس را گردانده بود که پنجه‌اش آغشته به خون شده بود. فضه، خدمتکار وی نیز در کنارش نشسته بود و حسین علیه‌السلام که کودکی بیش نبود، از گرسنگی می‌نالید و بی‌تابی می‌کرد.
عرض کردم: ای دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم! با آنکه دستهایتان خونین است، چرا دستاس را به فضه نمی‌دهید تا به آرد کردن جو بپردازد؟
فرمود: ای سلمان! به فرموده پدرم، کارهای خانه یک روز با من و روز دیگر با فضه است و امروز، نوبت من است.
عرض کردم: پس اجازه بدهید، دستاس را بگردانم یا آنکه حسین علیه‌السلام را مشغول کنم تا دیگر گریه نکند.
فرمود: جو را آرد کن تا من حسین را سرگرم کنم. و من نیز چنین کردم.»
فاطمه‌ی زهرا علیهاالسلام گاهی می‌شد که با دست خود آب می‌آورد و مشک آب بر دوش می‌کشید. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: زهرا علیهاالسلام آنقدر در خانه‌ام مشک به دوش کشید که بند مشک بر سینه‌ی وی خطی سرخ گذاشت و آنقدر با دست خود، دسته دستاس را گردانید که گاه و بیگاه پنجه‌های وی را آغشته به خون می‌دیدم.
وقتی که فاطمه علیهاالسلام به خانه همسر رفت و زندگی مشترک را با امیرالمؤمنین علیه‌السلام شروع کرد، روزی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به دیدنشان رفت و فرمود:
کارهای داخل خانه را فاطمه علیهاالسلام و امور بیرون خانه را علی علیه‌السلام بر عهده گیرد.
فاطمه علیهاالسلام که این سخنان را از پدرش شنید، خوشحال شد و گفت:
فقط خدا آگاه است که از سخنان پدرم چقدر خوشحالم. خوشحالی من از این است که پدرم کارهای خانه را به من واگذار فرمود و از کارهای مردانه و مشاغل سنگین زندگی معافم داشت، چون از این می‌ترسیدم که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مرا در کارهای مردان شرکت بدهد و تکلیفی که بالاتر از طاقت من است، بر من تحمیل کند.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کارهای خانه به قدری به همسرش کمک می‌کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مقام تشویق می‌فرمود: هیچ مردی در امور خانه به همسرش کمک نمی‌کند مگر آنکه در عوض هر تار مویی که در بدنش وجود دارد، ثواب یک سال عبادت که روزهایش را روزه و شبهایش را نماز خوانده باشد، در پرونده‌ی عملش نوشته شود. کسی که از خدمت خانواده‌اش رو بر نتابد، خداوند او را بدون حساب وارد بهشت کند. کسی که به خانواده‌ی خود کمک می‌کند، در زمره‌ی افراد صالح بوده، خداوند، خوبی دنیا و آخرت را برایش خواسته است.
دقیقاً معلوم نیست که امیرالمؤمنین علیه‌السلام و فاطمه زهرا علیهاالسلام تا چه مدت در خانه‌ی حارثة بن نعمان اقامت کردند. چیزی که هست، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم خانه‌ای متّصل به مسجد برایشان ساخت که درب آن، مانند حجرات زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، به طرف مسجد باز می‌شد و فاطمه علیهاالسلام و همسرش پس از ساخته شدن خانه، به آن منتقل شدند.

منبع:

سیری کوتاه در زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام

سجادی محمدتقی

بعدها «فضه» به خدمتکاری ایشان آمد. هر چند فضه خدمتگزار دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود و به فضه خادمه (خدمتگزار) شهرت یافت، ولی آیین مقدس اسلام هیچ‌گونه فرقی میان بانوی خانه و خدمتکار خانه نمی‌گذارد، زیرا هر دو انسان‌اند و احساس دارند و هر انسانی برای خود دارای شخصیتی است، منتهی وظیفه خدمتکار آن است که در کارهای خانه به بانویش کمک کند. اسلام میان انسانها چه زن و چه مرد، جز تقوا و پرهیزکاری، فرقی نگذاشته است. به ویژه در مکتب فاطمه علیهاالسلام که تربیت یافته‌ی مکتب وحی و رسالت است، بانوی خانه خود را برابر و مساوی با خدمتکار می‌داند. کارهای خانه باید تقسیم شود، چون او نیز مانند هر انسانی خسته می‌شود، به زحمت می‌افتد. پس باید کمکش کرد تا از خستگی به درآید و شخصیتش در برابر بانوی خانه محفوظ بماند.
از دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چه کمکی بر می‌آید تا فضه بتواند آسایش داشته باشد؟ کارها بدین نحو تقسیم شد که یک روز کارهای خانه با فاطمه علیهاالسلام و روز دیگر با فضه باشد. بدین ترتیب هر کدامشان یک روز در میان استراحت خواهند داشت.

منبع:تفسیر مجمع البیان، ج 2، ص 525.

سیری کوتاه در زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام

 محمدتقی سجادی