اربعين يک واژه نيست؛ کتابي قطور و پرماجراست. کتابي که گذر زمان و حادثه هاي زمين، هرگز نمي ‏تواند نوشته‏ هاي آن را محو کند و البته کهنگي در آن راه ندارد.

جويبار هميشه جاري
هر اربعين حسيني، قاصد حماسه ناميرا، پيامدار استعلاي ايمان، نشانه‏ اي از شکوه عشق، و برگ هميشه سبزي بر درخت هماره سرخ شهادت است. اربعين يک واژه نيست؛ کتابي قطور و پرماجراست. کتابي که گذر زمان و حادثه‏ هاي زمين، هرگز نمي‏تواند نوشته‏ هاي آن را محو کند و البته کهنگي در آن راه ندارد. اربعين، هنرنامه مصوّر آرمان گرايي و حق ياوري است. اربعين، نشانه‏ اي بر اعتلاي دين و بالندگي زمزمه ‏هاي دعا و تلاوت قرآن در شب عاشوراي حسيني است.

اربعين، صداي عدالت و صداقت، و شاخه ‏هاي درخت آزادگي است که از خاک کربلا روييده وتا ژرفاي روزها و روزگاران ريشه دوانيده است. اربعين، جويبار هميشه جاري و سرخ تاريخ، و جوشش چشمه‏ هاي خون خداوند از چهار سوي عالَم است.

چله عارفانه تشيع
عاشورا، روز شهادت حماسه سازان و اربعين، روز زيارت مرقد عاشورا سازان است. عاشورا، خروش خون حسين واربعين، پژواک اين فرياد ظلم شکن است. عاشورا و اربعين، نقطه ابتدا و انتهاي عشق نيست؛ بلکه چله عارفانه تشيع سرخ علوي است. عاشورا تا اربعين، نقطه اوج عشق حسيني است و در اين چهل روز، حسين عليه ‏السلام تنها سخن محافل است تا در طول عمر انسان، بهانه بيداري و ظلم ‏ستيزي باشد. عاشورا، زمانه خون و ايثار است و اربعين، بهانه تبليغ و پيمان. در عاشورا، حسين عليه ‏السلام با تاريخْ سخن گفت و در اربعين، تاريخ پاي درس حسين عليه ‏السلام نشست. عاشورا روز کشت «خون خدا» در کوير جامعه ظلم ‏زده است و اربعين، آغاز برداشت نخستين ثمره آن. آري، اربعينْ فرصتي براي اعلام همبستگي با عاشوراست.

اهميت اربعين
گرامي داشت اربعين، تعظيم شعاير ديني و رمز پويايي هميشگي نهضت پربار حسيني و اعلام پاي‏بندي به مکتب سرخ عاشوراست. اگر پيشوايان معصوم ما به برگزاري مراسم عزاداري، نوحه خواني و مرثيه‏ سرايي تأکيد بسيار داشته ‏اند و اگر براي گرياندن و گريستن، زيارت کردن و نماز خواندن بر تربت امام حسين علیه السلام ثواب و فضيلت‏ هاي فراواني بيان کرده ‏اند، به دليل همين آثار بالنده معنوي و عاطفي است که در روح مسلمانان آزاده بر جاي مي‏گذارد.

ادامه »

زیارت نامه اربعین که تعلیم امام صادق (ع) به صفوان جمال است سلوک معنوی و سیاسی منزل به منزل  برای زائرانی است که رنج سفر را بر خود هموار می کنند و خود را به کربلا می رسانند تا زیر قبه امام حسین(ع) این زیارتنامه را در روز اربعین بخوانند تا باگوش جان و سر پاسخ سلام امام(ع) را بشنوند و ابراهیم مجاب دیگری شوند. به دلیل همین نقش ویژه ای که در((منازل هشت گانه)) دراین زیارتنامه نهفته است، به تحلیل اجمالی هریک از منازل پرداخته می شود:

((منزل اول))
درمنزل اول که با پنج سلام آغاز و پایان می پذیرد امام صادق(ع) به زائر می آموزد که امام حسین(ع) را در روز اربعین با این جایگاه رفیع و بلند که مظهر تجلی و وارث اوصاف همه انبیای سلف است و اینکه در دفاع از دین همه انبیا که همان توحید خالص است و همه کروبات و مصیبت را پذیرفت و مظلومانه به شهادت رسید، سلام می دهی چرا که دراین سلام پنج گانه، امام(ع) با اوصافی چون: ولی، حبیب، خلیل، صفی که اوصاف انبیا از آدم  تا خاتم است، سلام داده می شود و این پیامی ندارد جز اینکه حسین بن علی(ع) وارث و تجلی همه انبیا است از همین رو می خوانیم :

( ۱) السلام علی ولی الله و حبیبه: سلام بر ولی خدا و دوست دارش (۲) السلام علی خلیل الله ونجیبه: سلام بر خلیل خدا و محرم اسرارش (۳) السلام علی صفی الله وابن صفیه: سلام بر برگزیده خدا و فرزند برگزیده اش (۴)السلام علی الحسین  المظلوم الشهید: سلام بر حسین مظلوم شهید(۵) السلام علی اسیر الکربات و قتیل العبرات: سلام بر اسیر دربند ناگواریها  و کشته ای که اشک فراوان بر او ریخته می شود.

ادامه »

در عدد اربعین خصوصیتی وجود دارد که سایر عددها آن خصوصیت را ندارند.

غالب انبیاء ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ در سن چهل سالگی به مقام رسالت رسیدند.

قال علی(علیه السلام) فی جواب سائل: «فهو عزیزٌ بعثه الله و له أربعون سنۀً»  علی(علیه السلام) در پاسخ به سن مبارک حضرت عزیر فرمودند که سن شریف ایشان در ابتدای رسالت چهل سال بود.

وجود نازنین رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در چهل سالگی به رسالت الهی مبعوث شدند. در حدیثی آمده است: «صدع(صلی الله علیه و آله و سلم) بالرّسالۀ یوم السابع و العشرین من رجبٍ، و له یومئذٍ أربعون سنۀً» حضرت محمد بن عبدالله(صلی الله علیه و آله و سلم)، در روز بیست و هفتم رجب در حالی که چهل سال داشتند به رسالت الهی برگزیده شدند.

در معارف عرفانی، عدد چهل جایگاه خاصی دارد. مرحوم علامه مجلسی پس از نقل دعایی که متضمن اسماء حسنی الهی است، نقل می کند: «عن النبی(صلی الله علیه و آله و سلم): لو دعا بها رجلٌ أربعین لیلۀ جمعۀٍ غفر الله له» اگر کسی چهل شب جمعه به درگاه الهی دعا کند خداوند او را بیامرزد.

و یاد نمودن خداوند با اذکار خاص به عدد چهل سفارش زیادی شده یا شب زنده داری و خواندن نماز شب آن هم چهل شب و استغفار نمودن در قنوت آخر موجب می شود که خداوند انسان را از استغفار کنندگان در سحرها قرار دهد. عن الصّادق(علیه السلام) قال: «من قال آخر قنوته فی الوتر: «أستغفرالله و أتوب إلیه» مائۀ مرّۀٍ أربعین لیلۀً کتبه الله من المستغفرین بالأسحار» و نیز عنایت خداوند شامل می شود چهل نفری را که در امر خیری اقدام نموده اند. قال النبی(صلی الله علیه و آله و سلم): «لا یجتمع أربعون رجلاً فی أمرٍ واحدٍ إلاّ استجاب الله» جمع نمی شوند چهل نفر مسلمان در تقاضایی از خداوند مگر اینکه مورد اجابت باری تعالی واقع می شود و اخلاص چهل صباح نیز برکاتی بدنبال دارد. عن النبی(صلی الله علیه و آله و سلم): «من أخلص العبادۀ لله أربعین صباحاً ظهرت ینابیع الحکمۀ من قلبه علی لسانه» کسی که چهل روز عبادات خود را خالص کند خداوند چشمه های حکمت را در دل او گشوده و بر زبانش جاری می سازد.

سحرگه رهروی در سرزمینی

همی گفت این معما با قرینی

که ای صوفی شراب آنگه شود صاف

که در شیشه بماند اربعینی

در خصوص حفظ نمودن احادیث از امام صادق(علیه السلام) رسیده است: «من حفظ من شیعتنا أربعین حدیثاً بعثه الله عزّ و جلّ یوم القیامۀ عالماً فقیهاً و لم یعذّب» هر یک از پیروان ما که چهل حدیث را (در ابعاد مختلف آن) حفظ نماید، خداوند تبارک و تعالی روز قیامت او را فردی دانشمند محشور نماید که گرفتار عذاب الهی نگردد.

کمال عقل انسانی در چهل سالگی تحقق می یابد. قال ابو عبدالله(علیه السلام): «إذا بلغ العبد… أربعین سنۀً فقد انتهی منتهاه» امام صادق(علیه السلام) فرمودند: وقتی انسان به چهل سالگی رسد عقل او به کمال خود خواهد رسید.

در آیین اسلام به نماز جماعت بسیار سفارش شده است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بعضی از ثمرات مداومت بر شرکت در نماز جماعت را چنین بیان فرموده اند: «من صلّی أربعین یوماً فی جماعۀٍ یدرک تکبیرۀ الأولی کتب له براء تان: براءۀٌ من النار و براءۀٌ من النّفاق» کسی که چهل روز مرتب در نماز جماعت از آغاز شرکت نماید خداوند او را در دو چیز بیمه و مصون خواهد داشت: یکی از آتش و دیگری از گرفتاری نفاق و دورویی.

دعا کردن برای چهل مؤمن: «من قدّم أربعین من المؤمنین ثمّ دعا استجیب له» امام صادق(علیه السلام) فرمودند: کسی که دعا کند در حق چهل مؤمن قبل از اینکه برای خود دعا کند، خداوند دعای او را به اجابت می رساند.

و همسایه شامل چهل خانه از اطراف منزل است که در لسان پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه معصومین ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ نسبت به آن تأکید فراوان شده، عن علی(علیه السلام): «الجوار أربعون داراً من أربعۀ جوانبها» علی(علیه السلام) فرمودند: همسایه شامل چهل خانه از چهار سمت منزل مسکونی هر شخصی خواهد بود.

قال رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم): «إنّ السّماء و الأرض لتبکی علی المؤمن إذا مات، أربعین صباحاً و إنّما لتبکی علی العالم إذا مات، أربعین شهراً» پیامبر اسلام فرمودند: زمانی که مؤمن از دنیا رحلت می کند آسمان و زمین چهل روز برای او گریه می کنند و نیز زمانی که عالمی رحلت نماید تا چهل ماه آسمان و زمین در فراق او خواهد گریست.

عن علی(علیه السلام): «إذا صلّی علی المؤمن أربعون رجلاً من المؤمنین و اجتهدوا فی الدعاء له استجیب لهم» وقتی چهل نفر از مؤمنین بر جنازه مؤمنی نماز بخوانند و برای او دعا کنند، خداوند دعای آن چهل نفر را اجابت می کند.

اربعین در فرهنگ عاشورا

در فرهنگ عاشورا، اربعین به چهلمین روز شهادت حسین بن علی(علیه السلام) گفته می شود که مصادف با بیستم ماه صفر المظفر است. از سنّت های مردمی، گرامی داشت چهلم اموات است که نه تنها در میان ما مسلمانان، بلکه در میان نصارا و یهود نیز مورد توجه بوده است.مردم در چهلمین روز وفات عزیزان خویش، خیرات و صدقات می دهند و مجلس یادبودی برپا می کنند.

در روز بیستم صفر که مصادف با اولین اربعین شهادت امام حسین(علیه السلام) است، «جابر بن عبدالله انصاری» صحابی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) از مدینه منوره برای زیارت قبر مطهر آن حضرت به کربلا آمد و اولین کسی بود که قبر امام را زیارت کرد.

در استمرار این حرکت بزرگ الهی «جابر بن عبدالله انصاری»، شیعیان نیز همه ساله در اربعین حسینی(علیه السلام) عظیم ترین مراسم سوگواری را در کشورها و شهرهای مختلف به یاد حماسه عاشورای حسینی(علیه السلام) برپا می کنند و همراه با دسته های سینه زنی و عزاداری به تعظیم شعائر دینی می پردازند.

اربعین آمد و اشکم ز بصر می آید

گوئیا زینب محزون ز سفر می آید

باز در کرب و بلا شیون و شینی بر پاست

کز اسیران رو شام خبر می آید

عن ابی عبدالله(علیه السلام): قال: «بکی علیّ بن الحسین أربعین سنۀً» امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «امام سجاد(علیه السلام) بر وقایع جانکاه عاشورا چهل سال گریست.

قال ابو عبدالله(علیه السلام): «إنّ السّماء بکت علی الحسین(علیه السلام) أربعین صباحاً بالدّم» امام ششم فرمودند: بدرستی که آسمان چهل روز بر مصائب سید الشهدا ـ حضرت امام حسین(علیه السلام) ـ خون گریست.

قال أبو عبدالله(علیه السلام): «إنّ الأرض بکت أربعین صباحاً بالسواد» و نیز فرمودند: زمین نیز با تغییر رنگ خود چهل روز گریان بود.

قال ابو عبدالله(علیه السلام): «إنّ الشمس بکت أربعین صباحاً بالکسوف و الحمرۀ» و نیز فرمودند: خورشید با گرفتگی و تغییر رنگ چهل روز در مصائب سید الشهداء گریه کرد.

منبع:اربعین در آئینه احادیث/سید علی میر باقری

اگر شيعه را به گراميداشت چهلمين روز درگذشت آن روز بى‏ نظير فرمان داده ‏اند و به «زيارت اربعين» سفارش كرده‏ اند، براى آن است كه آن مطلع‏ الفجر عزت و آزادگى فراموش نشود و آن «صبح روشن» در محاق غربت و نسيان قرار نگيرد.

به ياد كربلا دل‏ها غمين است
دلا خون گريه كن چون اربعين است
مرام شيعه در خون ريشه دارد
نگهبانى ز خطّ خون چنين است

كدامين برگ دفتر عشق خونين كربلاى حسينى را ورق زنيم، تا تجلى حماسه‏ ها، روح و روان‏مان را حياتى تازه بخشد؟

كدامين صفحه از كتاب سرخ عاشورا و تاريخ كربلا را از نظر بگذرانيم، تا تلألؤ معجزه‏ ها، ديدگان جان‏مان را نور و صفا دهد؟

«اربعين»، آينه باز تابنده آن حماسه ‏ها و باورهاست.

مگر مى ‏توان در جاى جاى اين دفتر خونين و تاريخ زرين، جز حماسه و كرامت يافت؟

هر قدم و هر عمل حسين بن‏ على و ياران او و وارثان راهش و پيام‏ رسانان خونش، حماسه ‏اى ماندگار است.

«حسين»، معلم حماسه و آموزگار سرورى و اسوه خداجويى و شهادت‏ طلبى است.

كربلاى او جلوه‏ گاه حقيقت است،

و اربعين او، بازگشايى همان كتاب جاويد، كه سطر سطرش بيدارگر و الهام ‏بخش است.

چهل روز از شهادت سالار شهيدان و آن حماسه ماندگار مى ‏گذرد، حماسه پيروزى خون بر شمشير!

چهل روز است كه «حسين» و «عاشورا» و «كربلا» با يك تلاقى مقدس، خون حيات و آزادگى و حريت و مردانگى را در رگ‏ هاى امت دوانده و دفاع از فضيلت و انسانيت و حق را در تابلويى به عظمت تاريخ نگاشته است.

چهل روز از تأسيس دانشگاهى مى‏گذرد كه امام حسين(ع) در كلاس‏ هاى گوناگون آن، تمامى درس ‏هاى الهى و انسانى را براى آينده تاريخ بيان كرده است و نسل‏ هاى بشرى را در همه ادوار، به آموختن آن درس‏ ها فرا خوانده است.

اگر در ايران اسلامى، امتى در سايه هدايت‏ هاى ولايت، قد برافراشت و درس‏ها و پيام ‏هاى عاشورا را به صحنه آورد، لبيك‏ گويى به فراخوان حسينى بود.

اگر در انقلاب ملت ما «اربعين در اربعين» پديد آمد و موج خون‏ ها را به ساحل بيدارى همگانى رساند، باز هم درسى از آن «عاشورا» و «اربعين» بود كه در پى شهادت حسين بن ‏على(ع) راهى پيش پاى انسان‏ هاى آزاده گشود.

جهاد حضرت سجاد و زينببيان خطبه‏ هاى آتشين است

قيام كربلا تا صبح محشرسراسر درس بهر مسلمين است
و تاريخ پر از خون و شهادت سراسر اربعين در اربعين است

آرى، «اربعين حسينى»، آينه تمام نماى رشادت‏ ها و فداكارى ‏هايى است كه در «عاشوراى حسينى» رخ داد.

اگر عاشورا، معمار اشك را به آينه‏ كارى رواق چشم ‏ها فرستاد،

اگر كربلا، معبرى از خون و حماسه سر راه بيداران و بيدارگران كشور،

اگر «خون»، سلاحى برتر از شمشير گشت،

«اربعين» تكرار آن سازندگى و معبرسازى و شهادت‏طلبى است.

اربعين، نگاهى مجدد به «عاشورا» است و مرورى دوباره بر مضامين بلند خطبه ‏هاى آتشين عقيله بنى ‏هاشم حضرت زينب و اسير آزادى‏بخش حضرت سجاد(ع) است.

اربعين، گرچه تجديد حزن و اندوه آل ‏اللّه‏ است و فصل گريستن بر شهداى مظلوم عترت مصطفى محسوب مى‏شود و بهار اشك ريختن بر خاك پاك شهيدان نينواست، ولى يادآور شور عاشورا و حماسه حسينى و ظلم‏ ستيزى مكتب كربلاست.

ما سال‏ هاست كه با اربعين، پيوند «خون و گريه» داريم.

قرن‏ هاست كه اربعين را شكستن دوباره بغض عاشورا در حنجره مظلوميت مى‏شناسيم و شكفتن مجدد غنچه غم بر شاخه دل‏مان مى‏ دانيم.

ولى از ياد نخواهيم برد كه تاريخ پر از حماسه ما و برگ‏ هاى سبز انقلاب سرخ ما، سراسر «اربعين در اربعين» بود.

امروز هم آموزش ‏هاى عاشورا و اربعين در گوش دل و ژرفاى جان‏مان جارى است.

ميثاق‏مان با اربعين ناگسستنى است.

باشد كه «اربعين»ها را تداوم «حركت عاشورا» بشناسيم.

اگر شيعه را به گراميداشت چهلمين روز درگذشت آن روز بى‏ نظير فرمان داده‏ اند و به «زيارت اربعين» سفارش كرده‏ اند، براى آن است كه آن مطلع‏ الفجر عزت و آزادگى فراموش نشود و آن «صبح روشن» در محاق غربت و نسيان قرار نگيرد.

منبع: سایت اندیشه قم

به انضمام قیام مختار ثقفی (چاپ جدید با ویرایش و اصلاحات)

سال چاپ: 1397
تعداد صفحات: 587
نوع جلد: سخت

سایز و مدل: وزیری سلفون
شابک : 9786007484302

توضیحات
مشخصات کتاب آنچه در کربلا گذشت
نام :
کتاب آنچه در کربلا گذشت
به انضمام قیام مختار ثقفی (چاپ جدید با ویرایش و اصلاحات)
مولف ، نویسنده :
ثقه المحدثین حاج شیخ عباس قمی(ره)
مترجم :
مرحوم آیت الله میرزا ابوالحسن شعرانی
انتشارات، نشر :
آدینه سبز
تعداد صفحات / سایز و مدل :
587 / وزیری سلفون
شابک :
9786007484302
موضوع :
واقعه کربلا امام حسین آثار شیخ عباس قمی

تگ ها : خرید کتاب آنچه در کربلا گذشت. شیخ عباس قمی. مرحوم آیت الله میرزا ابوالحسن شعرانی. انتشارات: آدینه سبز. کتاب آنچه در کربلا گذشت شیخ عباس قمی. کتاب آنچه در کربلا گذشت آدینه سبز. ثقه المحدثین حاج شیخ عباس قمی(ره). مرحوم آیت الله میرزا ابوالحسن شعرانی. واقعه کربلا امام حسین آثار شیخ عباس قمی.

نَفَسُ المَهموم فی مصیبة سیدنا الحسین المظلوم، اثر شیخ عباس قمی درباره واقعه کربلا و وقایع پس از آن است که از ولادت امام حسین(ع) آغاز می‌گردد و سپس مناقب حضرت و آنگاه تمام وقایع بیعت تا شهادت ایشان را شرح می‌دهد. میرزا ابوالحسن شعرانی و محمد باقر کمره‌ای این کتاب را به زبان فارسی ترجمه نموده‌اند.

عباس بن محمد رضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و معروف به محدث قمی از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری در زمینه حدیث، تاریخ، وعظ و خطابه است. وی صاحب تألیفات بسیاری در حوزه‌های مختلف است که معروف‌ترین آن‌ها مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال است. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب(ع) دفن گردید.

انگیزه نگارش :

شیخ عباس خود در علت تالیف این کتاب می‌گوید:

من پیوسته درصدد بودم تا کتابی مختصر در مقتل سرورمان امام حسین(ع) گرد آورم، و آنچه مورد اعتمادم است و از ثقات به من رسیده و سندم از روایات روات به آن متصل می‌گردد، در سلک نظم کشم. ولی پیوسته موانع و مشاغل از رسیدنم به این مقصود مانع می‌شد، تا اینکه مشرف به زیارت امام رضا(ع) و در روضه شریفه آن حضرت دست به دعا برداشتم تا خداوند عالم مرا موفق بدارد و به آرزویم نائل گردم، زیرا رسیدن به آن منتهای آمال و آرزویم بود.

علت نامگذاری:

نام این کتاب برگرفته از حدیث امام صادق(ع) است که فرمود: «نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همّه لنا عبادة و کتمان سرّنا جهاد فی سبیل الله» (ترجمه: نَفَس کسی که به خاطر مظلومیت ما اندوهگین شود تسبیح است، اندوه بر ما عبادت است و کتمان و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست.) امام صادق(ع) سپس فرمود: واجب است که این حدیث با طلا نوشته شود.

چون کتاب محدث قمی یادآور مصیبت‌های اهل بیت است، این نام را برای کتابش برگزیده است.

محتوای کتاب:

این کتاب از پنج باب و یک خاتمه تشکیل شده است:

باب اول: از دو فصل تشکیل شده است؛ فصل اول در مورد مناقب امام حسین(ع) و به ترتیب درباره شجاعت، علم، فصاحت، زهد، تواضع و عبادت امام، و در فصل دوم ثواب گریستن در عزای امام حسین و لعن قاتلان وی.

باب دوم: آنچه برای امام حسین(ع) بعد از بیعت کردن مردم با یزید بن معاویه تا شهادت آن حضرت روی داده است؛ این باب مفصل‌ترین باب کتاب و در ۲۰ فصل تنظیم شده است؛ در این باب از کشته‌شدن رشید هجری، حجر بن عدی، عمرو بن حمق خزاعی پیش از واقعه کربلا سخن رفته است.

باب سوم: وقایع بعد از شهادت امام حسین(ع)، برادران، فرزندان و یارانش طی چند فصل.

باب چهارم: آنچه بعد از شهادت امام اتقاق افتاد از قبیل گریستن آسمان، ناله فرشتگان و گریستن جنیان.

باب پنجم: درباره فرزندان و و زنان امام و فضلیت زیارت ایشان، و ستم حاکمان ظالم در تخریب بارگاه حسینی.

در خاتمه کتاب نیز به قیام توابین و قیام مختار پرداخته است.

منابع کتاب:

قبل از تالیف نفس المهموم، مأخذ و مرجع سخنرانان در نقل وقایع جریان کربلا، جلد ده بحارالانوار، مثیر الاحزان اثر ابن نما حلی، مهیج الاحزان نوشته سید عبدالله شبر، لهوف تألیف ابن طاووس، مقتل ابو مخنف و غیره بود. به نظر علی دوانی هیچکدام از این کتاب‌ها عطش طالبان آن حوادث را فرونمی‌نشاند و جامع و کافی نبود.بدین جهت محدث قمی آنچه از مجموع منابع معتبر آنچه را در طول عمر خود تا آن‌زمان صحیح و معتبر می‌دانست گردآوری کرد.

شیخ عباس در تالیف این کتاب از منابع زیر استفاده نموده است:

•    ارشاد، تالیف شیخ مفید

•    المهلوف علی قتلی الطفوف نوشته سید بن طاووس این کتاب معروف به لهوف است.

•    تاریخ کامل نوشته ابن اثیر جرزی

•    تاریخ طبری نوشته محمد بن جریر طبری

•    مقاتل الطالبین نوشته ابوالفرج اصفهانی

•    مروج الذهب و معادن الجوهر نوشته علی بن حسین مسعودی

•    تذکرة الخواص نوشته سبط بن جوزی

•    مطالب السئول فی مناقب آل الرسول نوشته محمد بن طلحه شافعی

•    الفصول المهمه فی معرفه الائمه نوشته ابن صباغ مالکی

•    کشف الغُمَّه نوشته علی بن عیسی اربلی

•    العِقد الفَرید نوشته احمد بن محمد قرطبی مالکی

•    الاحتجاج نوشته احمد بن علی طبرسی

•    مناقب ابن شهر آشوب

•    روضة الواعظین نوشته فتال نیشابوری

•    مُثیر الاحزان نوشته ابن نما حلی

•    روضة الصفا نوشته خاوندشاه

•    تسلیة المجالس نوشته محمد بن ابی طالب موسی حسینی.

تقاضای نویسنده برای حفظ حقوق معنوی کتاب:

نویسنده از خوانندگان کتابش تقاضا کرده در صورتی که مطلبی از این کتاب را در جایی نقل می‌کنند، نام کتاب و نام نویسنده را نیز بیان کنند وی می‌گوید:

دوست دارم که این کتاب شریف در جزء مقاتل محسوب شود و اهل منابر این داعی [شیخ عباس قمی]را در نظر داشته باشند و از دعا فراموشم نفرمایند.

شیخ عباس پس از بیان این مطلب به زشت‌بودن سرقت ادبی پرداخته و آن زشت‌تر از سرقت اموال می‌داند.

ترجمه‌ها:

این کتاب را اولین بار میرزا ابوالحسن شعرانی با عنوان دمع السجوم به فارسی ترجمه کرد. وی در سال ۱۳۹۶ق به تصحیح کتاب نفس المهموم اقدام و یک سال بعد آن را ترجمه نمود. اشکال این ترجمه آن‌ است که وی در کنار ترجمه کتاب، توضیحات و اضافاتی بسیاری را نیز (به نثر و نظم) آورده ولی در چاپ از هم تفکیک نکرده است.

محمد باقر کمره‌ای این کتاب را در سال ۱۳۳۹ شمسی با عنوان رموز الشهاده و در کربلا چه گذشت ترجمه نمود.وی در این ترجمه، ترجمه کتاب نفثة المصدور شیخ عباس را نیز افزود. زیرا آن را کامل‌کننده نفس المهموم می‌داند، ویژگی این ترجمه آن است که به جای ترجمه اشعار عربی پایان کتاب، اشعاری به فارسی از محمدحسین اصفهانی و اختر طوسی جایگزین شده است. علی دوانی این ترجمه را ستوده است.

مولف  :ثقه المحدثین مرحوم حاج شیخ عباس قمی طاب ثراه

ناشر : انتشارات آدینه سبز