سيزدهم جمادي الاولي، نخستين روز فاطميه اول

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دختر رسول گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و همسر اميرمؤمنان علي بن ابي طالب (علیه السلام)، يكي از بانوان قدسي عالم بشريت و مهتر زنان عالم است. پيامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره وي فرمود: ففاطمة حوراء في صورة انسيّة، فاذا اشتقت الي الجنّة قبلت فاطمة، فأشمّ منها رائحة الجنّة ؛ فاطمه(سلام الله علیها)، حوري (بهشتي) است كه به صورت انسان آفريده شده است. من هر گاه مشتاق بهشت مي شوم، به نزد فاطمه مي روم و بوي بهشت برين را از وي استشمام مي كنم.

حضرت فاطمه (سلام الله علیها)، آخرين فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از همسرش حضرت خديجه كبري (سلام الله علیها) است كه در سال پنجم بعثت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، در مكه معظمه ديده به جهان گشود.
در ايام هجرت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، اين بانوي شريف نيز به مدينه هجرت كرد و پس از مدتي، با پسر عمويش علي بن ابي طالب(علیه السلام) ازدواج نمود. ثمره ازدواج مبارك آثار آنان، دو پسر و دو دختر به نام هاي امام حسن مجتبي(علیه السلام)، امام حسين(علیه السلام)، زينب كبري (سلام الله علیها) و ام كلثوم (سلام الله علیها) مي باشد. هم چنين در هنگام رحلت پدرش پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)، به فرزند ديگري باردار بود كه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) او را “محسن” نام نهاده بود. وليكن پس از رحلت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ناملايمات فراواني از اصحاب پدرش، به ويژه غاصبان خلافت اسلامي متحمل شد و بر اثر آن، جنين او سِقط و پيش از تولد، در رحم مادرش شهيد گرديد.

حضرت فاطمه(سلام الله علیها) از آن پس بيمار شد و روز به روز حالش سخت تر گرديد، تا اين كه در جمادي الاولي سال يازدهم قمري ديده از جهان فروبست و روح ملكوتي اش به روح پاك و قدسي پدرش پيوست.
درباره تاريخ شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیها) اكثر مورخان و سيره نويسان شيعه متفقند كه اين حادثه جان سوز در ماه جمادي به وقوع پيوست، وليكن در اين كه كدام يك از دو ماه جمادي الاولي و جمادي الآخره بوده است، اتفاق نظر ندارند. زيرا برخي از آنان معتقدند كه آن حضرت، پس از رحلت پدرش پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تنها هفتاد و پنج روز و برخي ديگر مي گويند نود و پنج روز زنده بود.

آن هايي كه هفتاد و پنج روز را برگزيده اند، شهادتش را در روز سيزدهم جمادي الاولي مي دانند.
ابن أبي ثلج بغدادي در “تاريخ الأئمة (علیهم السلام)” در اين باره گفت: و اقامت (فاطمة الزّهراء سلام الله علیها) مع اميرالمؤمنين علیه السلام من بعد وفاة رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) خمسة و سبعين يوما. 
علام طبرسي(ره) با اين كه مي گويد: و بقيت (فاطمه سلام الله علیها ) بعده (رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم) خمسة و سبعين يوما، با اين حال تاريخ شهادتش را در سوم جمادي الاخره مي داند و در اين باره گفت: توّفيت الزّهرا(سلام الله علیها) في الثّالث من جمادي الآخرة سنة احدي عشرة من الهجرة.

به نظر مي آيد كه علت اختلاف اقوال علما درباره تاريخ شهادت آن حضرت، از دو چيز سرچشمه گرفته است:
اول اين كه آن حضرت پس از رحلت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، هفتاد و پنج روز زنده بود، يا نود و پنج روز؟ كه اين دو قول، معروف بين علما و مورخان ما است.
دوم اين كه رحلت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در چه تاريخي بوده است؟ آيا در روز بيست و هشت صفر واقع گرديد و يا در روز دوازدهم ربيع الاول (آن طوري كه اهل سنت نقل مي كنند)؟ هر يك از اين دو قول، تأثير خاصي در تعيين روز شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیها) خواهد داشت. علامه طبرسي در اعلام الوري، درباره مدت زندگي حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) پس از رحلت پدرش پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و تاريخ شهادتش گفت: روايت شد كه حضرت زهرا(سلام الله علیها) در سوم جمادي الآخره، سال يازدهم از هجرت وفات كردو مدت نود پنج روز و يا چهار ماه پس از پدر بزرگوارش در جهان زندگي كرد.

البته قول هاي ديگري نيز درباره شهادت آن حضرت بيان گرديد، كه به خاطر عدم شهرت، اشاره اي به آن ها نمي كنيم.
به هر روي، اين مسئله قابل تأمل و جاي بحث و بررسي بيشتر و فني تر است و مجال ديگري مي طلبد. اما شيعيان و محبان اهل بيت(علیهم السلام) به خاطر عشق و علاقه بي حد به خاندان پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، هم در سيزدهم جمادي الاولي و هم در سوم جمادي الآخره، در سوگ آن بانوي بزرگ عالم اسلام، سياه پوش و عزادار مي باشند. بدين جهت، دو ايام فاطميه را گرامي مي دارند.
سيزدهم جمادي الاولي، نخستين روز فاطميه اول است.

ماه جمادی الاول: علت نام گذاری ماه جمادی الاول، وقایع ماه جمادی الاول

ماه جمادی الاول (یا ماه جمادی الاولی) پنجمین ماه از ماه‌های قمری است. دلیل نام این ماه و جمادی الثانی این است که چون در هنگام نامگذاری ماه‌‌های عربی، این دو ماه در فصل سرما و یخبندان قرار گرفتند «جمادی» (یعنی انجماد و یخبندان) نام گرفتند.

حوادث زیادی در این ماه روی داده است که مهمترین آن‌ها جنگ جمل بود که در سال 36 قمری بین حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه‌السلام) و عایشه و طلحه و زبیر رخ داد که در نهایت به شکست سپاه جمل منتهی گشت. حادثه عظیم دیگر شهادت بانوی اسلام حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است که بنا بر روایتی در سال 11 قمری روی داد. از دیگر رویدادهای این ماه می‌‌توان به سوزاندن محمد بن ابی‌بکر، استاندار علوی مصر توسط دژخیمان معاویه اشاره کرد که در سال 38 قمری اتفاق افتاد.

اعمال ماه جمادی الاول
باب يازدهم در ماه جمادى الاول است:

روز اول:

در اين روز بخواند دعايى را كه سيد بن طاووس در اقبال ذكر كرده: اللهم انت الله…

روز دهم:

در اين روز در سال 36 (سى و شش) جنگ جمل واقع شد و زيد بن صوحان و برادرش شهيد شدند و طلحه را مروان و زبير را ابن جرموز به قتل رسانيد.

روز سيزدهم:

اول ايام فاطميه است.

روز چهاردهم:

علامه مجلسى رحمه الله در زادالمعاد فرموده: كه كلينى به سند صحيح از حضرت امام صادق علیه‌السلام روايت كرده است كه: حضرت فاطمه صلوات الله عليها هفتاد و پنج روز بعد از حضرت رسالت صلى الله عليه و آله زنده بود، پس بنابر مشهور كه وفات حضرت رسول صلى الله عليه و آله در بيست و هشتم ماه صفر بوده، وفات حضرت فاطمه عليهاالسلام بايد در سيزدهم يا در چهاردهم يا پانزدهم ماه جمادى الاولى باشد. پس زيارت آن حضرت در اين ايام مناسب است خصوصا در چهاردهم كه ظاهرتر است و احقر وفات آن بانو را در سوم جمادى الاخر ذكر مى‌نمايم، ان شاءالله.

روز پانزدهم:

در اين روز در سال 36 (سى و ششم) فتح بصره شد و نزول نصر، شد براى امیرالمومنین عليه‌السلام در جنگ جمل و در همين روز بعينه ولادت با سعادت حضرت على بن الحسين عليه‌السلام واقع شده، والده ماجده آن حضرت معظمه، شهربانو بود. او دختر يزدگرد پادشاه عجم است كه در ايام ولادت آن حضرت از دنيا رحلت كرد و حضرت على بن الحسين عليه‌السلام را ابن الخيرتين مى‌گفتند به سبب حديثى كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله مروى است كه فرموده است: «ان لله فى عباده خيرتين فخيرته من العرب قريش و من العجم فارس».

منبع: اهلبیت علیهم السلام