مشكات الانوار47

 نکته هاي کوتاه برای شناخت حضرت معصومه سلام الله عليها

1- گران سنگی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام

به گفته محدث بزرگ حاج شیخ عباس قمی و نویسنده کتاب قاموس الرجال
در میان فرزندان امام موسی بن جعفر علیه‌السلام بعد از امام رضا
علیه‌السلام حضرت معصومه علیهاالسلام برترین و گران‏سنگ‏ترین آنها به
شمار می‏آید.

2- موقعیت معنوی

امام رضا علیه‌السلام که در زیارتنامه حضرت معصومه علیهاالسلام در
بزرگداشت و تجلیل آن حضرت او را دارای منزلت رفیع در نزد خداوند می‏خوانند
و خواستار شفاعت خود، توسط آن حضرت در درگاه خداوندی می‏شوند.

3- فقاهت

روزی گروهی از شیعیان به قصد دیدار امام موسی بن جعفر علیه‌السلام و
پرسش سؤالات خود به مدینه آمدند ولی امام در مدینه حضور نداشتند. از
این رو، سؤالات خود را مکتوب به خانواده آن حضرت تحویل دادند تا در سفر
بعدی، پاسخ آنها را از امام بگیرند. حضرت معصومه علیهاالسلام خود پاسخ
پرسشها را نوشته به آنها داد. این گروه، در بین راه با امام موسی بن جعفر
برخورد کردند و پاسخها را به امام ارائه نمودند. امام ضمن تأئید پاسخ‏ها ابراز
خوشحالی کردند.

4- اهل حدیث(محدث)

در تاریخ اسلام به بانوان با فضیلت و صاحب حدیثی برمی‏خوریم که نام خود را
در زمره محدثان ثبت کرده‏اند. حضرت معصومه علیهاالسلام یکی از زنان
بزرگ اهل بیت در این زمینه است.

5- تولد و وفات

حضرت معصومه علیهاالسلام در روز یکم ذوالقعده سال 173 هجری قمری در
شهر مدینه تولد یافت و پس از 28 سال زندگی پر برکت در جریان سفر به
خراسان و دیدار با برادر بزرگوارشان امام رضا علیه‌السلام در شهر ساوه
بیمار شد و سرانجام در روز دهم ربیع‏الثانی سال 201 هجری قمری در شهر
قم به جوار حق تعالی شتافت.

6- پدر و مادر

پدر گرامی حضرت معصومه علیهاالسلام امام هفتم شیعیان جهان امام
موسی بن جعفر علیه‌السلام و مادر مکرمه‏شان نجمه خاتون از بانوان با
فضیلت و اهل تقوا و مادر امام رضا علیه‌السلام می‏باشد.

امام رضا علیه‌السلام که در زیارتنامه حضرت معصومه علیهاالسلام در
بزرگداشت و تجلیل آن حضرت او را دارای منزلت رفیع در نزد خداوند می‏خوانند
و خواستار شفاعت خود، توسط آن حضرت در درگاه خداوندی می‏شوند.

7- زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام

از امام رضا علیه‌السلام نقل شده کسی که حضرت معصومه علیهاالسلام را
با آگاهی به حق وی زیارت کند، شایسته بهشت می‏شود.

شاید یکی از حقوق و انتظارات آن حضرت به عنوان پیامدار دین و معنویت از
زائران خود، تلاش آنها جهت تدارک یک سفر

معنوی و کوشش برای قرب بیشتر به آن حضرت از طریق کوشش برای
اصلاح خویشتن و تقویت کمالات معنوی در خود باشد.

8- تنها برادر تنی

امام رضا علیه‌السلام تنها برادر تنی حضرت معصومه علیهاالسلام است.
مادر آن بزرگواران نجمه خاتون است. آنها تنها فرزندان این بانوی مکرم
هستند. حضرت معصومه علیهاالسلام 25 سال بعد از تولد برادر گرامیش پا
به عرصه وجود گذاشتند.

9- مسافرت

حضرت معصومه علیهاالسلام به منظور دیدار برادر عزیز خود امام رضا
علیه‌السلام با کاروانی متشکل از پنج تن از برادران و تعدادی برادرزادگان و
گروهی دیگر، راهی خراسان شدند. در بین راه در شهر ساوه، آن حضرت
بیمار شد. پس از آگاهی اهالی قم از ورود کاروان حضرت معصومه
علیهاالسلام به ساوه، گروهی از آنان به این شهر آمدند و حضرت را با
احترام به شهر قم بردند.

10- محراب عبادت

هم اکنون محراب عبادت حضرت معصومه علیهاالسلام در زمان اقامت 17
روزه‏اش در شهر قم، به نام بیت‏النور موجود است و زیارتگاه مردم و دوستان
آن حضرت می‏باشد.

11- رحلت

حضرت معصومه علیهاالسلام در جریان سفر به خراسان و دیدار با برادر عزیز
خود امام رضا علیه‌السلام در شهر ساوه مریض شدند. آنگاه به اتفاق
نمایندگان اعزامی اهالی قم، وارد این شهر شدند و مورد استقبال گرم مردم
این دیار قرار گرفتند. سرانجام پس از 17 روز بیماری در سن 28 سالگی به
جوار رحمت ایزدی نائل آمدند.
در تاریخ اسلام به بانوان با فضیلت و صاحب حدیثی برمی‏خوریم که نام خود را
در زمره محدثان ثبت کرده‏اند. حضرت معصومه علیهاالسلام یکی از زنان
بزرگ اهل بیت در این زمینه است.

12- تشییع جنازه

پس از اعلام خبر رحلت حضرت معصومه علیهاالسلام مردم قم با تجلیل
فراوان پیکر پاکش را تشییع کردند و در محل فعلی حرم، که آن روز در خارج
شهر بود و به موسی بن خزرج تعلق داشت با احترام زایدالوصفی دفن
کردند.

13- کرامات
تاکنون کرامات زیادی نصیب کسانی که حضرت معصومه علیهاالسلام را به
شفاعت و توسل به درگاه خدا برده‏اند، شده است. و به احترام آن حضرت
خداوند خواسته‏های آنها را اجابت کرده است که شرح آنها در جای خود ثبت
و ضبط شده است.

14- زیارتنامه

حضرت معصومه در میان امامزادگان، از امامزادگان نادری است که برایش
زیارتنامه مخصوص از جانب امام معصوم علیه‌السلام نقل شده است و به
مقام شامخ آن حضرت اشاره شده است.

15- محل اقامت

میزبان حضرت معصومه علیهاالسلام در مدت 17 روز اقامت و زندگی آن
حضرت در شهر قم، جناب موسی بن خزرج، پس از رحلت حضرت معصومه
علیهاالسلام، محراب عبادت آن بزرگوار را به همان حالت باقی گذاشت و
خانه مسکونی خویش را به احترام حضرتش به مسجد تبدیل کرد.

16- لقب
لقب معصومه از جانب حضرت امام رضا علیه‌السلام به دلیل مراتب تقوی و
پرهیزگاری ـ تنها به فاطمه معصومه علیهاالسلام در میان دختران حضرت
امام موسی بن جعفر علیه‌السلام ـ اعطا گردید؛ خانمی که در اقتدا به پدر
بزرگوارش، بسیاری از ساعات زندگی‏اش، به عبادت و راز و نیاز با خدا سپری
شد.

17- ثواب زیارت

در روایات چندی از قول ائمه اطهار علیه‌السلام؛ حضرت امام صادق
علیه‌السلام، امام رضا علیه‌السلام و امام جواد علیه‌السلام بر زیارت حضرت
معصومه علیهاالسلام تصریح شده است و در روایتی زائر آن حضرت را در
صورت معرفت حق او، سزاوار بهشت می‏داند.

18- حرم و بقعه

پس از رحلت و خاکسپاری حضرت معصومه علیهاالسلام، میزبان آن حضرت،
موسی بن خزرج سایبانی از حصیر بر روی قبر ایشان نصب کرد که به مدت
100 سال این سایبان وجود داشت. پس از آن دختر امام جواد علیه‌السلام،
قبه‏ای آجری بر روی آن ساخت. در سال 529 هجری قمری، شاه بیگدر،
قبه‏ای مجلّل با کاشی کاری نفیس بر فراز آن ساخت. تا اینکه در سال 925
هجری قمری توسط شاه اسماعیل، بقعه کنونی بنا گردید.

19- تحول شهر قم پس از ورود

شهر قم در اواخر قرن اول، با ورود تعدادی از شیعیان کوفه بتدریج مذهب
شیعه را پذیرفت و به عنوان یک شهر شیعی معروف گشت. ولی با ورد
حضرت معصومه علیهاالسلام به قم، فصل نوینی در اهمیت این شهر در
گسترش اسلام و مذهب شیعه گشوده شده.

پس از رحلت و خاکسپاری حضرت معصومه علیهاالسلام، میزبان آن حضرت،
موسی بن خزرج سایبانی از حصیر بر روی قبر ایشان نصب کرد که به مدت
100 سال این سایبان وجود داشت.

20- تحول حوزه علمیه قم پس از ورود

از اوائل قرن دوم شهر قم، محلی برای پاسخگویی به مسائل فقهی شیعه
و مأمنی برای علویان، راویان، محدثان و فقهای شیعه بوده است. با ورود
حضرت معصومه علیهاالسلام به این شهر، و قرار گرفتن مدفن آن بزرگوار در آن، زمینه

گسترش بیشتر فرهنگ تشیع و فقه
آل محمدصلی‌الله‌علیه‌و‌آله پدید آمد و
بدنبال آن حوزه علمی ـ فقهی قم توسعه
یافت و مرکزی برای نشر و اشاعه اسلام
و مکتب شیعه گردید.

21- کلام نور

رهبر معظم انقلاب فرمود: حضرت معصومه علیهاالسلام مقام بزرگی دارد،
خیلی باید از ایشان بهره گیریم. نسبت به ایشان قصور داشته‏ایم باید به آن
حضرت بیشتر توسل جوئیم و بخواهیم عنایت بیشتری به ما داشته باشند.

22- گلی باشکوه از گلستان نبوت و امامت

او چون کوثری در کویر، خط سبز سعادت و رستگاری ترسیم کرده و چون
روحی در پیکر سرزمین مقدس قم حلول کرده و دلهای عاشق را از گوشه و
کنار به سمت این شهر کشانده است از قدم او قم عزیمت یافته و از وجود او
لحظه به لحظه بر شرافت قم افزوده می‏شود.
قم گشته از شرافت معصومه با صفا چون روضه بهشت برین گشته پرضیا

شاهان به درگهش همه آورده التجا بی‏شک که می‏رود به بهشت از ره عطا

23- هجرت

به شوق دیدار نور تابان دیار طوس رهسپار سفر شد، رنجها برد و سختیها
کشید تا اینکه پس از روزها و هفته‏ها به دیار ساوه رسید.
سفری بدین دور و درازی و با مشکلات فراوان بر گلی که در
حسرت دیدار نور قد خمیده، بسیار سخت است. حضرت
بیمار شده از مقدار مسافت تا مأمن آل طه پرسید گفت: ده
فرسخ. فرمود: مرا به قم ببرید زیرا از پدرم شنیدم که فرمود
قم مرکز شیعیان ما می‏باشد پس کاروان بطرف قم در حرکت شد.
حضرت معصومه علیهاالسلام مقام بزرگی دارد، خیلی باید از
ایشان بهره گیریم. نسبت به ایشان قصور داشته‏ایم باید به
آن حضرت بیشتر توسل جوئیم و بخواهیم عنایت بیشتری به
ما داشته باشند.

24- میهمانی با عظمت

چون کاروان دیدار نور به نزدیکیهای شهر قم رسید، آل سعد
همگی برای استقبال به پیشواز آن بانوی با کرامت رفتند تا او
را به گرمی به عش آل طه دعوت کنند در آن میان موسی بن
خزرج زمام اشتر حضرت را گرفت و به طرف خانه‏اش آورد و در
منزل خود با کمال افتخار از آن بانو پذیرائی نمود.

25- عبادتی خالصانه

بعد از سکنی گزیدن حضرت معصومه در شهر قم تا وفات آن
حضرت 17 روز طول کشید در این مدت، بسیار آزرده خاطر
بود، آرزوی دیدار پدر و برادر در دلش بود از هجر پدر و فراق
برادر می‏گریست و غمین بود.
به انتظار پدر روز و شب به سر بردم ولی دریغ نشد تا گل رخش بویم

سپس به هجر برادر، فلک دچارم کرد گشود باب فراق دگر زکین سویم

در سرای موسی بن خزرج عبادتگاهی تهیه نمود، دائم در حال ذکر و نماز و
راز و نیاز با خدای خویش بود و بیت‏الاحزانی به نام بیت‏النور چون جده‏اش
زهرای اطهر تأسیس نمود، تا سرانجام (پرید بلبل روحش زشاخسار) بدن و
به ندای رب لبیک گفت.

26- دختر پیامبر

در زیارت نامه حضرت معصومه که بوسیله امام رضا علیه‌السلام نقل شده
عنوان شده است ای دختر رسول خدا، ای دختر فاطمه و خدیجه و…

این تعابیر در مورد حضرت معصومه آنهم از زبان امامی معصوم فقط بیانگر
شرافت خانوادگی نیست بلکه علاوه بر آن اشاره به مقامات عالی و ملکوتی
و معنوی حضرت دارد و نشانگر عظمت روحی و اینکه او نه تنها با رسول خدا
نسبت خانوادگی دارد بلکه از نظر معنوی نیز دختر اوست.

27- بارگاه فاطمه معصومه علیهاالسلام و تجلیگاه فاطمه زهرا علیهاالسلام

مرجع عظیم‏الشأن مرحوم آیت‏الله العظمی نجفی مرعشی رحمه‌الله فرمود:
پدرم مرحوم آیت‏الله علامه سیدمحمود مرعشی که در نجف اشرف می‏زیست
علاقه‏مند بود که به طریقی، محل قبر جده‏اش حضرت زهرا علیهاالسلام را
بیابد، برای این مقصود ختم مجربی انتخاب نمود و چهل شب به آن مداومت
نمود. شب چهلم بعد از انجام ختم و توسل فراوان به بستر خواب رفت، در
عالم خواب به محضر امام باقر علیه‌السلام رسید، امام به او فرمود:
«علیک بکریمة اهل البیت» به دامن کریمه اهل بیت چنگ بزن، ایشان تصور
کرد منظور امام علیه‌السلام حضرت زهرا علیهاالسلام است، عرض کرد: آری
قربانت گردم من نیز ختم را برای همین امر گرفتم. امام فرمود: منظور من قبر
شریف حضرت معصومه در قم است سپس افزود: بخاطر مصالحی خداوند
اراده نموده که قبر حضرت زهرا علیهاالسلام مخفی باشد از این رو قبر
حضرت معصومه علیهاالسلام را تجلیگاه قبر حضرت زهرا علیهاالسلام قرار
داده است.
در زیارت نامه حضرت معصومه که بوسیله امام رضا علیه‌السلام نقل شده
عنوان شده است ای دختر رسول خدا، ای دختر فاطمه و خدیجه و… این
تعابیر در مورد حضرت معصومه آنهم از زبان امامی معصوم فقط بیانگر شرافت
خانوادگی نیست بلکه علاوه بر آن اشاره به مقامات عالی و ملکوتی و
معنوی حضرت دارد.

28- مقام عصمت حضرت معصومه علیهاالسلام

امام رضا علیه‌السلام فرمودند: کسی که حضرت معصومه را در قم زیارت کند
مانند آنست که مرا زیارت کرده است. امام ثواب زیارت خویش را با زیارت
حضرت معصومه در یک حد و اندازه می‏داند و نیز اینکه نام مبارک حضرت،
فاطمه کبری بوده و امام او را ملقب به صفت معصومه کرده است و این
مطالب نشانگر اوج عظمت روحی و معصومیت حضرت فاطمه کبری است.

29- ارزش زن

با مطالعه سرگذشت بانوانی بزرگوار چون حضرت زهرا علیهاالسلام، زینب
کبری و حضرت معصومه به این نکته دست می‏یابیم که در اسلام به مقام و
منزلت زن ارزش نهاده و در طی نمودن پله‏های ترقی از حیث علم و تقوی تفاوتی میان زن

و مرد قائل نشده است. همین درجات عالی تقوی و علم در وجود این بانوان
بزرگوار بازگوکننده و تأیید کننده آن است.

منبع:گروه دین واندیشه

قرآن