تحریفهای عاشورا(روضه هایی که برای عاشورا گفته شد)

تحریفهای عاشورا(روضه هایی که برای عاشورا گفته شد)

نهضت عاشورایی امام حسین (ع) ، با انگیزه امر به معروف و نهی از منکر و برای نجات اسلام و مبارزه با طغیان بود . اهداف و آرمانهای مقدس ، چهره های متعالی و درخشان و انگیزه هایی اجتماعی و سیاسی داشت . آن همه تشویق برای گریه بر سیدالشهداء و عزاداری برای سید مظلومان نیز ، برای زنده نگه داشتن این مکتب جهاد و شهادت و حفظ ارزشها بود . متأسفانه در طول تاریخ ، تحریفهایی چه در انگیزه ها و اهداف ، چه در چهره های حماسه ساز و چه در برنامه های مربوط به عاشورا انجام شد

تحریفهای عاشورا ، برخی به « محتوا » بر می گردد ، برخی به « شکل » و برخی به « افراد » . کتابهایی که به عنوان مقتل نوشته شد و روضه هایی که برای عاشورا گفته و خوانده شد ، گاهی چون با انگیزه گریاندن مستمعین بود ، آمیخته به مطالب ضعیف ، غیر مستند و احیاءنا دروغ گشت . علاقه ای که به چهره های عاشورایی وجود داشت ، سبب شد در حوادث آن حماسه ، غلوها و مبالغه هایی نقل شود که غیر عقلی و باور نکردنی است . آمار و ارقام کشته ها و برخی حوادثی که بظاهر غم انگیز و سوزناک بود ، بر اصل واقعه افزوده شد .

انگیزه آن حماسه اجتماعی و خونین نیز ، گاهی تا حد « کشته شدن برای شفاعت از گنهکاران امت » تنزل یافت . نوع برخوردهای امام حسین (ع) ، زینب و امام سجاد (ع) و کودکان و اهل بیت ، گاهی به صورت عجز و لابه و ذلت و حقارت در برابر فاسقانی چون یزید و عمر سعد و ابن زیاد و شمر و … درآمد و خواسته بزرگ امام در این میدان حماسه ، که رد بیعت با حکومت جور بود ، به درخواست جرعه ای آب برای لب عطشان خویش یا گلوی خشک علی اصغر در آمد .

در روضه هایی که خوانده می شد و تعزیه هایی که بر پا می گشت و شعرها و نوحه هایی که سروده و اجرا می شد ، از زینب و امام سجاد و مسلم بن عقیل و سکینه و … چهره هایی ارائه گشت که با روح بلند و عزتمند و بزرگوار آن خاندان شرف و کرامت ، ناسازگار بود . حتی خصومت دیرین امویان با اساس دین و وحی و نبوت ، به دشمنی شخصی حسین (ع) و یزید تبدیل شد . رسالت یاری رساندن به جبهه گسترده حسینی در طول تاریخ ، تنها به سطحِ گریستن بر تشنگی و مظلومیت آل عبا پایین آمد و بیش از روضه فکر امام حسین (ع) ، روضه جسم پاره پاره او و بیش از پیام خونین سیدالشهداء ، حلقوم بریده ابا عبدالله مطرح شد . حتی مبارزه دشمنان با اصل اقامه عزا برای سالار شهیدان ( که بی ثمر بود ) تبدیل شد به آزادی مراسم و ترویج شعائر ، ولی همراه با مسخ حقیقت عاشورا و فلسفه قیام کربلا ، که اینگونه برنامه ها ، هیچ تعارضی با سلطه ستم و فسق نداشته باشد و این بزرگترین تحریف محتوایی عاشورا بود . در حالی که در تاریخ شیعه ، قیام توابین ، پس از گریه بر مزار شهدای کربلا و یاد مظلومیت امام حسین (ع) شکل گرفت و شیعیان در سرزمین کربلا و با الهام از عاشورا ، به رهبری سلیمان بن صرد ، قیامی را شکل و سازماندهی دادند . و عاشورا ، تکلیف آور برای هر مسلمان بود ، نه آنکه امام ، یک وظیفه خاص و دستور خصوصی داشته باشد .

اعتقاد به شفاعت سیدالشهداء و نیز ثوابهای فراوان برای اشک ریختن بر آن حضرت و همچنین نتایج ارزشمندِ محبت و ولایت اهل بیت علیهم السلام ، همه صحیح است ؛ اما این مسائل بگونه ای یکجانبه طرح شد که بسیاری از علاقه مندان اهل بیت ، تعارضی میان گریستن بر حسین (ع) و ارتکاب فسق و فجور و زیر پا نهادن حق الناس و ترک وظایف ندانند و امیدشان به حسین (ع) باشد ، هر چند که غرق گناه باشند ! امام سجاد (ع) که همان روح حسینی و شجاعت علوی را داشت و در عاشورا به مصلحت الهی بیمار بود و توان جنگیدن نداشت ، در پی همین تلقینات تحریف شده ، به « امام بیمار » شهرت یافت و در اذهانِ عموم ، به صورتِ مردی لاغر ، رنگ پریده ، بی حال و زرد چهره و عصابه دست جلوه کرد .

حتی قضایایی بی اساس ، همچون حجله عروسی قاسم نوجوان در شب عاشورا ، به عنوان دست مایه اشگ گرفتن از اهل عزا ، به مرثیه ها و مقتلها راه یافت و قضایایی به نام رؤیا و خواب ( راست یا دروغ ) باب شد و دهان به دهان و سینه به سینه نقل گشت و بتدریج ، حالتِ یک امر مسلم و قطعی یافت . آنچه وظیفه آگاهان و دست اندرکاران است ، هم تبیین صحیح قیام حسینی ، هم ارائه مقتل و روضه صحیح و مستند ، هم جلوگیری از خواندن مرثیه های دروغ و مرثیه خوانان ناصالح و مداحان کاسب و واعظان بیسواد و بی مطالعه است . در یکی دو دهه اخیر ، هم کتابهای ارزشمندی در تحلیل ماهیت و اهداف قیام حسینی تألیف شده ، هم اشعار با محتوا و منطبق با روح عاشورا سروده شده است و هم برخی از این تحریفهای لفظی و محتوایی بازگو و معرفی شده است . (235)

الهامی که در انقلاب اسلامی ایران و در جبهه های دفاع مقدس ، از عاشورا و کربلا گرفته شد ، بهترین استفاده از چهره تحریف نشده عاشوراست . و اگر شیعه بتواند « مکتب عاشورا » را آنگونه که هست و بوده ، به جهانیان معرفی کند ، بی شک منبع الهام همه آزادیخواهان مبارزی خواهد شد که در پی الگوی راستین برای انقلاب و مبارزه با ستم اند .

منبع:
235 - مطالعه کتاب سودمند حماسه حسینی ( 3 جلد ) از شهید مطهری در این زمینه ها توصیه می شود . همچنین موارد متعددی از نقلهای دروغ و حوادث بی اساس را که در زبان مرثیه خوانان و در شعر و نثر مرثیه درباره حوادث کربلاست ، در کتاب « لؤ لؤ و مرجان » و در فصل لزوم پرهیز از دروغ و رعایت صدق در سخن ، تالیف « محدث نوری » می توان خواند . همچنین کتاب « ستودگان و ستایشگران » که مجموعه ای از ارشادهای آیة الله خامنه ای درباره بایدها و نبایدها در امر مداحان و مرثیه خوانان است ، خواندنی است ؛ نشر « حوزه هنری » . نیز ، ر . ک‍ : « التنزیه لا عمال الشیعه » ، سید محسن امین ؛ ( خلاصه ای از آن در « اعیان الشیعه » ، ج 10 ، ص 373 به بعد آمده است ) ، « اکسیرالسعادة فی اسرار الشهادة » ، سید عبدالحسین لاری ؛ « آلایات البینات فی قمعِ البدع والضلالات » ، کاشف الغطأ ؛ مقاله « امام خمینی ، احیاء و اصلاح شعائر حسینی » ، سید جواد ورعی ، ( ویژه نامه روزنامه جمهوری اسلامی با نام « عاشورا و امام خمینی » ، خرداد 74 ) .

حوزه