گام ششم: تنزَّه (معصیت گریزی)

«اللّهمَّ لا تَخْذُلنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ»،«بار خدایا در این روز مرا با ارتکاب نافرمانیت خوار مگردان».

پزشکان قدیم با دیدن زبان بیمار، بیماری های جسمی وی را تشخیص می دادند و علمای اخلاق و عرفان، با دقت در گفتار افراد، بیماری های روحی آنان را تشخیص می دهند. همان گونه که جسم به انواع بیماری ها مبتلا می شود، روح انسان نیز به انواع بیماری ها از قبیل حرص، حسد، طمع (آز)، خودبزرگ بینی (استکبار)، عُجبْ (خود شیفتگی)، یأس از رحمت خدا (خود کم بینی و احساس حقارت)، کسالت و تنبلی از انجام وظیفه و عبادت، بد زبانی (از قبیل دروغ، غیبت، تهمت، فحاشی و …) مبتلا می شود. آلوده شدن به هر یک از این بیماری ها، باعث خفت و خواری انسان در دنیا و آخرت می شود. عیب یابی و کشف بیماری ها، خود کار دشواری است و برنامه ریزی برای درمان آن، کاری است دشوارتر. هرکس برای سلامت روح و روان خود باید برنامه ریزی کند و از پرتگاه هایی که انسان را به گرداب گناه می اندازد، دوری گزیند.

«اللّهم لا تخذلنی…»؛ «خذلان» از دیدگاه عارفان، دوران بدبختی سالک است که گاهی به خاطر گناه یا ترک اولایی، از سیر و سلوک باز می ماند. زمینه های این گناهان به خود انسان بازمی گردد و به طور طبیعی محرومیت از رحمت خدا را به دنبال دارد. خدای متعال می فرماید: «اِنْ یَنْصُرْکُمُ اللّه فَلا غالِبَ لَکُمْ وَإِنْ یَخْذُلْکُمْ فَمَنْ ذَا الَّذی یَنْصُرُکُمْ مِنْ به عدهِ وَعَلَی اللّه فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ».، «اگر به یاری خدا بشتابید، کسی بر شما غالب نمی شود. و اگر خدا شما را به خواری واگذارد، چه کسی است که بتواند شما را یاری رساند و مؤمنان باید بر خدا توکل کنند». و در جای دیگر شیطان مایه ی خواری و گمراهی انسان معرفی شده است: «وکان الشیطان للانسان خذولاً»،«شیطان مایه ی خواری و بدبختی انسان است».

بدترین حالت برای انسان این است که به خاطر آلوده شدن به گناه، خدای متعال او را به حال خود واگذارد. البته گاه این به خود واگذاردن ها زمینه ای برای توبه و تحول و تکامل انسان فراهم می آورد. و این خود یکی از ابزارهای آزمایش الهی و زمینه ای برای بازگشت و توبه و توجه به اوست - که فرمود: انین المذنبین احبّ الیّ من تسبیح المسبحین.خواجه عبداللّه گوید:چون موسی از خواست خود که «ارنی» بود دست کشید و به مقام توبه رسید، خدا او را به رسالت مبعوث گردانید و فرمود:من تو را از یک چیز منع کردم که دیدار بودو به شرف پیامبری بیاراستم که بر تو هموار بودپس این نعمت را شکر کن و قدر آن را بدان.

 دعای روز ششم ماه رمضان: «اللّهمَّ لا تَخْذُلْنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرّاغِبینَ».

[ذکر این روز «اللّهمّ لاتخذلنی لتعّرض معصیتک» است.]

منبع سی گام خودسازی: بر پایه دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان/ محمود صلواتی.