نشانه های قیام و بَداء

نشانه های قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به علائم حتمی و غیر حتمی تقسیم می شوند. از طرف دیگر، یکی از باورهای شیعه، مسأله «بَداء» است. بنابراین احتمال دارد در برخی از نشانه ها بداء حاصل شود.

قبل از بیان چگونگی بَداء در نشانه ها، ابتدا چند واژه که به بحث مربوط است، معنی می شود.

1. نشانه غیر حتمی: به علامتی می گویند که اگر شرایط آن فراهم باشد و مانعی ایجاد نشود، به وجود می آیند. در روایات از این نشانه ها تعبیر به «موقوفه» شده است؛ یعنی نشانه ای که آمدنش، متوقف بر چیز دیگری است.

2. نشانه حتمی: به علامتی می گویند که به طور حتم و صد درصد واقع شود.

3. بَداء: معنی لغوی بداء، آشکار شدن است. شیخ طوسی در این باره می گوید: «حقیقت بداء در لغت به معنی «ظهور» آمده است. برای همین وقتی گفته می شود «بَدا لنا سُور المدینه»، یعنی دیوارهای شهر برای ما آشکار شد. و «بدا لنا وجه الرأی» یعنی برای ما مقصودِ نظر آشکار شد و هم چنین است در کلام خدای بلند مرتبه: «وَ بَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا کَسَبُوا؛ اعمال بدی را که انجام داده اند (در روز قیامت) برای آن ها آشکار می شود» و «وَ بَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا؛ و بدی های اعمالشان برای آنان آشکار می شود». در همه این ها، مقصود از بَداء، ظهور و آشکار شدن است».

اگر مراد از بَداء آشکار شدن بعد از جهل باشد، استعمال این کلمه درباره خداوند درست نیست؛ زیرا خداوند به همه چیز و در همه زمان ها آگاه است. ولی اگر مراد از بَداء را مانند معنای لغوی آن (آشکار شدن) بدانیم، می توانیم آن را به خداوند اسناد دهیم.

سید مرتضی علم الهدی می گوید: «ممکن است کلمه بداء را در جمله «بَدا له تعالی» حمل بر معنای حقیقی آن کنیم؛ یعنی بگوییم امری که در گذشته آشکار نبود در خارج ظاهر شد».

مقصود از بَداء در نشانه های قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، رخ ندادن برخی از خصوصیات و یا تغییر در آن ها می باشد؛ یا اینکه آن نشانه اصلاً اتفاق نیفتد. رخ دادن بَداء در نشانه های غیر حتمی، امری قابل قبول است؛ زیرا ممکن است شرایط وقوع آن ها محقق نباشد و یا مانعی از رخ دادنشان جلوگیری کند. امّا وقوع بَداء در نشانه های حتمی را نمی توان پذیرفت؛ زیرا شرایط واقع شدن آن ها آماده است و مانعی برای وقوعشان وجود ندارد بنابراین، با توجّه به حتمی بودن اصل وقوع علائم در نشانه های حتمی، احتمال بَداء فقط در برخی از خصوصیات آن ها می رود.

منبع: نشانه های قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف/حسن زمانی