میلاد حضرت معصومه(علیها السلام)

سراي «موسي بن خزرج» كه حضرت معصومه عليها‏السلام چند صباحي در آنجا به سر برد، به مدرسه معروف «ستّيه»است. اين سرا در محله «ميدان مير» وسط شهر قم در يكي از محله ‏هاي قديمي بود و عبادتگاه آن حضرت به نام «بيت النّور» در وسط آن، قرار داشت.

موسي بن خزرج پس از رحلت آن بانوي گرانقدر، محراب ايشان را به همان حال باقي گذارد، و ديگر نقاط خانه خويش را نيز به احترام ايشان، مسجد كرد.

 محراب فاطمه معصومه عليها‏السلام تاكنون پابرجاست و مردم از قديم الايام تاكنون براي تيمّن و تبرّك و خواندن زيارت و دعا بدان جا مي‏روند.

محراب مزبور كه غرفه كوچكي بيش نبوده، تجديد بنا شده و به صورتي زيبا در آمده است. و در كنار آن، مدرسه ‏اي براي طلاب علوم ديني ساخته شده كه به «مدرسه ستّيه» معروف است. نيز در ضلع غربي و جنوبي آن، مسجدي بنا گرديده است.

سراي موسي بن خزرج در آن روزگار به هنگام ورود حضرت معصومه عليها‏السلام در منتهي اليه جنوب غربي شهر قم قرار داشت. زيرا بر اساس آثاري كه موجود است، شهر قم در آن عصر در شمال شرقي شهر فعلي قرار داشت و به تدريج به سمت غرب و جنوب كشيده شد. البته در حال حاضر محل نامبرده در اواسط قسمت قديمي شهر به سمت جنوب است.

ناحيه ‏اي كه آستانه مقدّسه با مدارس و مساجد تابع آن در آنجا قرار دارد، پيش از رحلت حضرت معصومه عليها‏السلام ، احتمالاً باغ آباد و مصفّايي از املاك موسي بن خزرج بود. چون در آن دوران، متداول و معمول بود كه رؤسا و بزرگان عرب علاوه بر خانه ‏هاي مجللي كه داخل شهر داشتند، هريك به تناسب موقعيت و مقام خويش در باغهاي اختصاصي خود در سواحل رودخانه، كاخ و قصري مشرف بر آب براي تفريح در ايام بهار و تابستان بنا مي‏نمودند. با توجه به وضعيت محل مذكور و موقعيت متناسب «بابلان» ـ همان محلي كه امروزه وجود مقدس حضرت معصومه عليها‏السلام قرار دارد. ـ و شخصيت موسي بن خزرج، حدس زده مي‏شود كه كاخ ييلاقي موسي در همان ناحيه قرار داشت. و به طوري كه از قراين بر مي‏آيد، باغ و كاخ مزبور را موسي فوق العاده دوست مي‏داشت. و به همين جهت آن را نثار مقدم حضرت معصومه علیهاالسلام نمود و محل دفنش را در آنجا نهاد. ظاهراً موسي بن خزرج با مشاهده وضع مزاجي نامناسب و وخامت حال حضرت معصومه عليها‏السلام ايشان را با باغ ييلاقي خويش دعوت نمود تا از آن رهگذر از ازدحام مردم در امان بماند.

علت برگزيدن شهر قم
 

بر اساس سخن مشهور: پس از اينكه فاطمه معصومه عليها‏السلام به شهر ساوه رسيد،بيمار شد. و چون در خود توان رفتن به خراسان را نديد، و يقين پيدا كرد كه ديگر هرگز برادرش امام رضا عليه‏ السلام را نخواهد ديد، تصميم گرفت به قم ـ كه از پيش مي‏دانست در آنجا به لقاي حق خواهد شتافت. ـ برود.

يكي از نويسندگان درباره علت رفتن حضرت معصومه عليها‏السلام به شهرقم گويد:

«اين مجلّله در اوائل سال 201 هجري به مقصد «مرو» از مدينه طيّبه بيرون آمده، بين راه در ساوه ـ شهري بود که مردمش «شافعي مذهب» و بسيار هم متعصّب بودند. ـ به شدت مريض و ناتوان گشته، بواسطه فقدان اصحاب وفاق و وجدان ارباب نفاق و به علت نبودن طبيب معالج و نداشتن پرستار دلسوز و مكان مناسبي براي آسايش خود، مجبور مي‏شود كه از راه مقصد، اندكي منحرف گشته، خود را به شهر قم كه از بلاد مستحدثه شيعيان و مراكز موالي و دوست داران آن خاندان، مي‏دانست ـ با آنكه در مسير او نبود.ـ برساند. و از قرائن، مستفاد مي‏شود كه فاطمه معصومه عليها‏السلام قبل از حركت خود از ساوه به طرف قم، رؤساي قم را از مقدم خويش به ساوه، خبردار كرده بود… معلوم مي‏شود موقعي كه بي‏ بي بيمار مي‏شود، به جهاتي كه نگارش يافت، خود را از حركت به طرف قم ناچار مي‏ديده، از طرفي هم نمي‏خواسته است كه بدون سابقه دعوت بدان شهر كه از مسير او دور است، وارد شود. بنابراين، از ورود خود به ساوه «آل سعد» را آگهي مي‏دهد تا آنان به طلب وي از قم بيرون آيند.»

برخي درباره سبب روي آوردن حضرت معصومه عليها‏السلام به قم، گويند: بي‏ ترديد مي‏توان گفت كه آن بانوي بزرگ، روحي آينده نگر داشت و با توجه به آينده قم و محوريتي كه بعدها براي اين سرزمين پيش مي‏آيد - محوريتي كه آرامگاه ايشان مركز آن خواهد بود.ـ بدين ديار، روي آورد… اين جريان به خوبي روشن مي‏كند كه آن بانوي الهي به آينده اسلام و موقعيت اين سرزمين توجّه داشته است و خود را با شتاب بدين سرزمين رسانده و محوريت و مركزيت آن را با مدفن خود پايه ريزي كرده است.

پرواز
 

سوگمندانه حضرت معصومه عليها‏السلام هفده روز بيشتر پس از ورود به قم، زنده نماند و سپس دعوت حقّ را لبيّك گفت و به سوي بهشت پرواز كرد.اين حادثه به سال 201 هجري رخ داد.

سلام بر اين «بانو» از سپيده خلقت تا قيام قيامت.

منبع :

اقامتگاه فاطمه معصومه (علیها السلام)

محمد اصغری نژاد