عصر غیبت، دوران آزمایش دینداری است

چرا امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) از نظرها غایب است؟
در بحث غیبت امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) روایات زیادی داریم که از جمله آمده غیبت سری از اسرار الهی است.در بعضی روایات هم به عللی اشاره شده است.حضرت حجت(عجل الله تعالي فرجه الشريف) به دلیل اینکه در آن موقعیت زمانی امکان ظهور ایشان نبوده است ؛خداوند متعال به خاطر حفظ جان ایشان او را از نظرها پنهان کرده است واین باعث شده که ما امام زمان را نبینیم ویا اگر او را ببینیم، نشناسیم.
از جمله علل دیگر اینکه دوران غیبت امام عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) یک امتحان الهی برای بندگان خداست. امام باقر(عليه السلام) در این زمینه می‌فرماید: در دوران غیبت خداوند شما را غربال می کند تا خالصها از ناخالصها تمییز داده شوند. به این معنا که امام چون برای ظهور به یاران راستین و واقعی نیاز دارند؛ باید مشخص شود چه کسانی آمادگی کامل برای بودن در رکاب آن حضرت را دارند. پس دوران غیبت آزمایشی از آزمایش‌های خداوند است.
سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که شاید ما از هر لحاظ آمادگی کامل برای همراهی در رکاب ایشان را پیدا کنیم ولی عمرمان کفاف ندهد وقبل از ظهور ایشان از دنیا برویم. جواب این است که اینجا با بحث رجعت، خداوند متعال انسان‌های صالحی که آرزوی بودن با امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) را داشتند، دوباره زنده می‌کند وهمراه با ایشان خواهند بود. یعنی در عالم برزخ ندایی سر داده می شود که ای یاران امام اگر می‌خواهید امامتان را یاری کنید الان موقع ظهور است؛ از قبرهایتان بلند شوید واو را یاری کنید.
لذا بحث رجعت این موضوع را حل می‌کند که اگر امروز یار با وفای امام زمان باشیم در دوران ظهور حضرت اگر هم در دنیا نباشیم باذن الله رجعت خواهیم کرد و در رکاب حضرت قرار خواهیم گرفت.
از دیگر علل غیبت ایشان می تواند تأدیب انسانها باشد. به این معنا که یازده امام آمدند یکی پس از دیگری، ولی حقشان ادا نشد ودر نهایت مظلومیت به شهادت رسیدند. جامعه بشری باید متوجه باشد که اگرقدر امام وقت خودش را ندانسته باشد؛ خداوند فرموده که ما آن جامعه را از حضور امام محروم می‌کنیم ومنتظر نسلی هستیم تا صلاحیت درک دوران ظهور را داشته باشد.

چهارمین دلیل غیبت امام زمان این است که خداوند فرموده علت غیبت امام عصر آزادگی امام است واینکه ایشان زیر بیعت هیچ یک از حکام زمان نیست. چون می‌بینیم در دوران ائمه معصومین به نوعی تحت بیعت حکومتی از حکومتها بودند، چرا که علل وعوامل روزگار باعث این موضوع شده بود.حالا زمانی که امام در پرده غیبت تشریف دارند هیچ حکومتی نمی‌تواند بر او ادعای حاکمیت داشته باشد.

سؤال مهمی که درباره ولی عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) وجود دارد معنای غیبت آن حضرت است؟

آیا ما امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) را می‌بینیم ولی نمی‌شناسیم یعنی ایشان در بین ما وجود دارند و ما قادر به شناختن ایشان نیستیم یا نه اصلا دیده نمی‌شوند و از نظر ما ناپیدا هستند؟

اینکه غیبت امام به چه معناست باید بگویم غیبت به معنای پنهان بودن از دیدگان است. و گاهی این‌چنین است که ما اورا می‌بینیم ولی نمی‌شناسیم. گاهی هم اصلا لایق دیدن ایشان نیستیم. در حقیقت پنهان از دیده‌گان، نه اینکه غیبت یعنی امام نباشد .

آيا شخص حضرت از دید‌گان پنهان هستند یا شخصیت حضرت؟
البته گاهی شخصیت و گاهی هم شخص و شخصیت امام پنهان هستند. از نائب دوم امام محمد ابن عثمان سوال شد آیا میتوان امام را دید؛ گفت: بله قطعا حضرت در مناسک حج بخصوص در عرفات حضور دارند ولی مردم شخصیت ایشان را نمی‌شناسند به این معنا که امام به عنوان یک شخص در مناسک حج بخصوص درعرفات حضور دارند اما مردم شخصیت او را نمی‌شناسند. من فکر می‌کنم آن حال وهوایی که حاجیان در عرفات ومنا دارند به خاطر حضور حضرت ولی‌عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) در جمع آنان باشد.

در چه زمانها و مکانهایی حضرت حضور دارند؟

من این را به دوگونه پاسخ می دهم. در جاهایی حضور فیزیکی وجسمی دارند مثل مناسک حج ودر بعضی جاها بر اساس روایات امام حضور معنوی دارند. آیه ۱۱۹سوره توبه به وضوح بیان می‌دارد که در هر عصر ودوره‌ای باید راستگویانی در عقیده وعمل وگفتار وجود داشته باشند. لذا ما نمی توانیم زمانی را تصور کنیم که امام حضور نداشته باشد. پس در همه زمان ها امام حضور دارند به خصوص حضور معنوی. قرآن شریف می‌فرماید: «و هومعکم این ما کنتم» خداوند با شماست هر کجا که می خواهید باشید، این می‌تواند تاویل و مصداقش امام زمان باشد. یعنی امام زمان با شما هست هر کجا که می‌خواهید باشید.
دلیل دیگر، اینکه در دعای عدیله که منصوب به امام امیرالمومنین (عليه السلام) است، می‌فرمایند: «ببقائه بقیت الدنیا وبیمنه رزق الوری وبوجوده ثبتت الارض و السماء» به بودن امام زمان دنیا باقی است، به برکت حضور امام است که دنیا روزی می خورد، به وجود آن حضرت است که آسمان و زمین برپاست. و خداوند متعال در سوره توبه، آیه ۱۰۵ می‌فرمایند: ای پیغمبر به مردم بگو هر کاری می خواهید بکنید اما بدانید خدا و رسول و مؤمنین می‌بینند. وقتی ما در دعای روز جمعه خطاب به امام زمان می‌گوییم «السلام علیک یاعین الله فی خلقه» مراد از عین الله امام زمان است که با حضور معنوی ایشان نظاره گر بر اعمال ما هستند همانطور که خدا ورسول این چنین هستند.

 ملاقات با حضرت به چه معنایی است و چگونه امکان پذیر است؟

امام زمان بر مبنای مصالحی که تشخیص می دهند ممکن است با بعضی از اولیا خاص مثل مقدس اردبیلی یا شیخ مرتضی انصاری ملاقاتی داشته باشندکه این بسیار نادر وکم است وآنهایی هم که ادعای ملاقات با ایشان را دارند نباید قبول کنیم چراکه هرکه را اسرار حق آموختند مهرکردند و دهانش دوختند. آیت الله جوادی حفظه الله می فرمود: تکلیف ما در مورد اشخاصی که مدعی ملاقات با امام زمان هستند این است که منکرشان شویم اما این بدان معنا نیست که کسی با امام ملاقات ندارد ولی نادر است وکسی از آن خبر ندارد.
البته در بحث مکاشفه ویا خواب ورویا هم شاید ملاقاتی صورت گیرد وما منکر این موضوع نیستیم. شاید کسی هم با یاران خاص ایشان ملاقاتی داشته باشد ولی تصورش این باشد که با امام دیدار کرده است. یا اینکه کسی می‌گوید امام زمان گفته که این کار را بکن وآن کار را نکن. باید در جواب اینها بایدگفت به خاطر فلسفه غیبت حضرت ولی عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) هیچ تکلیف شرعی را رسما متوجه ما نمی‌سازد. چرا که خود ایشان فرموده در فتنه وحوادث وگرفتاریها به راویان احادیث ما(ولی فقیه عصر) مراجعه کنید.

هزار و چند سال از عمر مبارک حضرت می‌گذرد،تبیین و توجیه عمر طولانی
ما در روایات داریم که بسیاری از افراد به اراده خداوند عمر طولانی داشته اند. مثل حضرت نوح نبی واصحاب کهف .پس هیچ منافاتی وجود ندارد در اینکه ما برای حضرت حجت عمر طولانی تصور کنیم.در مورد حضرت یونس قرآن می فرماید اگر یونس در شکم ماهی تسبیح خداوند را نمی گفت ما اورا تا روز قیامت در شکم ماهی نگه می داشتیم.پس می شود کسی تا روز قیامت هم عمر کند.در مورد حضرت عیسی هم اعتقاد ما مسلمانان است که او به دار آویخته نشده است بلکه خداوند او را زنده نگه داشته است که آیه ۱۵۷سوره نسا مبین این موضوع است.

 امتحانات و ابتلائات عصر غیبت
این سوال جالبی است و حضرت امام موسی ابن جعفر(عليه السلام) پاسخ آن را به زیبایی داده اند. روایت چنین است که حضرتش می فرماید: در دوران غیبت مواظب دینتان باشید چرا که افرادی درصدند که دین شما را از دست شما بربایند. از این روایت درمی‌یابیم که در دوران غیبت یکی از ابتلائات وآزمایش‌ها دینداری است.کما اینکه امام صادق هم در حدیثی می فرماید:کسی که دوست دارد از یاران فرزندمان امام زمان باشد باید منتظر حقیقی باشد وانتظار حقیقی آن است که آراسته به تقوای الهی و فضایل اخلاقی باشد.
خلاصه کلام اینکه از ابتلائات در عصر غیبت نگه داشتن ایمان است. باید متوجه باشیم هر آنچه که ما را از وظایف شرعیمان دور کند؛ربودن دین تلقی میشود ومتأسفانه در این عصر و زمانه ای که زندگی می کنیم ابزارهای گناه زیاد شده است از جمله ماهواره که به تعبیر مقام معظم رهبری امروز این وسیله منجلاب فساد در جامعه ما شده است. امام زمان می فرماید آن چیزی که باعث جدایی من وشما شده است اعمال ناشایستی است که از دست شما به ما می رسد.این معلوم است که امام زمان از ما دین وایمان می‌خواهد.

چه چیز باعث حفظ دین در دوران غیبت امام زمان می شود؟
امام زمان برای دوران غیبت یک دستور العملی به ما داده است که به نظر من اگر این دستور عملی شود مشکلی پیش نخواهد آمد.ایشان در آن توقیع شریفشان فرموده اند:واماالحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواهّ حدیثنا فانهم حجتی علیکم وانا حجهّ الله.» این متن توقیعی از امام زمان است که به دست نایب دوم صادر گشت که امام افراد را درغیبت کبری راهنمایی می کند تا در «رویداد هاوپیشامدها که درآینده پیش رو دارند درباره ی آنها به راویان حدیث ایشان رجوع کنند» زیرا که آنها حجت امام برمایند وامام حجت خدا می باشد.
پیروی از نایبانی که امام به پیروی از آنها در مواقع خاص و رویدادها تأکید دارند،‌ دستوری است که اول با شناخت کامل از نایب عامی که مورد پذیرش باشد وبر حلال و حرام اشراف کامل دارد وبهتر از افراد بر مصالح آنان آشناست بر افراد واجب است وبالاخص ودر این وا نفسایی که هر فرد خارج از خط قصد دارد به این نایب (ولی فقیه)عام ضربه ای وارد آورد وظیفه ی ما بیش ازپیش روشن تر وواضح تر خواهد بود. باید فصل الخطاب ما مقام معظم رهبری باشد.ایشان دستور العمل های سیاس اجتماعی واخلاقی دارند ونوع جبهه گیری در مقابل دشمن داخلی وخارجی را برای ما تبیین می فرمایند. ان‌شاء الله اگر بتوانیم بر مبنای شاخصی که امام زمان برای ما قرار داده اند، حرکت کنیم؛هیچ آسیبی نخواهیم دید.

برخی نزدیک بودن حادثه ظهور را در نشستها و سخنرانیها مطرح می کنند
مقام معظم رهبری در در دیدار اساتید و فارغ‌التحصیلان تخصصی مهدویت اظهار داشتند «هیچ وقت هم نمی‌شود گفت که این حادثه نزدیک است و در همین نزدیکی اتفاق خواهد افتاد. همیشه باید مترصد بود، همیشه باید منتظر بود». این سخن ایشان بر گرفته از روایتی است که می گوید : یصلح الله امره فی لیلة.
خداوند اگر اراده کند کار ظهور یک شبه محقق می‌شود. یعنی ممکن است بداء صورت بگیرد و ظهور زود تحقق یابد. از امام صادق (عليه السلام) در این زمینه سوال کردند که یابن رسول الله آیا ممکن است که سفیانی نباشد و امر ظهور محقق شود؟ امام در جواب فرمودند بله امکان دارد خداوند به مصلحت همه نشانه ها را کنار گذاشته وظهور را همین الان محقق سازد. البته ممکن است مصلحت این باشد که ظهور در آینده باشد. ما نمی‌توانیم بگوییم که ظهور الان است یا یا بعدا است. ولی بر اساس آیات و روایات ما باید همیشه منتظر امام بمانیم. برای همین است که در هر جمعه عاشقان ظهور از طریق ادعیه‌ی مربوط به آن حضرت تجدید پیمان می کنند.

برکات این انتظار برای جامعه
اگر ما منتظر حقیقی بوده وتقوای الهی داشته باشیم و افراد جامعه ما هم بر اساس تقوا حرکت کنند بهترین اخلاقیات در جامعه وخانواده ساری وجاری شود دیگر آن جامعه مهدوی می‌شود ودلیلی برای ادامه غیبت باقی نمی‌ماند چرا که چنین جامعه‌ای آرمان شهری است که مورد نظر همه ائمه اطهار علیهم السلام بوده است. لذا منتظر حقیقی از خدا فرمان مى‌برد و نافرمانى نمى کند، به یاد اوست و فراموشش نمى کند، شکرگزار اوست و کفران نمى‌کند.

امام سجاد (عليه السلام) خطاب به ابوحمزه ثمالی می‌فرمود: من از دیدن شما احساس راحتی می کنم و یا امام صادق به برخی از شادگرادانش اینگونه می گفت. ما چگونه می توانیم موجب خوشحالی و راحتی امام شویم؟
در پاسخ به این سوال اول باید دید چه چیزی موجبات ناراحتی و رنجش خاطر امام می‌باشد، در روایت است که می‌فرمایند آنچه باعث جدایی من از شما شده اعمال ناشایستی است که از شما سر می‌زند و ما آگاه می‌شویم. آنچه دل امام زمان علیه‌السلام را به درد می‌آورد، گناه و معصیتی است که ما انجام می‌دهیم. امام صادق علیه‌السلام فرمودند شیعیان ما، شما منتسب به ما هستید، وقتی گناه می‌کنید، آبروی ما اهل بیت را می‌برید. براین اساس باید گفت آنچه باعث خوشحالی و رضایت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) از ما می‌شود دوری از گناه و معصیت است چراکه هر صبح و شام پرونده اعمال ما بدست حضرت داده می‌شود و با آگاه شدن از پرونده‌ی اعمال ما آرامش خاطر برای ایشان حاصل می‌شود.

منبع:

بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود

حجت الاسلام محمد رضا زارع