شجره طوبي96

اشک‌های امام صادق در فراق امام زمان در عصر غیبت
شیخ صدوق در کتاب کمال‌الدین ٬ به نقل از سدیر صیرفی ٬ چنین نقل می‌کند:
به همراه مفضل بن عمر ٬ داوود بن کثیر رقی ٬ ابو بصیر و ابان بن تغلب (از اصحاب خاص و شیعیان مخلص دوران امام صادق) بر مولایمان صادق علیه‌السلام درآمدم. او را دیدیم که بر خاک نشسته و عبای خیبری نگارین آستین کوتاه بی گریبانی به تن کرده ٬ همچون مادر فرزند ازدست‌داده می‌گریست ٬ رنگ چهره‌اش تغییر کرده و اندوه از گونه مبارکش پیدا بود و اشک‌هایش لباسش را خیس کرده بود و می‌فرماید:
سَیدِی، غَیبَتُکَ نَفَتْ رُقَادِی وَ ضَیقَتْ عَلَی مِهَادِی وَ ابْتَزَّتْ مِنِّی رَاحَةَ فُؤَادِی.
مولای من! غیبت تو ٬ خواب را از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ نموده و آسایش دلم را از من گرفته است!

سَیدِی، غَیبَتُکَ أَوْصَلَتْ مُصَابِی بِفَجَائِعِ الْأَبَدِ وَ فَقْدُ الْوَاحِدِ بَعْدَ الْوَاحِدِ یفْنِی الْجَمْعَ وَ الْعَدَدَ فَمَا أُحِسُّ بِدَمْعَةٍ تَرْقَی مِنْ عَینِی وَ أَنِینٍ یفْتُرُ مِنْ صَدْرِی عَنْ دَوَارِجِ الرَّزَایا وَ سَوَالِفِ الْبَلَایا إِلَّا مُثِّلَ به‌عینی عَنْ غَوَابِرِ أَعْظَمِهَا وَ أَفْضَعِهَا وَ بَوَاقِی أَشَدِّهَا وَ أَنْکَرِهَا وَ نَوَائِبَ مَخْلُوطَةٍ بِغَضَبِکَ وَ نَوَازِلَ مَعْجُونَةٍ بِسَخَطِکَ.
مولای من! غیبت تو ٬ بلا و مصیبت مرا به فاجعه‌های همیشگی پیوند داده و از دست دادن یاران ٬ یکی از پس دیگری ٬ اجتماع ما را از بین برده ٬ هنوز سوزش اشکی که از چشمم می‌ریزد و ناله‌ای که از دلم برمی‌خیزد با یاد بلاها و سختی‌های دوران غیبت تو ٬ پایان نیافته که درد و رنج شدیدتر و دردناک‌تری در برابر دیدگانم شکل می‌گیرد!

سدیر ٬ می‌گوید: از این رخداد سهمگین و پدیده دهشتناک ٬ هوش از سرمان پرید و دل‌هایمان بی‌تاب و پاره‌پاره شد و گمان بردیم که مقصودش ٬ مصیبتی کوبنده است و یا روزگار ٬ پیشامدی ناخوش را برای امام صادق ٬ پیش آورده است.
گفتیم: ای فرزند بهترین مردم! خدا چشمانت را گریان نکند! از چه پیشامدی اشک می‌ریزی و دیده‌ات گریان است و چه حالتی این سوگواری را بر شما درآورده است؟ امام صادق علیه السلام آهی سوزناک از ته دل کشید و هراسش را از آن نشان داد و فرمود:

وَیلَکُمْ نَظَرْتُ فِی کِتَابِ الْجَفْرِ صَبِیحَةَ هَذَا الْیوْمِ وَ هُوَ الْکِتَابُ الْمُشْتَمِلُ عَلَی عِلْمِ الْمَنَایا وَ الْبَلَایا وَ الرَّزَایا وَ عِلْمِ مَا کَانَوَ مَا یکُونُ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ الَّذِی خَصَّ اللَّهُ بِهِ مُحَمَّداً وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ به عده وَ تَأَمَّلْتُ مِنْهُ مَوْلِدَ قَائِمِنَا وَ غِیبَتَهُ وَ إِبْطَاءَهُ وَ طُولَ عُمُرِهِ وَ به لوی الْمُؤْمِنِینَ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ وَ تَوَلُّدَ الشُّکُوکِ فِی قُلُوبِهِمْ مِنْ طُولِ غَیبَتِهِ وَ ارْتِدَادَ أَکْثَرِهِمْ عَنْ دِینِهِمْ- وَ خَلْعَهُمْ رِبْقَةَ الْإِسْلَامِ مِنْ أَعْنَاقِهِمُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَقَدَّسَ ذِکْرُهُ وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ یعْنِی الْوَلَایةَ فَأَخَذَتْنِی الرِّقَّةُ وَ اسْتَوْلَتْ عَلَی الْأَحْزَان. [1]
ای‌وای! صبح امروز در کتاب جفر [2] نظر کردم و درباره ولادت و غیبت طولانی و طول عمر قائم ما و گرفتاری مؤمنین ٬ در آن زمان و ایجاد شک و تردید در اثر طول غیبت و شک و تردیدهای اکثریت مردم و خروج آنان از تعهد به اسلام ٬ و درآوردن رشته اسلام از گردن خود ٬ تأمل و دقتی داشتم ٬ در اثر آن ٬ رقت قلب مرا فراگرفت و حزن و اندوه بر من چیره شد. با آن‌که خداوند عز و جل می‌فرماید: «و پرونده هر انسانی را به گردنش آویختیم» که مقصود ٬ ولایت ما ٬ اهل‌بیت است.

آری؛ امام صادق ٬ نیز از منتظران امام عصر و دعاکنندگان به وجود ایشان بود. و با این سیره عملی ٬ راه روشنی برای مؤمنین و شیعیان عصر غیبت ٬ گشوده‌اند تا چراغ راهی ٬ در تاریکی عصر غیبت امام عصر ٬ افروخته شود. وقتی حال امام صادق (ع) که حدود یکصد سال قبل از آغاز دوره غیبت امام عصر ٬ می‌زیسته است ٬ چنین باشد ٬ باید دید حال سرگشتگان دوران غیبت و دورماندگان از چشمه زلال ولایت چگونه باید باشد؟ بیهوده نیست که در هر مناسبتی شادی‌آفرین یا غمبار ٬ سفارش به قرائت “دعای ندبه” شده‌ایم که حدیث اشک و سوز دل منتظران مهدی (عج) است.

[1] کمال‌الدین ٬ ج ٬2 ص 353
[2] کتاب جفر و جامعه ٬ دو کتاب از آن امام علی است که گفته‌شده بر پایه و روش دانش حروف٬ حوادث دنیا را تا قیامت٬ در آن ذکر شده است. و به‌عنوان میراث نبوت و امامت٬ اکنون در اختیار امام عصر٬ می‌باشد. تعبیر امام صادق ٬ چنین است: الجفر ٬ المشتمل علی علم البلایا والمنایا ٬ وعلم ما کان وما یکون إلی یوم القیامة