جر و بحث های خانوادگی

در اين بخش توصيه هايي را كه كارشناسان خانواده تجربه كرده اند مي آوريم. اينها سخناني هستند كه در بينش ديني ما آمده اند، امّا متأسفانه بي خبريم يا استفاده نمي كنيم؛ مثل مورد 17 و 18 كه در وصاياي پيامبرصلي الله عليه وآله به حضرت علي عليه السلام آمده است:

روزي پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وارد منزل فاطمه عليها السلام شد و ديد كه حضرت علي عليه السلام مشغول پاك كردن عدس مي باشد. در اين هنگام پيامبرصلي الله عليه وآله فرمودند: يا علي! لا يخدم العيال الّا الصديق او شهيد او رجل يريد اللَّه به الخير الدنيا و الاخرة؛ اي علي! خدمت به خانواده نمي كند مگر كسي كه در مقام صدّيق يا شهيد يا مردي باشد كه خداوند براي او خير دنيا و آخرت را خواسته باشد.

و از طرف ديگر براي خدمت زنان در خانه شوهر، حكايت زيبايي است كه امّ سلمه از پيامبرصلي الله عليه وآله پرسيد، خدمت زنان به شوهرانشان چه جايگاهي نزد خدا دارد؟

پيامبرصلي الله عليه وآله پاسخ داد: وقتي زني چيزي را در خانه جابجا مي كند كه مقصدش رسيدگي و اصلاح كار خانه باشد، خداوند به او نظر (رحمت) مي كند و كسي را كه خداوند به او نظر كند ديگر عذاب نمي كند.

يا در حديث ديگري مي فرمايد: زني كه هفت روز در خانه شوهر خدمت كند خداوند هفت در جهنم را بر او مي بندد و هشت در بهشت را مي گشايد.

و در مورد شماره 37 تشويقي بي نظير داريم كه از سطح يك توصيه خشك و خالي بالاتر مي رود و انگيزه متعالي ايجاد مي نمايد و نشان مي دهد كه دين مي خواهد انسان، از سطح غريزه ها بالاتر بيايد و در سطح وظيفه زندگي كند.

مقايسه كنيد توصيه 73 را با اين حديث كه مي فرمايد:انّ الرجل ليؤجر في رفع اللقمه الي في امرته؛ به تحقيق مرد با گذاشتن لقمه اي در دهان همسرش پاداش مي گيرد.

و چقدر باشكوه است كه در رهنمودهاي مترقّي و متعالي اسلام عزيز آمده است پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود:

هنگامي كه پدري به بازار مي رود و هديه اي براي خانواده مي خرد؛ مثل كسي است كه براي احتياج نيازمندان، باري به دوش گرفته و بايد وقتي به خانه داخل مي شود، اوّل هديه دختران را بدهد و سپس پسران را!

ببينيد چگونه دين خواسته است دختران را - كه مادران آينده اند - از عاطفه و مهر سرشار كند تا مبادا ديگران بخواهند اين نياز محبّت و مقبوليت را از بيرون پر كنند و او را فريب دهند كه ديگران خيرخواه نيستند.

در هر صورت اين توصيه ها مفيدند و در مكتب ما وجود دارند؛ بادا كه به كار بنديم، چنين باد!

توصيه ها

1- مي دانم كه مي خواهي كمكم كني، امّا لطفاً تا وقتي هنوز مشكلم را به طور كامل نگفته ام؛ حرفم را قطع نكن و راه حل ارائه نده، گاهي اوقات تنها چيزي كه مي خواهم دو عدد گوش شنوا است.

2- در طول روز به من تلفن بزن تا بدانم كه به فكر من هستي؛ اين كار كوچكي است، امّا خيلي معنا دارد.

3- اين كافي نيست كه در طول روز از طريق پست الكترونيكي با من حرف بزني؛ من احتياج دارم كه گاهي صدايت را بشنوم.

4- از زنت بپرس كه چه احساسي دارد و پاسخ او را با قلبت بشنو نه با مغزت. 

۵- هر وقت مي خواهي دير به منزل بروي، موضوع را تلفني به همسرت اطّلاع بده، به اين ترتيب نگرانت نمي شود، يا از دستت عصباني نمي شود.

6- قبل از اينكه حرفي را بزني فكر كن؛ كلمات مي توانند نيش بزنند و تا مغز استخوان در بدن فرو بروند.

7- در كنار هر اظهار نظر منفي كه مي كني، دست كم ده ها چيز مثبت به من بگو؛ شايد اين به دليل پايين بودن عزّت نفس من باشد، امّا هر فكري كه تو درباره من مي كني يا هر حرفي كه در موردم مي زني، برداشتي را كه من از خودم دارم پررنگ تر مي كند؛ بنابراين لطفاً مراقب حرف هايي كه مي زني باش.

8- هر وقت از دست من يا بچه ها ناراحت مي شوي، در كنارم بنشين و برايم توضيح بده كه از چه چيز ناراحت هستي؛ احساس هايت را پنهان نكن يا دقِ دلي ات را در گاراژ خالي نكن، بيا و همه چيز را به من بگو تا با نقطه نظرهاي تو آشنا بشوم.

9- اگر عصباني هستيد، علّت آن را به زنتان بگوييد؛ هرگز نگوييد: «تو خودت بايد علّت آن را بداني، من نبايد به تو بگويم».

10- لطفاً وقتي عصباني هستيد، صدايتان را بلند نكنيد.

11- اصلاً به من نگو: «من هميني هستم كه هستم»، تو چنين چيزي را از بچه ها نمي پذيري و من هم آن را از تو قبول نمي كنم.

12- قبل از اينكه از كوره در برويد، از خودتان بپرسيد: اين مسأله بعد از دو هفته، يك ماه، يك سال يا يك عمر چقدر اهميت خواهد داشت.

13- هرگز به دنبال مقصر نگرديد و ملامت و سرزنش نكنيد.

14- وقتي اشتباه مي كنيد، عذرخواهي كنيد و هر وقت حقّ با شماست، گذشت كنيد.

15- چشم هايت با من است، امّا فكرت جاي ديگر است؛ خواهش مي كنم، بله، خواهش مي كنم، وقتي من حرف مي زنم به حرف هايم گوش بده.

۱۶- قبل از ازدواج مرد ادّعا مي كند كه زندگي اش را به پاي شما مي ريزد؛ امّا بعد از ازدواج حتي حاضر نيست، روزنامه اش را زمين بگذارد تا با شما حرف بزند.

17- زنِ خود را با چيزهاي كوچك، امّا مهم؛ مثل آوردن غذاي آماده بدون اينكه از شما خواسته شده باشد، شگفت زده كنيد.

18- كارهاي كوچكي كه تو براي من انجام مي دهي، خيلي برايم مهم تر هستند تا هداياي گران بهايي كه به مناسبت هاي خاص، برايم مي خري.

19- هرگز نگوييد كه چقدر چاق هستي.

20- گه گاه بگذاريد كه زن شما روزي را براي خودش بگذراند، اين هديه بسيار خوبي است كه خرجي هم برايتان ندارد.

21- وقتي زن شما در منزل يك غذاي خانگي درست مي كند، از او تشكر كنيد.

22- تعميرات خانه هم بخشي از امور زندگي است، وقتي دستگيره دري كنده مي شود؛ لطفاً طوري رفتار نكن كه انگار دنيا از هم پاشيده شده باشد.

23- از زن خود تحسين و تمجيد كنيد، حتي براي چيزهاي خيلي كوچك.

24- فقط به ديگران نگو كه چقدر به وجود من افتخار مي كني، اين را به خودم بگو!

25- مرا در برابر ديگران مسخره نكن و دست نينداز.

26- در مقابل جمع از من حمايت كن، وقتي تنها هستيم، مي تواني در مورد اختلافاتي كه داريم، حرف بزني.

27- وقتي من دچار يك انفجار عاطفي - احساسي شده ام، اتاق را ترك نكن و برو؛ آن قدر به خودت زحمت بده كه همانجا بنشيني؛ در كنارم بمان و وقتي گريه مي كنم، مرا در آغوش بگير.

28- سعي نكن كه مرا متقاعد كني كه احساس هايم «منطقي» نيستند و بنابراين ارزشي هم ندارند.

29- با مادر من با مهر و محبّت رفتار كن.

30- صبر نكن تا من از تو كمكي بخواهم، خودت داوطلب شو.

31- با زنت همان طور رفتار كن كه با بهترين دوستت رفتار مي كني؛ با او حرف بزن، جوك بگو، شوخي كن. به او چيزهايي بگو كه هرگز به كسي نگفته اي و وقتي با دوستانت بيرون هستي، به او زنگ بزن و بگو كه دلت برايش تنگ شده است.

32- ما نياز به اين داريم كه بخنديم و تفريح كنيم؛ من از تو انتظار دارم كمك كني كه چيزها را در حاشيه ببينيم و خودمان را خيلي جدي نگيريم و در اين رابطه كاملاً به تو تكيه مي كنم، به من كمك كن تا در هر موقعيتي «طرف روشن» آن را ببينم.

33- در حالي كه با همسرتان در تعطيلات آخر هفته به گردش رفته ايد و در طبيعت قدم مي زنيد، يك سنگ صاف پيدا كنيد و بگوييد كه آن را به عنوان يك يادگاري مخصوص از اين سفر با خود خواهيد برد؛ بعداً از يك سنگ تراش بخواهيد كه چنين جمله اي را روي آن حكاكي كند: «من - نام همسر - را دوست دارم».

34- يادداشتي بنويسيد كه بگويد: «من امروز به تو فكر كردم و اين كار لبخندي را بر لبانم نشاند»؛ يادداشت را در جايي بگذاريد كه مطمئن هستيد، همسرتان آن را پيدا خواهد كرد.

35- اگر همسرتان مي خواهد به سفر برود، برايش كادو بخريد و در گوشه ساكش بگذاريد تا وقتي كه در راه است، آن را پيدا كند.

36- يك كتاب كه هم شما و هم همسرتان به خواندن آن علاقه مند هستيد، بخريد؛ هر شب در تخت يك بخش آن را يكي از شما با صداي بلند بخواند، اين مي تواند يك جايگزين بزرگ براي تلويزيون باشد.

37- در غذا با همسرتان شريك شويد؛ وقتي براي خوردن غذا بيرون مي رويد، چنگال را از غذا پُر كنيد و به طرف دهان همسرتان ببريد و بگوييد: «بايد اين را امتحان كني»؛ شريك شدن در غذا و حتي غذا دادن به همديگر مي تواند يك راه بزرگ براي نزديك تر شدن زوج ها به هم باشد.

38- اگر داراي فرزنداني هستيد، ترتيبي بدهيد تا آخر هفته همگي دور هم باشيد؛ قبلاً خبر بدهيد كه آخر هفته مال شما است و در مورد گذراندن تعطيلات مخصوص در كنار هم برنامه ريزي كنيد. 

منبع جر و بحث های خانوادگی: چند راهنمایی مفید و سازنده درباره اختلافات زن و مرد/ مولف عزیزالله حیدری.