تهذيب70

حقوق استاد وآداب تحصيل علم

اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: عالم حقوق زيادى بر عهده شما مردم دارد .بعضى از آنها عبارتند از:
1 - بيش از اندازه از او سؤ ال نكنى .
2 - در پاسخ گفتن به سؤ ال ديگران بر او سبقت نگيرى .
3 - اگر نخواست پاسخ سؤ ال را بدهد ،اصرار بر پاسخگوئى نكنى .
4 - هنگامى كه از سؤ ال و جواب خسته شد، گوشه لباس او را نگيرى كه به سؤ ال من پاسخ دهيد.
5 - براى نشان دادن او با دست به وى اشاره نكنى .
6 - با اشاره چشمت با او سخن نگوئى .
7 - بطور محرمانه و خصوصى در حضور جمع با او سخن نگوئى .
8 - در مقام شناخت عيوب وى بر نيايى .
9 - نگوئى نظر فلان شخصيت و دانشمند مخالف نظر شما است .
10 - راز او را افشاء نكنى .
11 - از هيچكس نزد او غيبت ننمائى .
12 - در حضور و غياب او آبروى او را حفظ كنى .
13 - هنگام ورود به مجلس به جمع سلام كن و بطور خاص بر او تحيت بگو.
14 - در مجالس در مقابل او بنشين .
15 - اگر حاجتى داشتى از ساير مردم در خدمت به او سبقت بگير.
16 - از طولانى شدن سخنان او افسرده و ملول نشوى .زيرا عالم مانند درخت خرما ثمره اش شيرين و دلنشين است . پس منتظر باش تا زمانى كه از آن درخت بر تو منفعتى فرو ريزد.
در پايان فرمود:العالم بمنزلة الصائم القائم المجاهد فى سبيل الله ، و اذا مات العالم انثلم فى الاسلام ثلمة لاتسد الى يوم القيامة ، و ان طالب العلم ليشيعه سبعون الف ملك من مقربى السماء(90)
عالم به منزله انسان روزه دار و شب زنده دار و قيام كننده به انجام تكاليف شرعيه و جهاد كننده در راه خدا است . (از همه اين ثوابها بر خوردار است .) هر گاه عالمى از اين جهان فانى رخت بر بندد، خلاء و رخنه اى در اسلام وارد مى شود كه تا روز قيامت پر نشود و جبران نگردد. و طالب علم را هفتاد هزار فرشته از فرشتگان مقرب آسمان تشييع كنند.