چهل حدیث در باره چشم چرانی

پاداش ترک نگاه حرام در دنیا و آخرت
امام صادق علیه‌السلام:
1 النظرهُ سهمٌ مِن سِهام إبلیس مسمومٌ، مَن ترکها لِلّه عزّوجلّ لا لِغیره أعقبه الله أمناً و إیماناً یجدُ طَعْمَه.

نگاه به (نامحرم) یکی از تیرهای زهرآلود شیطان است، هرکس به خاطر خدای بزرگ و بلندمرتبه، نه به خاطر غیر او، آن را ترک نماید در پی آن خداوند آرامش و ایمانی به او ارزانی فرماید که طعم آن را بیابد.[1]

امام صادق علیه‌السلام:
2 من نظر إلی امرأهٍ فَرفَعَ بصرَه إلی السماء أو غمّضَ بصرَه لَم یرتَدَّ إلیه بصرُه حتی یزوِّجَه الله عزّوجلّ مِنَ الحُور العین.

کسی که نگاهش به زنی (نامحرم) بیفتد و فوراً چشم خود را به‌طرف آسمان کند یا آن را فروببندد، چشم خود را برهم نمی‌زند مگر این‌که خدای بزرگ و بلندمرتبه از حوریان بهشتی به ازدواج او درآورد.[2]

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
3 مَن غَضَّ طَرفَه أراح قلبَه.

هرکس (در برابر گناه) چشم خود را فروبندد، دلش را آسوده گرداند.[3]

امام صادق علیه‌السلام:
4 کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ إِلاَّ ثَلاَثَةَ أَعْیُنٍ عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَةِ اَللَّهِ وَ عَیْنٌ بَاتَتْ سَاهِرَةً فِی سَبِیلِ اَللَّهِ وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ

امام صادق از پدرش علیهما السّلام روایت کرده که رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و اله و سلّم فرموده است: هر دیده‌اى در روز قیامت گریان است جز سه دیده: چشمى که از خوف خدا اشک ریزد، و دیده‌اى که در راه خدا بیدارى کشد(چون مرزدار یا دیدبانى که در شب دیدبانى کند)سوّم چشمى که از محرّمات الهى خود را بپوشد و بر هم نهد.[4]

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
5 من غَضَّ طرفه قلَّ أَسَفهُ و أمِنَ تلفهُ.

هر کس (از گناه) چشم فروبندد اندوهش کمتر شده و از نابودی در امان ماند.[5]

بهترین زنان
حضرت زهرا سلام‌الله علیها:
6 خیرٌ للنِّساء أن لا یَرَین الرجالَ و لا یراهنَّ الرجال.

بهترین چیز برای زنان این است که (بدون ضرورت) مردان نامحرم را نبینند و مردان نامحرم نیز به آنان ننگرند.[6]

بهترین راه نجات
امام صادق علیه‌السلام:
7 ما اعتَصَمَ أحدٌ بمثل ما اعتصم بغَِضِّ البصر فانّ البصرَ لا یُغَضُّ عن مَحارم الله إلاّ و قد سبق إلی قلبه مشاهدهُ العظمه والجلال.

هیچ‌کس به چیزی (محکم‌تر از) فروبستن چشم (از گناه) چنگ نزده است، زیرا چشم از محرّمات الهی بسته نمی‌گردد مگر این‌که قبلاً عظمت و جلال خداوند را در دل خویش مشاهده کرده باشد.[7]

حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
8 غَضُّوا أبصارَکم تَرَونَ العجائب.

چشمان خود را (از حرام) فروبندید تا شگفتی‌ها را ببینید.[8]

بهترین ورع
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
9 نِعمَ الوَرَعُ غَضُّ الطَّرف.

چه پارسایی نیکویی است، چشم‌پوشی از نگاه حرام.[9]

بهترین راه کنترل شهوت
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
10 نِعمَ صارفُ الشهواتِ غَضُّ الأبصار.

فروبستن چشم‌ها (از نامحرم)، بازدارنده خوبی از شهوت‌ها و خواهش‌های نفسانی است.[10]

برترین عبادت
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
11 غَضُّ الطَّرف عن محارم الله افضلُ العباده.

فروبستن چشم از محرّمات الهی، برترین عبادت است.[11]

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
12 لیس فی البدن شئٌ أقلُّ شکراً من العین فلا تُعطُوها سُؤلها فَتَشغَلَکم عن ذکر الله عزّوجلّ.

در بدن عضوی کم سپاس‌تر از چشم نیست، پس خواهش آن را برآورده نسازید که شمارا از یاد خدای بزرگ و بلندمرتبه بازمی‌دارد.[12]

تیرهای زهرآلود شیطان
حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
13 النظر سهمٌ مسمومٌ مِن سِهام إبلیس فمَن ترک‌ها خوفاً مِنَ الله إعطاه اللهُ إیماناً یجدُ حلاوتَه فی قلبه.

نگاه به (نامحرم) یکی از تیرهای زهرآلود شیطان است، هر کس از ترس خدا آن را ترک نماید، خداوند ایمانی به او عطا فرماید که شیرینی آن را در دل خویش بیابد.[13]

زنای چشم
حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
14 لکلِّ عُضوٍ حظٌّ من الزنا فالعینُ زناه النَّظر.

برای هر عضوی (از اعضاء بدن) بهره‌ای از زنا است و زنای چشم، نگاه کردن (به نامحرم) است.[14]

دام‌های شیطان
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
15 العُیونُ مصائدُ الشیطان.

چشم‌ها، دام‌های شیطان‌اند.[15]

سرچشمه فتنه‌ها
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
16 العینُ رائدُ الفِتَن.

چشم، جلودار فتنه‌ها و گناهان است.[16]

تخم هوس
حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
17 إیّاکُم وَ فُضولَ النَّظَرَ فَإنَّهُ یَبذُرُ الهَوَی وَ یولِّدُ الغَفلَهَ

از نگاه‌های اضافی بپرهیزید چراکه تخم هوس می‌پراکند و غفلت می‌آورد[17]

18 اِیّاکُم وَ النَّظرَه فَانَّها تَزرَع فی القَلبِ الشَهوَه وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتنَه؛

از نگاه [ناپاک] بپرهیزید که چنین نگاهی تخم شهوت را در دل می‌کارد و همین برای فتنهٔ صاحب آن دل بس است.[18]

امام صادق علیه‌السلام:
19  اِیّاکُم وَ النَّظرَه فَانَّها تَزرَع فی القَلبِ الشَهوَه وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتنَه؛

از نگاه [ناپاک] بپرهیزید که چنین نگاهی تخم شهوت را در دل می‌کارد و همین برای فتنهٔ صاحب آن دل بس است.[19]

راهنمای گناه
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
20 العینُ رائدُ القلب.

چشم، جلودار و راهنمای دل (به‌سوی گناه) است.[20]

جاسوس دل
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
21 العینُ جاسوسُ القلب و بریدُ العقل.

چشم، جاسوس دل و پیک عقل است.[21]

از صفات پرهیزگاران
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در وصف پرهیزگاران:
22غَضُّو أبصارهم عمّا حرَّم الله علیهم.

دیدگان خود را از آنچه خداوند بر آنان حرام کرده است فروبسته‌اند.[22]

کتاب دیده
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
23 القلبُ مُصحَفُ البَصَر.

دل، کتاب دیده است (آنچه چشم می‌بیند بر صفحهٔ دل ثبت می‌شود).[23]

عاقبت نگاه به عورت
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
24 نَهی رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله أن ینظر الرجلُ إلی عوره أخیه المسلم و قال: من تأمَّل عورهَ أَخیه المسلم لَعَنَه سبعون ألف ملکٍ و نَهی المرأهَ إن تنظر إلی عورهِ المرأه.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله ‌ نهی از این‌که مرد به عورت برادر مسلمانش نگاه کند و هر کس با توجّه به عورت برادر مسلمانش نظر افکند، هفتاد هزار فرشته او را لعنت کنند و همچنین نهی از نگاه کردن زن به عورت زن دیگر[24]

حضرت امام باقر علیه‌السلام:
25 لَعَنَ رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله رجلاً ینظر إلی فَرْجِ امرأهٍ لا تحلُّ له.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله مردی را که به عورت زن نامحرم نگاه کند، لعنت کرده است.[25]

حرمت نگاه به موی نامحرم
عیون أخبار الرضا علیه السلام فِی عِلَلِ ابْنِ سِنَانٍ عَنِ الرِّضَا علیه السلام
26 أَنَّهُ کَتَبَ إِلَیْهِ حَرُمَ النَّظَرُ إِلَى شُعُورِ النِّسَاءِ الْمَحْجُوبَاتِ بِالْأَزْوَاجِ وَ غَیْرِهِنَّ مِنَ النِّسَاءِ لِمَا فِیهِ مِنْ تَهْیِیجِ الرِّجَالِ وَ مَا یَدْعُو التَّهْیِیجُ إِلَى الْفَسَادِ وَ الدُّخُولِ فِیمَا لَا یَحِلُّ وَ لَا یَجْمُل‏

امام رضا (علیه‌السلام) می‌نویسند: بر مومنان حرام است که به موی زنان شوهر دار و غیر شوهر دار نگاه کنند چراکه موجب تحریک شهوت و کشیده شدن به فساد می‌شود.[26]

عاقبت چشم شهوت بین
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
27 إذا أبصرت العینُ الشهوهَ عَمِیَ القلبُ من العاقبه.

هرگاه چشم، شهوت بین شود، دیده عاقبت بینیِ دل کور شود.[27]

عاقبت نگاه حرام در روز قیامت
28 مَن مَلَأَ مِنِ امرأهٍ حراماً حَشاهما الله عزّوجلّ یوم القیامه بمسامیرَ مِن نارٍ و حشاهما ناراً حتی یَقضیَ بین الناس ثم یُؤمَر به إلی النار.

کسی که چشمان خود را از نگاه حرام به زنی پر کند، خدای بزرگ و بلندمرتبه در روز قیامت چشمان او را با میخ‌های آتشین پر کرده و از آتش انباشته می‌سازد تا حساب مردم به پایان رسد، آنگاه فرمان می‌دهد که او را به آتش جهنم برند.[28]

حضرت رسول ‌الله صلی‌الله علیه و آله:
29 من مَلَأ عینَه من حرامٍ مَلأَ اللهُ عینَه یومَ القیامهِ من النار إلاّ أن یتوب و یَرجِعَ.

هر کس چشم خود را از (نگاه‌های) حرام پر کند، خداوند در روز قیامت چشم او را از آتش پر گرداند، مگر این‌که توبه کند و برگردد.[29]

عاقبت دید زدن منزل دیگران
حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
30 «مَنْ اطَّلَعَ فی بَیتِ جارِهِ فَنَظَرَ الی عَوْرَةِ رَجُلٍ اوْ شَعْرِ امْرَئةٍ او شَی ءٍ مِنْ جَسَدِها، کانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ انْ یدْخِلَهُ النّارَ مَعَ المُنافِقینَ الَّذینَ کانُوا یتَّبَّعُونَ عَوْراتِ النِّساءِ فِی الدُّنْیا»

هر کس در خانه همسایه خویش نظر نماید و به عورت مردی یا موی سر یا جایی از بدن زنی نگاه کند، سزاوار است بر خداوند که او را به همراه منافقینی که در دنیا در پی نگاه به اندام زنان هستند، وارد آتش کند و از دنیا نمی‌رود مگر این‌که خداوند رسوایش کند و عورتش را در آخرت تماشاگه ناظران قرار دهد.[30]

عاقبت زن چشم‌چران
حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
31 إشتدَّ غَضبُ الله عزّوجلّ علی امرأهٍ ذاتِ بَعلٍ ملأتْ عینَها من غیر زوجها أو غیر مَحرمٍ لها.

خشم خدای بزرگ و بلندمرتبه، بر زنی که چشم خود را از (نگاه به) غیر شوهر خود یا کسی که محرم او نیست پر کند، شدید است.[31]

عاقبت نگاه با چشم هوی و هوس
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
32 مَن نَظَرَ بعینِ هواه إفتَتَنَ.

کسی که با چشم هوی و هوس نگاه کند، در فتنه و گناه افتد.[32]

عاقبت رها کردن چشم
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
33 مَن أطلق طرفَه کثر أسَفُهُ.

هر کس چشم خود را رها کند، اندوهش بسیار شود.[33]

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
34 مَن أطلق ناظرَه اتعبَ حاضرَه.

هر کس نگاه خود را آزاد گذارد، خاطر خود را به رنج اندازد.[34]

فرق نگاه مؤمن و منافق
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
35 إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذا نَظَرَ اعْتَبَرَ… وَالْمُنافِقُ إِذا نَظَرَ لَهی؛

نگاه مؤمن عبرت‌آمیز و نگاه منافق سرگرمی است.[35]

نگاهِ بعد از نگاه!
امام صادق علیه‌السلام:
36 النظرهُ بَعدَ النظرهِ تزرعُ فی القلب الشهوهَ و کفی بها لصاحبها فتنهً.

نگاهِ بعد از نگاه، بذر شهوت را در دل می‌کارد و همین برای به فتنه (و گناه) کشاندن صاحب آن نگاه کافی است.[36]

امام صادق علیه‌السلام:
37 اَوَّلُ النَّظَرَهِ لَکَ وَ الثّانیَهُ عَلَیکَ وَ لا لَکَ وَ الثّالِثَهُ فی‌ها الهَلاکُ؛

نگاه اول [ناخودآگاه به نامحرم] برای تو [حلال] است و نگاه دوم ممنوع است و حرام و نگاه سوم، هلاکت‌بار است.[37]

نجات از چشم‌ چرانی
امام صادق علیه‌السلام: سُئل امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
38 بما یُستعان علی غَمضِ البصر؟ فقال: بالخُمُود تحت سلطان المطّلع علی سترک.

از امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرسیده شد: برای فروبستن چشم (از گناه) از چه چیز می‌توان کمک گرفت؟ فرمود: با آرامش یافتن  و خاموش کردن شعله شهوت در تحت قدرت و حکومت کسی که آگاه بر اسرار توست (خداوند متعال)[38]

حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله:
39 یا أیّها الناس إنما النظرهُ مِنَ الشیطان فمَن وَجَدَ من ذلک شیئاً فلیأتِ أهلَه.

ای مردم! نگاه (حرام) از شیطان است، هر کس چنین نگاهی برایش پیش آمد، به نزد همسر خود رود.[39]

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام:
40 إِذَا رَأَى أَحَدُکُمُ اِمْرَأَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَى فَلاَ یَجْعَلَنَّ لِلشَّیْطَانِ عَلَى قَلْبِهِ سَبِیلاً لِیَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا فَإِذَا لَمْ یَکُنْ لَهُ زَوْجَةٌ فَلْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ وَ یَحْمَدُ اَللَّهَ کَثِیراً وَ لْیُصَلِّ عَلَى اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ، ثُمَّ یَسْأَلُ اَللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنَّهُ یُنْتِجُ لَهُ مِنْ رَأْفَتِهِ مَا یُغْنِیهِ.

هرگاه فردی از شما زنی را دید و به شگفت آمد به نزد همسرش رود، زیرا نظیر آنچه دیده است در همسر خود او نیز هست، پس شیطان را به دل خود راه ندهد و چشم خود را از آن زن برگرداند؛ و اگر همسر ندارد دو رکعت نماز بخواند و بسیار حمد خدا گوید و بر پیامبر و آل او صلوات فرستد و آنگاه از خداوند درخواست کند که از فضل خویش (همسری) عطایش فرماید، خداوند هم از روی مهر و رأفت خود نیاز او را برطرف می‌سازد.[40]

ارجاعات:
[1]. وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۳۹

[2]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۷

[3]. غررالحکم، ص ۳۵۴

[4]. اصول کافی، ج ۲، ص ۴۸۲

[5]. غررالحکم، ص ۳۵۴

[6]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۶

[7]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۴۱

[8]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۴۱

[9]. غررالحکم، ص ۳۹۵

[10]. غررالحکم، ص ۳۹۴

[11]. جامع الاحادیث الشیعه، ج ۱۳، ص ۳۲۳

[12]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۶

[13]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۸.

[14]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۸

[15]. غررالحکم، ص ۵۱

[16]. غررالحکم، ص ۵۱

[17]. بحارالانوار ج ۶۹ ص ۱۹

[18]. تحف العقول، ص ۳۰۵

[19]. تحف العقول، ص ۳۰۵

[20]. غررالحکم، ص ۵۱

[21]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۴۱

[22]. نهج البلاغه، خطبه ۱۸۴

[23]. نهج البلاغه، حکمت ۴۰۱

[24]. من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۹

[25]. وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۳۸

[26] . بحارالانوار، ج 101، ص 34.

[27]. غررالحکم، ص ۱۵۵

[28]. بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۶۶

[29]. بحارالانوار، ج ۷۶. ص ۳۳۴

[30]. وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۹۴

[31]. بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۳۶۶

[32]. غررالحکم، ص ۳۶۸

[33]. بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۲۸۶

[34]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۸

[35]. تحف العقول، ص ۲۱۲

[36]. وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۳۹

[37]. من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۴۷۴، ح ۴۶۵۸

[38]. بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۴۱

[39]. من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۱۹

[40]. بحارالانوار، ج ۱۰، ص

برگرفته شده از: أربعینات chelhadith.ir