سامراء، همچنان مظلوم

هشتم ربيع الاول، سالروز شهادت غم بار امام يازدهم شيعيان، امام حسن عسکري عليه السلام است. اين امام مظلوم که در عمر کوتاه خويش رنج ها و شکنجه هاي بسياري را تحمل کرد، پس از هشت روز مسموميت، به دست مزدوران معتمد عباسي (1) در سال 260 هـ. ق در 28 سالگي در سامرا به شهادت رسيد و کنار مرقد پاک پدرش به خاک سپرده شد. (2)
به همين مناسبت، هر ساله شيعيان در سراسر جهان تشيع، رخت ماتم به تن مي کنند و اين مصيبت جان سوز را به فرزندش، مهدي موعود (عج) تسليت مي گويند. در اين مقاله، به جنبه هايي از زندگي آن حضرت مي پردازيم.

معرفي امام حسن عسکري عليه السلام
نام مبارک امام يازدهم، حسن و کنيه معروفشان، ابومحمد است و معروف ترين لقب آن حضرت، عسکري است؛ زيرا ايشان و امام هادي عليه السلام را در منطقه اي نظامي نگه مي داشتند تا کاملاً زير نظر باشند. چون نام آن محله «عسگر» بود، اين دو امام به «عسکريين» شهرت يافتند. (3) مادر امام عسکري را حديثه، حديث، سوسن (4) و سليل (5) ناميده اند که از زنان پرهيزکار و پاک دامن زمان خويش بود. در فضيلت او همين بس که پس از شهادت امام عسکري عليه السلام، خانه اش پناهگاه شيعيان گرديد. (6) آن حضرت، در هشتم يا دهم ربيع الثاني سال 232 هـ. ق در مدينه به دنيا آمد و در 22 سالگي به امامت رسيد. مدت امامت حضرت، شش سال بود. (7)

عبادت امام حسن عسگري عليه السلام
روزي تني چند از بني عباس نزد والي سامرا رفتند و به او دستور دادند و بر امام حسن عسکري عليه السلام که در زندان بود، سخت بگيرد. او نيز دو تن از بدترين اشخاص را براي زندان باني حضرت گمارد. پس از چندي فهميد آن دو اهل نماز و روزه شده اند و در عبادت به مقام والايي رسيده اند. از اين رو، آن دو نفر را احضار کرد و پرسيد: چرا شما پيرو امام حسن عسکري عليه السلام شده ايد؟ آن دو که عظمت روح و کرامت بي کران امام تحت تأثيرشان قرار داده بود، پاسخ دادند: «زيرا او مردي است که روزها روزه مي گيرد و شب ها تا صبح به عبادت خداي مي پردازد». (8)

فعاليت هاي سياسي امام حسن عسکري عليه السلام
با آنکه امام حسن عسکري عليه السلام در محاصره دشمنان خويش بود و تمام حرکاتش را زيرنظر داشتند، ولي اين خفقان شديد نتوانست جلو فعاليت هاي ايشان را بگيرد. آن حضرت براي مقابله با افکار ضد اسلامي و ترويج اسلام واقعي تلاش هاي فراواني کردند. کوشش هاي علمي، تبيين انديشه هاي ناب اسلامي، ايجاد شبکه ارتباطي با شيعيان جهان در دورترين نقاط و آماده سازي آنان براي دوران غيبت امام دوازدهم، از جمله فعاليت هاي مهم امام حسن عسکري عليه السلام در اين زمينه به شمار مي آيد. (9)

شهادت جان سوز
چند روز از بيماري امام حسن عسکري عليه السلام مي گذشت. سم به تمام بدن مبارک نفوذ کرده و آثار مسموميت در بدن حضرت نمايان بود. سرانجام در روز جمعه هشتم ماه ربيع الاول سال 260 هـ.ق، امام مظلوم شيعيان پس از اقامه نماز صبح، به نياکان پاکش پيوست و از زندان ستم کاران رهايي يافت. با منتشر شدن خبر وفات حضرت، در شهر سامرا قيامتي برپا شد و صداي شيون و ناله بلند گرديد. بازار تعطيل شد و همگان بر در خانه امام عسگري عليه السلام جمع شدند. (10)

امام حسن عسکري عليه السلام در بيان دشمن
جعفر کذاب، برادر امام حسن عسکري عليه السلام که مي خواست به ناحق، خود را امام معرفي کند، با حضور امام زمان (عجل الله تعالي فرجه شريف) و اقامه نماز بر پيکر امام حسن عسکري عليه السلام، خوار و رسوا شد. از اين رو، بيست هزار دينار براي خليفه فرستاد و براي او نوشت: «اي امير مؤمنان! مقام و منزلت برادرم را به من بده.» خليفه اگر چه از کينه و دشمني با امام لبريز بود، ولي لب به حق گشود و پاسخ داد :«منزلت برادرت، حسن عسکري از طرف ما نيست، بلکه از سوي خداوند است. ما همواره مي کوشيديم قدر و منزلت او را پايين آوريم، ولي به دليل پاک دامني، نيک رفتاري، دانش و عبادتش، بر عظمت او افزوده مي شد. اگر تو نزد پيروان برادرت همان ارزش را داري. به تأييد ما نياز نداري و اگر چنين نيست، کاري از ما برنمي آيد.» (11)

عزت امامان، امري آسماني
روزي مستنصر بالله ، خليفه عباسي به سامرا رفت. اطرافيان به آگاهي اش رساندند که قبر امام حسن عسکري عليه السلام مورد توجه مردمان است، ولي قبر پدران او، يعني خلفاي عباسي را ويراني  فرا گرفته است. از اين رو. به او گفتند: شما پادشاهان دنيا هستيد و نبايد قبر پدرانتان به اين حال باشد و کسي هم به زيارت آنها نيايد. دستور دهيد کسي اين ناپاكي ها را پاک کند و آنها را مانند قبور امامان علويان بسازد تا مردم به زيارت آنها نيز بروند. خليفه در پاسخ گفت: «اين عزت امامان شيعه و آباداني مزار آنها، امري آسماني و از طرف خداوند است و اجبار مردم به کاري فايده ندارد». (12)

 مظلوميت سامراء
با گذشت بيش از يازده قرن از شهادت امام هادي عليه السلام و امام حسن عسکري عليه السلام، مظلوميت اين دو امام همچنان ادامه دارد. با وجود اينکه شيعيان از سراسر دنيا به زيارت عتبات عاليات مي شتابند، ولي با اشک چشم و سوز دل رو به سامرا مي کنند و از دور سلام مي دهند؛ چرا که اشغال گران با ايجاد ناامني در عراق، اطراف سامرا را پايگاه نظامي خويش قرار داده اند و آن را به منطقه نظامي تبديل کرده اند. در سايه اين ناامني ها بود که دشمنان انسانيت و اسلام، بارگاه پاک عسکريين عليه السلام را با بمب تخريب کردند و داغ سنگيني بر قلب سوخته عاشقان اهل بيت عليهم السلام گذاشتند. البته به کوري چشم دشمنان، ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت با کمک هاي خويش، گنبد و بارگاه زيباتر و بزرگ تري براي آن دو امام مظلوم خواهند ساخت.

پي نوشت ها:

1. شيخ مفيد، ارشاد، ج 2، ص 336؛ عبدالحسين نيشابوري، تقويم شيعه، قم، نشر دليل ما، چ 1، ص 74.
2. کافي، ج 2، ص 561؛ تقويم شيعه، ص 76.
3. شيخ صدوق، علل الشرايع، مکتبه الطباطبايي، ج 1، باب 176، ص 230.
4. شيخ عباس قمي، منتهي الامال، ج 2، ص 725.
5. سيد علي اکبر قرشي، خاندان وحي، تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1373، چ 3، ص 701.
6. مهدي پيشوايي، سيره پيشوايان، مؤسسه امام صادق عليه السلام، ص 615.
7. خاندان وحي، ص 702.
8. منتهي الامال، ج 2، ص 727؛ ارشاد، ج 2، ص 334.
9. سيره پيشوايان ، ص 626.
10. منتهي الآمال، ج 2، صص 756 و 760.
11. کمال الدين، ج 2، ص 479؛ بحار الانوار، ج 52، ص 49؛ جلوه هايي از اعجاز معصومين عليه السلام، ص 768.
12. منتهي الآمال، ج 2، ص 763.
منبع: ماهنامه ي گلبرگ