سنت پیاده روی اربعین حسینی که توسط علمای بزرگی چون شیخ انصاری و میرزا حسین نوری به یاد اهل بیت سیدالشهدا علیه السلام تاسیس و پایه گزاری شد و امروز سطح بین المللی پیدا کرده است پيام ها ودرسها فراوانی درخود جا داده است.

نخستین پیام؛ این حرکت معنوی میزان تاثیر گزاری ((اخلاص)) است که درپشت این سنت وجود دارد و هر صاحب فکری را وا می دارد که در کنارآن توقف کرده به تامل بپردازد که عمل خالصانه چگونه می تواند سنت حسنه ای فراتر از زمان مکان و ملت قرار دهد، چراکه درسال (۱۳۱۹) که میرزا حسین نوری صاحب لولو مرجان بدون هیچ امکانات و موکبی باجمع ۳۰نفره ای درایام اربعین حسینی با پای پیاده ازنحف به کربلا حرکت کرد هرگز فکر نمی کرد این سنت خالصانه و پاک وی این چنین فرا گیر می شود که جمعیت سی میلیون نفره عاشق را ازهرجانب عراق به وادی عشق بکشاند پس با نگاه به این جمعیت عظیم اگرچه شیخ نورمازندران دیده نمی شود و او خود را پشت اخلاص زائرین پنهان کرده است ولی این درس را به همه آموخته است عملی که از سر اخلاص باشد شعاع تاثیرش تا کجا است پس همه این درس صفای باطن و اخلاص را سرلوحه رفتار خود قرار دهیم چراکه: ((الیه یصعد الکلم الطیب والعمل الصالح یرفعه :فاطر/۱۰)).

ادامه »

زیارت نامه اربعین که تعلیم امام صادق (ع) به صفوان جمال است سلوک معنوی و سیاسی منزل به منزل  برای زائرانی است که رنج سفر را بر خود هموار می کنند و خود را به کربلا می رسانند تا زیر قبه امام حسین(ع) این زیارتنامه را در روز اربعین بخوانند تا باگوش جان و سر پاسخ سلام امام(ع) را بشنوند و ابراهیم مجاب دیگری شوند. به دلیل همین نقش ویژه ای که در((منازل هشت گانه)) دراین زیارتنامه نهفته است، به تحلیل اجمالی هریک از منازل پرداخته می شود:

((منزل اول))
درمنزل اول که با پنج سلام آغاز و پایان می پذیرد امام صادق(ع) به زائر می آموزد که امام حسین(ع) را در روز اربعین با این جایگاه رفیع و بلند که مظهر تجلی و وارث اوصاف همه انبیای سلف است و اینکه در دفاع از دین همه انبیا که همان توحید خالص است و همه کروبات و مصیبت را پذیرفت و مظلومانه به شهادت رسید، سلام می دهی چرا که دراین سلام پنج گانه، امام(ع) با اوصافی چون: ولی، حبیب، خلیل، صفی که اوصاف انبیا از آدم  تا خاتم است، سلام داده می شود و این پیامی ندارد جز اینکه حسین بن علی(ع) وارث و تجلی همه انبیا است از همین رو می خوانیم :

( ۱) السلام علی ولی الله و حبیبه: سلام بر ولی خدا و دوست دارش (۲) السلام علی خلیل الله ونجیبه: سلام بر خلیل خدا و محرم اسرارش (۳) السلام علی صفی الله وابن صفیه: سلام بر برگزیده خدا و فرزند برگزیده اش (۴)السلام علی الحسین  المظلوم الشهید: سلام بر حسین مظلوم شهید(۵) السلام علی اسیر الکربات و قتیل العبرات: سلام بر اسیر دربند ناگواریها  و کشته ای که اشک فراوان بر او ریخته می شود.

ادامه »

هرچه به اربعین حسینی و نزدیک شدن پیاده روان به کربلا می رسیم به ویژه دراین سال سخت بیماری کرونا که شرعا وعقلا وقانون نمی توان در پیاده روی زیارت اربعین حسینی  در کربلا حضور پیداکرد، حسرت و دلتنگی جا افتادگان ازاین قافله حسینی بیشتر می شود و پیوسته پرسیده می شود که ما در کجای این قافله قرار می گیریم؟ در پاسخ باید گفت: جاماندگان به چند گروه تقسیم می شوند:

گروه اول؛ کسانی اند که ازفضیلت زیارت سید الشهداء و به وجوب یا استحباب آن آگاهی دارند تمکن مالی وجسمی هم دارند ولی بی اعتنای از آن می باشند وعمداً زیارت را ترک می کنند این ها مصداق بارز این احادیث اند:

۱-عَنِ اَلْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ فِيمَنْ تَرَكَ زِيَارَةَ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى ذَلِكَ قَالَ «إِنَّهُ قَدْ عَقَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَقَّنَا وَ اِسْتَخَفَّ بِأَمْرٍ هُوَ لَهُ ۰۰۰: حلبی می گوید به امام صادق(ع)عرض کردم:کسی که قدرت بر رفتن زیارت امام حسین(ع) دارد ولی ترک می کند چه حکمی دارد؟ امام (ع)فرمودند: چنین شخصی عاق رسول خدا وعاق ما اهل بیت می شود و حق ما اهل بیت را سبک شمرده است :تهذیب الاحکام،ج۶،ص۲۵).

 ۲-عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ كَثِيرٍ  روایت می کند که امام صادق(ع)فرمود: «لَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ حَجَّ دَهْرَهُ ثُمَّ لَمْ يَزُرِ اَلْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ لَكَانَ تَارِكاً حَقّاً مِنْ حُقُوقِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لِأَنَّ حَقَّ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فَرِيضَةٌ مِنَ اَللَّهِ تَعَالَى واجبه علی کل مسلم:  اگر کسی همه عمر خود رابه حج بگذارد ولی امام حسین(ع) را زیارت نکند، حقی ازحقوق رسول الله(ص) را ترک کرده است؛ زیراحق امام حسین(ع) از جانب خدااست که برهر مسلمانی واجب است:همان))

۳-امام صادق(ع)فرمود: (حَقٌّ عَلَى‏ الْغَنِیِ‏ أَنْ‏ یَأْتِیَ‏ قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع فِی السَّنَهِ مَرَّتَیْنِ وَ حَقٌّ عَلَى الْفَقِیرِ أَنْ‏ یَأْتِیَهُ فِالسَّنَهِ مره:برغنی وتوانگر است که سالی دو بار وبرفقیر است که سالی یک باربه زیارت امام حسین(ع) برود: کامل الزیارات ص ۲۹۳)

4 -قال الصادق ( ع ): من لم یأت قبر الحسین ( ع ) و هو یزعم انه لنا شیعة حتى یموت فلیس هو لنا شیعة و ان کان من اهل الجنة فهو من ضیفان اهل الجنة .
 امام صادق ( ع ) فرمودند: کسى که به زیارت قبر امام حسین نرود و خیال کند که شیعه ما است و با این حال و خیال بمیرد او شیعه ما نیست و اگر هم از اهل بهشت باشد از میهمانان اهل بهشت خواهد بود: .کامل الزیارات ، ص 193))

گروه دوم؛ کسانی اند به دلیل ناتوانی جسمی و مشکل کاری توفیق تشرف ندارند ولی ازنظر مالی کمک می کنند تا زائرین سیدالشهداء راحت سفر زیارتی را بگذرانند و یا هزینه زائر را می دهند که آن شخص به زیارت سید الشهدا برود این گروه همان اجر وثوابی را می برند که زائرین می برند چرا که در روایت آمده است :

صفوان جمال ازامام صادق(ع) پرسیدم: ((… فما لمن جهزالیه ولم یخرج لعله؟قال :یعطیه الله بکل درهم انفقه من الحسنات مثل حیل احد ویخلف علیه اضعاف ما انفق،ویصرف عنه من البلاءمما قدنزل فید فع ویحفظ فی ماله: کسی که به دلیل عذری خود نمی تواندبه زیارت برود ولی هزینه سفر دیگری می دهد که به زیارت برود چه ثوابی. دارد؟امام(ع)فرمودند:در مقابل هریک درهمی که خرج کرده خداوند متعال به قدرکوه احد ازحسنات به وی دا ده  وچند برابر هزینه ای را که متحمل شده برایش باقی  می گذارد ونیز بلاهایی که که نازل شده را از وی دور می کند وهمچنین مال و دارایی وی راحفظ و نگه داری می فرماید: کامل الزیارات باب ۴۴).

گروه سوم؛ کسانی اند که توان مالی وجسمی ندارند یا به دلیل مشکل بیماری کرونا نمی توانند به زیارت اربعین حسینی بروند ولی قلبشان پر می کشد برای زیارت سیدالشهداء(ع) اینان همین که همسوی با زائران کوه دوست اند همان اجر وثواب زایران را دارند.

چراکه عطیه بن عوفی درروز اربعین به هنگام زیارت تربت سیدالشهداء(ع) آنهم درحالی که جابر می گفت: ((سلام بر شما ای ارواحی که در راه حسین(ع) فدا شدید و شهادت می دهم که شما نماز را به پاداشتید و زکات را پرداختید و امر به معروف و نهی از منکر نمودید و با ملحدان جهاد کردید و خدا را آن قدر عبادت کردید تا به مرحله یقین رسیدید و قسم به کسی که حضرت محمد(ص) را به نبوّت و حق مبعوث کرد، ما در آنچه شما وارد شدید و عمل کردید، شریک هستیم.)

(عطیه می گوید: به جابر گفتم: ما چگونه در ثواب آنها شریک هستیم، در حالی که ما نه به وادی فرود آمدیم و نه از کوهی بالا رفتیم و نه شمشیر زدیم، ولی این گروه میان سر و بدن های شان جدایی افتاده و فرزندانشان یتیم شده اند و همسرانشان بیوه گشته اند؟

جابر گفت: ای عطیه! از حبیب خود رسول خداشنیدم که فرمود: اگر کسی گروهی را دوست داشته باشد، با آن گروه محشور خواهد شد و کسی که کار گروهی را دوست بدارد، با آنان در کار آنان شریک خواهد شد و قسم به آن کس که محمد (ص) را به پیامبری مبعوث کرد، نیّت من و نیّت یاران بر آن چیزی است که امام حسین(ع) و اصحاب او بر آن گذشته و رفته اند. بحارالانوار، ج 37، ص 190.بشارة المصطفی، ص 125).

منبع: ده موضوع تحلیلی از زیارت اربعین حسینی/سید محمدتقی قادری

هرچند روایت خاصی در پیاده روی برای زیارت اربعین حسینی وجود ندارد ولی زمینه های وجود دارد و همین موجب سنت شدن پیاده روی در روز اربعین حسینی توسط علمای بزرگ شده است چرا که:

اولا: در باب فضیلت زیارت حضرت سیدالشهداء علیه السلام آمده است که اگر زیارت ((ماشیا:پیاده)) باشد وشخص باپای پیاده به زیارت تربت سید الشهداء برود از آجر مضاعف بر خوردار خواهدبود ازهمین رو ابن قولویه درباب (49)کامل الزیارات ده حدیث درفضیلت زیارت  اورده که درهمه آنها عنوان ((ماشیا)) آمده است ازجمله آنها این روایت ((ان کان ماشیا کتب الله له بکل خطوه حسنه  و محی عنه سیئه…:اگراین زیارت پیاده انجام بگیرد خداوند متعال برای هرگامی که زائر برمی دارد.یک حسنه می نویسد وبرای هرگامی  ازگناهش می گذرد))

ثانیا: درهمین باب (49) ازکتاب کامل الزیارات یکی ازاداب زیارت را(پابرهنه بودن زائر) دانسته است، ازهمین رو در روایت آمده است هنگامی که زائر به تربت سیدالشهدا نزدیک شد، پس ازانجام غسل زیارت از آب فرات، ازآنجا تاحرم را ((پابرهنه )) برود. ازهمین رو امام (ع) می فرمایند: ((وعلق نعلیک و امش حافیا: نعلین را ازپا درآورده و پابرهنه به جانب‌ حرم نما))

ثالثا: هرچند برخی از اهل رجال و حدیث شناس  در روایت امام حسن عسکری(ع) که یکی ازنشانه های مومن را زیارت اربعین دانسته اند؛ ازنظر سند و دلالت شبهه کردند که ازنظر سند این روایت مرسل است و ازنظر دلالت هم  منظور زیارت اربعین، زیارت چهل نفر ازمؤمنین  است. ولی همه قبول دارند که امام صادق(ع) به صفوان جمال تعلیم داده است روزاربعین خود را به کربلا رسانده زیر قبه امام حسین علیه السلام زیارتنامه اربعین بخواند

رابعا: هرچند دراین که بازماندگان واهل بیت سیدالشهداء(ع) دراربعین اول به کربلا رسیدند اثباتا و نفیا موافقین و مخالفین بزرگی دارد و محل اختلاف است. ولی در این که جابر وعطیه دراربعین اول به کربلا آمدند و تربت سید الشهدا علیه السلام را زیارت کردند مورد اتفاق همه محققین وتاریخ نگاران است.

علماء پیشین و گذشته چون شیخ انصاری و میرزاحسین نوری(ره) درجمع  بین زیارت (ماشیا،حافیا: پیاده وپا برهنه) و خواندن زیارتنامه اربعین زیرقبه سیدالشهداء علیه السلام و زنده نگه داشتن نام و یاد اهل بیت یا جابر به عنوان اولین زائر تربت حسيني زیارت پیاده روی دراربعین سیدالشهداء علیه را سنت کرده اند و چون این سنت خالصانه و بدون هیچ حاشیه بوده است نه تنها با گذشت زمان بسیار طولانی ازبین نرفته است بلکه اگر در روز تاسیسش زائرین سی نفر بوده اند، ولی امروز تعدادان ان به بیست وپنج میلیون نفر، واگردیروززایرین اربعین محدود به مردم عراق بوده است، امروز  جهانی و بین المللی شده است و ازسراسر جهان دراین همایش خالصانه حضور دارند

منبع:پایگاه اطلاع رسانی بلاغ/ده موضوع تحلیلی از زیارت اربعین حسینی

تاکید سیره قولی وعملی ائمه اطهار علیهم السلام بر زیارت حضرت سیدالشهداء علیه السلام بر مستحب مؤکد و یا به عنوان فریضه ازاین جهت است که زیارت چند فلسفه مهم عملی و ایمانی به دنبال داشته و در ساختن انسانیت انسان نقش کلیدی دارد

1-(سنخیت پیداکردن زائر با مزور)

نخستین اثرعملی زیارت آنست که اگر زائر زیارت همراه‌ با اداب و شرایط انجام دهد زیارت مزور وصاحب قبه آنچنان زائر راپیش می برد و او را ازنظر روحی و باطنی دگرگون می کند و وصل به مزو ر می کند متحد با وی می سازد زائر از جنس وسنخ مزور می شود و تکرار وجود آن حضرت می گردد، چراکه زائر هر گام به تربت سیدالشهدا ء نزدیک می شود می داند درصورتی می تواند به حقیقت وماهیت زیارت راه پیداکند.

2-(زیارت تجدید عهد ومیثاق بامزور)
دومین اثرعملی و فکری زیارت زيارت، تجديد عهد با «خط امامت»، ميثاق با «خون شهيد»، پيمان با «محور توحيد» و بيعت با «رسالت» و «وحى» است. امام هشتم شيعيان جهان، در مورد عهد و پيمانى كه هر امامى بر گردن رهروان خود دارد، فرموده است: «…لِكُلِّ إِمَام عَهْداً فِي عُنُقِ أَوْلِيَائِهشِيعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ زِيَارَةَ قُبُورِهِمْ، فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِي زِيَارَتِهِمْ وَ تَصْدِيقاً بِمَا رَغِبُوا فِيهِ كَانَ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ: (سائل، ج15، 338) براى هر امامى به گردن شيعيان و هوادارانش پيمانى است; از جمله وفا به اين پيمان، زيارت قبور آنان است. پس هر كس از روى رغبت و پذيرش، آنان را زيارت كند، امامان در قيامت شفيع ايشان خواهند بود)).

بر اساس همين وفاى به عهد است كه شيعه همواره در احياى نام و ياد و زيارت قبور اولياى دين، چه رنج ها كه كشيده و چه شهيدها كه داده است و اكنون نيز اين خط ايثار و شهادت دوام دارد و زيارت ادامه همين خط است و تبرّك و توّسل و استشفا و استشفاع، فيض گيرى از آن معنويات است، كه سيره و روش گذشتگان صالح ما نيز همين بوده است. خصیصه نورانی سید الشهداء را بشناسد و در خودش نهادینه کند.

با توسّل به ارواح مطهّر پيشوايان معصوم(عليهم السلام) است كه زيارت معنا پيدا مى كند و قبولى اعمال عبادى ما، بدون «استشفاع» و «توسّل» و بدون عرض ارادت و «مودّت» به آستان اقدسشان، بى ثمر و قاصر از وصول به هدف است و اشرف انبيا حضرت محمّد مصطفى(صلى الله عليه وآله) در اين باره چنين فرموده است: «…وَ الَّذِي نَفْسُ مُحَمَّد بِيَدِهِ لَوْ أَنَّ عَبْداً جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِعَمَلِ سَبْعِينَ نَبِيّاً مَا قَبِلَ اللَّهُ ذَلِكَ مِنْهُ حَتَّى يَلْقَاهُ بِوَلايَتِي وَ وَلايَةِ أَهْلِ بَيْتِي:(بحار، ج15، ص172): سوگند به آنكه جان محمّد در دست اوست، اگر بنده اى در روز قيامت، عمل هفتاد پيغمبر را بياورد، خدا آن را از وى نمى پذيرد تا اينكه با «ولايت» من و «ولايت» اهل بيت من، خدا را ملاقات نمايد.)) 

3-(زیارت ارتباط زنده بازنده است) 
از آن جا که روح (نفس) انسان موجودی مجرد است و فنا و نابودی در آن راه ندارد، پس هرگز با مرگ نابود نمی شود، بلکه از جهانی کوچک به جهانی وسیع تر انتقال می یابد. در حقیقت روح از زندان تن رها می گردد. بنابراین، حتی هنگامی که زائر تربت و محل دفن بدن شخصی را زیارت می کند و با او ارتباط برقرار می سازد، این ارتباط از نوع ارتباط زنده با زنده است.

شیخ الرئیس ابن سینا می گوید: “زائر که با وجود مادی و روحی خویش به سوی مزور می رود از نفس مزور استمداد می طلبد تا خیری را تحصیل یا زیانی را دفع کند. نفس مزور نیز به جهت جدا شدن از عالم ماده و مشابهتی که با عقول مجرد یافته است، منشأ اثر فراوان و کامل تری خواهد بود. و چون زائر با جسم و جان سراغ مزور رفته است هم بهره های مادی می برد و هم فوائد روحی:(رسائل ابن سینا، ق338) با توجه به این معنا از زیارت، حیات و ممات مزور برای زائر یکی خواهد بود و او را حاضر و شاهد خواهد دانست.

روایات بسیاری اشاره یا تصریح به این معنا دارد که حیات و ممات معصوم (ع) یکی است. رسول خدا (ص) می فرماید: “کسی که پس از مرگ و وفات مرا زیارت کند؛ مانند کسی است که مرا در حال حیات ملاقات کرده است و من در هر دو حال شاهد بر او هستم و شفاعت او در روز رستاخیز بر عهده من است (کامل الزیارات، ص45) همچنین دور و نزدیک برایش تفاوت نخواهد داشت. رسول اکرم (ص) می فرماید: ” هر کس مرا پس از مرگم زیارت کند؛ مانند کسی است که در زمان حیاتم به سوی من شتافته است و اگر نتوانستید، درود و سلام برایم بفرستید این صلوات شما به من می رسد (سفینه البحار،ج3، ص 518) این که در برخی از زیارت نامه ها به حیات مزور اعتراف می شود، به خاطر این است که زائر متوجه باشد که با زنده حرف می زند و زنده ای را زیارت می کند. ازهمین رو در اذن دخول حرم مطهر می خوانیم: (يَرَوْنَ مَقَامِي، وَ يَسْمَعُونَ كَلامِي، وَ يَرُدُّونَ سَلامِي).

منبع:ده موضوع تحلیلی از زیارت اربعین حسینی/ سید محمدتقی قادری