باید برنامه و الگوهای سنتی توجه به فراغت به معنی پر کردن زمان خالی جوانان را رها کرده و به الگوهای جدید توجه نماییم. چون گفته میشود هدف از فراغت آزادسازی ذهنی و ادراکی افراد است نه پرکردن ذهن آنها با یک سری اطلاعات طبقه بندی شده.

  در امر سیاست گذاری باید از خود جوانان ایده و الگوهای نو و جذاب را بگیریم و آنها را پیاده نماییم و از برنامه ریزی دستوری و غیر منعطف پرهیز نماییم.

   بدانیم که فراغت ، بیکاری نیست و در واقع زمانی که جوان میتواند به مدیریت ذهن، آرامش و رشد خلاقیت هایش بپردازد به شرط اینکه زمینه های آن فراهم گردد.

  به جوانان فرصت دهیم تا در کنار هم باشند و در گردهمایی ها و جلسات به مباحث انتقادی آزاد بپردازند. در واقع با این کار هم روحیه کارگروهی را تقویت مینماییم هم زمینه رشد هویت اجتماعی آنها را فراهم میکنیم.  

  برای ایجاد الگوهای فراغتی لازم است به ایجاد انجمن ،نهادها و سازمانهای غیر دولتی و وابسته توجه نماییم. لذا صرف سرمایه گذاری دولتی نمیتواند به احیاء تمدن فراغتی کمکی نماید.

 برای فراغت باید تبلیغات گسترده ای صورت گیرد و مردم را با فرهنگ زندگی در فراغت آشنا ساخت.

   دولت میتواند در کنار سهام عدالت و مسکن مهر ، سهامی بنام فراغت تعریف نموده و با در نظر گرفتن هزینه ای تفریحی یک خانواده در این زمینه مشارکت نماید.

   با توجه به اینکه فرهنگ ایران زمین، فرهنگی غنی ، اصیل وریشه دار است میتوان با دستمایه قرار دادن داستانها و شعرهای بی نظیری که در شاهنامه و یا افسانه هزار و یک شب و… وجود دارد، کارناوالهای سیار به وجود آورد و در اماکن عمومی مثل پارک ها ، فرهنگسراها برای مردم تئاتر ونمایش های زنده خیابانی اجرا نمود.

     رشد صنایع مختلفی که به نوعی با پدیده فراغت در ارتباط نزدیکی قرار دارند مثل صنعت توریسم و گردشگری.

   توجه به مسائل مربوط به بهداشت روانی و بکارگیری روشهای بهبود کیفیت زندگی افراد تاثیر بسزایی را در چگونگی شکل گیری اوقات فراغت ایفا میکنند .

 منبع:

  نگاهی متفاوت به پدیده اوقات فراغت /نوید پژمان

دانستن اینکه جوان در اوقات فراغت خود دست به چه انتخاب هایی میزند ، از اهمیت ویژه ای برای دست اندرکاران و برنامه ریزان امور جوانان برخوردار است. ((تحقیقات سازمان ملی جوانان نشان میدهد که علی رغم گستردگی جمعیت جوان کشور و تنوع تقاضاها ، امکانات اوقات فراغت تنها پاسخگویی 20 درصد تقاضای دختران ایرانی است . لذا این امر باعث شده علی رغم تلاشهای صورت گرفته ، 80 درصد دانش آموزان دختر از نحوه ی گذران اوقات فراغت خود راضی نیستند و آنها توزیع امکانات را ناعادلانه و نیز برنامه ها را ناکافی میدانند. در گذشته ، به دلیل سادگی جوامع ، جوانان به راحتی قادر به توصیف هویت شخصی خود بودند ، ولی در حال حاضر با پیچیده شدن جوامع ، جوانان بیش از آنچه خود را محدود در یک فضای جغرافیایی خاص کنند ، خود را متعلق به یک فضای جهانی میدانند.

برنامه ریزی در مورد اوقات فراغت جوانان ، موجب تعادل شناختی آنها نسبت به زمان و مکان خواهد شد. اوقات فراغت جوانان در سه سطح خُرد( فردی )، میانه( نهاد خانواده مدرسه) ، و کلان (سیاستگذاری حکومتی) قابل بررسی بوده و ترکیب این سه سطح در سطح کلان برنامه ریزی وجود نداشته باشد ، دچار اختلال میشود. دو عامل محیطی و گروه همسالان ، در برنامه ریزی اوقات فراغت جوانان اثر جدی دارند.

اگر اوقات فراغت جوانان پر نشود ، آنها به هر طریقی به سمت گروههای همسالان کجرو هدایت میشوند. با توجه به وابسته بودن این دو متغیر به همدیگر ، اگر محیط را که متشکل از خانواده و گروههای مختلف است ، سالم و پاک نگه داریم ، تغییر نگرشی در گروه همسالان ایجاد خواهد شد.

تحقیقات اجتماعی نشان میدهد یکی از عوامل مهم بزهکاری در جوانان ، خالی بودن اوقات فراغت آنهاست . در این زمان است که زمینه های بزهکاری اجتماعی شکل میگیرد . اساساٌ اگر اندیشه به سمت اهداف مثبت گرایش پیدا نکند به خمودی و نهایتاٌ منفی گرایی تبدیل میشود. اندیشمندان کارکردهای مختلفی را برای اوقات فراغت جوانان در نظر گرفته اند:

Ø     استراحت ، تجدید قوا و تمدد اعصاب

Ø     تفریح و سرگرمی (دوری از فعالیت های منفی )

Ø     رشد شخصیت و برقراری تعادل در شکل گیری هویت

Ø     کسب معلومات و ارتقای آگاهی ها

Ø     پرورش و شکوفایی استعداد و خلاقیت

برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان ضمن اینکه نقش مکمل در برنامه های رسمی تربیتی آنان ایفا میکند، مانع از گسترش بزهکاری شده و در شکل پیشرفته ی خود، جوانان را مسوولیت پذیر ، جامع و مشارکت جو بار می آورد.

مهمترین نیازهای فراغتی جوانان چه دختر و چه پسر به ترتیب اولویت این گونه طرح شده اند:

Ø     گردشگری : خانوادگی، اردوی مدارس ،اردوی مساجد ، بسیج

Ø     مشارکتهای اجتماعی : عضویت در گروهها و انجمن های مختلف

Ø     فعالیتهای ورزشی : با توجه به علایق ، توانایی های نوجوان و امکانات خانواده

Ø     فعالیتهای هنری : معرفی فرهنگسراها و تاکید به مجهز سازی آنها

Ø     فعالیتهای فرهنگی : آموزش موسیقی ، شعر و…

Ø     مطالعه : ترویج فرهنگ مطالعه و معرفی کتابخانه ها

Ø     فعالیتهای دینی : معرفی مساجد ، روضه ها ،تکایا و …

Ø     مهارت آموزی : آموزش یک فن مثل نجاری

Ø     آموزش زبان و رایانه: در آموزشگاها و فرهنگسراها

بهره گیری از اوقات فراغت جوانان و نوجوانان باید از طرف سازمانهای مختلف مثل سازمان فرهنگی – هنری ، شهرداری که اداره کننده ی فرهنگسراهاست ؛ آموزش و پرورش ، پایگاهای بسیج ، کانون های فرهنگی ، هیئت های مذهبی و حتی سازمانهای غیر دولتی (ngoها) برنامه ریزی شود.

اوقات فراغت در بین دختران دانشگاهی

عمده ترین فعالیت دانشجویان در اوقات فراغت عبارتست از مطالعه روزنامه ، گوش دادن به رادیو ، رفتن به سینما ، پرداختن به فعالیتهای فرهنگی ،هنری، سیاسی وورزشی. عمده ترین مشکلات دانشجویان برای گذران اوقات فراغت عبارتست از مشکلات مادی ،اجتماعی ، خانوادگی، و تربیتی.

پیشرفت تحصیلی دانشجویان با متغیرهای چون مسائل و مشکلات خانوادگی ، میزان علاقه مندی ، نحوه ی گذران اوقات فراغت ، رشته ی تحصیلی ، حضور در دانشگاه و میزان آگاهی اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد.

براساس تحقیقی که در دانشگاه تهران برروی دانشجویان صورت گرفنه؛ بین سن با میزان اوقات فراغت دانشجویان و همچنین بین میزان اوقات فراغت و مقدار ورزش کردن دانشجویان رابطه ی معناداری وجود دارد.

دانشجویانی که اغلب اوقات فراغت خود را با ورزش پر میکنند بیشتر به پیاده روی ، کوهنوردی ، دویدن و بدنسازی علاقمند میباشند. دانشجویان دختر و پسر در گذراندن اوقات فراغت برای فعالیتهای فرهنگی ، تشکیل خانواده و به سر بردن با همسر و فرزندان ، کارهای تفریحی و سرگرم کننده ، دیدگاه مشابهی دارند ، در حالی که دانشجویان پسر بیشتر دوست دارند در امور سیاسی شرکت کنند.

منبع:

نحوه گذران اوقات فراغت و ارائه راهکارهایی جهت بهبود کیفیت آن ، فاطمه رئیسی، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال دوم، شماره4 ، بهار1386

بر اساس تحقیقات دفتر امور زنان ریاست جمهوری ، بسیاری از زنان خانه دار از اوقات فراغت خود احساس رضایت نمیکنند. بر این اساس افسردگیهایی که دامنگیر زنان خانه دار میشود ناشی از احساس بطالت در گذران عمر آنهاست. در هر حال به اعتقاد بسیاری از کارشناسان روانشناسی اجتماعی ، زنان خانه داری که نمیتوانند از اوقات بیکاری خود استفاده ی بهینه داشته باشند ، بیشتر آسیبهای روانی می بینند و با احساس نوعی نا امنی روانی ، به سوی افسردگی و در موارد حادتر خودکشی پیش میروند. بر این اساس احساس ناامنی روانی و افسردگی های این چنینی تاثیر بسیاری بر جسم و روح این گروه از زنان میگذارد ، تا جایی که میتواند به طلاق و فروپاشی نظام خانواده ها منجر شود. سلامت روانی زنان خانه دار در گروه برنامه ریزی برای همین ساعتهای (اوقات فراغت) است. چرا که آنها بقیه ی وقت خود را به نوعی مشغول هستند و فرصت فکر کردن به مسائل دیگر را ندارند ، ولی وقتی از کارهایشان فراغت پیدا میکنند، تازه فرصتی دست میدهد که درباره ی خود و دیگران فکر کنند، تا زمانی که برای پرکردن این ساعتها که مدت آن کم هم نیست فکری نشده و برنامه شخصی ارائه نشود، سلامت روانی که یکی از مظاهر نهادینه شدن جامعه ی سالم است ، عینیت نمی یابد. سختی ها و دشواریهای زندگی به تنهایی هرگز قادر نیستند زنان خانه دار را افسرده و مایوس کنند، بلکه نداشتن برنامه های مدون برای ساعات فراغت و تغییر در سرنوشت خود است که استرس را در آنها به وجود می آورد.

اگر شرایط دشوار به گونه ای باشد که زنان خانه دار احساس کنند در سرنوشت کانون خانواده تاثیر گذارند ، زندگیشان پر از لذت و شادی میشود. به اعتقاد پژوهشگران ،گذران اوقات فراغت برای زنان خانه دار و شاغل باعث افزایش بهره وری ، بهداشت روانی ، روحیه ی شادابی ، نشاط و همچنین کاهش بیماریهای زنان و طلاق میشود.

در تحقیقی دیگر که از طرف دفتر امور زنان ریاست جمهوری انجام گرفته ، نشان داده شده است که ؛ زنان شاغل نیز با داشتن وظیفه ی مضاعف (کار بیرون و کار منزل) کمتر دارای اوقات فراغت میباشند ، ولی در گذر زمان به همراه کوچک شدن بعد خانوار و توسعه ی تکنولوژی، زنان از وقت آزاد بیشتری برخوردار خواهند شد که میبایست از این اوقات استفاده کرد، تا هر چه بیشتر توانمندیهای آنها تقویت شده و به عنوان انسانی توسعه یافته در خدمت خود ،خانواده و جامعه باشند.

بر اساس تحقیقات روانشناسان ؛ نحوه ی گذراندن اوقات فراغت زنان به میزان زیادی با سطح تحصیلات و پایگاه اجتماعی ایشان بستگی دارد. در گذران اوقات فراغت زنان، هرچه پایگاه اجتماعی – اقتصادی زنان افزایش یابد، نحوه ی گذران اوقات فراغت ایشان بیشتر جنبه ی فردی با محدوده ی کوچکتر پیدا میکند ، مانند گفتگوی تلفنی با دوستان و اقوام ، شرکت در گردشهای خانوادگی.

یکی دیگر از متغیرهای مداخله گر در نحوه ی گذراندن اوقات فراغت زنان ، سن آنان است ، به طوری که دختران نوجوان و جوان اوقات فراغت خود را به گونه ای میگذرانند که با زنان بزرگسال متفاوت است.تحقیقات دفتر امور زنان ریاست جمهوری نشان میدهد که بیشترین میزان اوقات فراغت زنان در شهرهای بزرگ صرف فعالیتهایی مانند ورزش ، مراسم مذهبی ، مهمانی ، سیر وسفر ، فعالیتهای هنری ، کلاسهای آموزشی،مطالعه ، سرگرمی در منزل و یا سرگرمی های دیگر (مثل تئاتر ، سینما رفتن ، دیدن از موزه) میشود.در نتیجه اوقات فراغت سه دوره در تاریخ طی کرده است .

در اولین مرحله ، اوقات فراغت در کنار کار قرار داشته و ایامی را به خود اختصاص میداد و فرد در طی این دوره به هنر یا فعالیت خاصی نیز مشغول است.

در دومین مرحله ، اوقات فراغت در مقابل کار بوده و بیشتر حالت منفعل مثل استراحت و تفریح و گذران وقت دارد.

در جامعه ی امروز که سومین مرحله ی اوقات فراغت را نشان میدهد، فراغت با کار تداخل و هم پوشانی دارد و حتی کار برای زنان و مردان امروزی حالت یک نوع فعالیت اوقات فراغت شده و حتی اضافه کاری و داشتن مشاغل گوناگون حالت تفریحی برای مردم در جریان زندگی امروز است.

براساس همه ی مطالبی که بیان شد ، بیشتر اوقات فراغت دختران در خانه میگذرد و بیشتر صرف تماشای فیلم میشود. بیش از نیمی از جوانان جامعه برای گذران اوقات فراغت به موسیقی گوش میدهند و درصد متوسطی از آنها از اینترنت برای پرکردن  اوقات فراغت خود استفاده میکنند.

با توجه به زیاد بودن مقدار اوقات فراغت جوانان ایرانی نسبت به جوانان دیگر جوامع ، برنامه ریزی برای اوقات فراغت نیاز به الگوهای ملی دارد . زیرا امکانات تفریحی برای پرکردن اوقات فراغت جوانان در کشور ما 20 درصد میباشد ، هیچگونه چارچوب مشخصی ندارد و اگر الگوی آن از کشورهای خارجی و غیر اسلامی گرفته شود ، با فرهنگ ما همخوانی ندارد.

لذا اوقات فراغت باید به گونه ای برنامه ریزی شود که تمام اولویتهای لازم برای گذراندن آن مد نظر قرار گیرد ؛ و امکانات آن فراهم شود .

براساس تحقیقات انجام شده الگوها باید شامل تمام موارد مذکور باشد؛ گردشگری ، مشارکتهای اجتماعی،فعالیتهای ورزشی ،هنری ،فرهنگی ،مطالعه ،فعالیتهای دینی  ، مهارت آموزی، آموزش زبان و آموزش رایانه.

 والدین به چگونگی گذران وقت جوانان ،کودکان و نوجوانان خود اهمیت زیادی میدهند و حتی برای آنان برنامه ریزی میکنند؛ در حالی که از این موضوع غافلند که نحوه ی گذران وقت جوانان  را  نباید برای نوجوان و جوان تعیین کرد، بلکه بهتر است آنها در استفاده از اوقات فراغت خود آزاد باشند.

بطور کلی میتوان گفت: اوقات فراغت بانوان با توجه به مطالب گفته شده ،برنامه ریزی کاملی ندارد و حتی در بعضی از مواقع اصلاٌ  پویا نیست. بسیاری از برنامه های مربوط به سرگرمی بانوان به صورت غیر فعال است که چندین عامل اجتماعی و فرهنگی این محدودیتها را ایجاد کرده است. بسیاری از خانواده ها فرزندان دختر خود را بیشتر محدود میکنند و همیشه فرزند پسر از آزادی بیشتری برخوردار است . حتی در سطح کلان تر یعنی اجتماع خودمان این موانع و محدویتها بیشتر شده و اغلب طبخ غذا و کارهای ظریف را به خانم ها اختصاص داده و آنها را از نظر عاطفی ، هیجانی تر توصیف میکنند . البته براساس شش عاملی که برای کیفیت گذران اوقات فراغت  مطرح شده، پرکردن اوقات فراغت در بانوان بستگی به سن ، نیازهای روحی و فردی ،فرهنگ نوع خانواده و گروههای اجتماعی آنها دارد.

منبع:

نحوه گذران اوقات فراغت و ارائه راهکارهایی جهت بهبود کیفیت آن ، فاطمه رئیسی، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال دوم، شماره4 ، بهار1386


 

والدین میپندارند که باید وقت فرزندان خود را لزوماٌ پر کنند ، بدون توجه به علایق آنها کلاسهای مختلف درسی ،هنری، ورزشی ، اردو و… را برای آنها تجویز و فرزند انسان را ملزم به شرکت در آن میکنند که این خود باعث عدم استقبال جوانان میشود.

این در حالی است که اگر فراغت از جهتی زیر سلطه و عقیده افراد دیگری غیر از خود جوانان باشد ، دیگر فراغت محسوب نمیشود، چرا که به عقیده ی کارشناسان ، افراد در این ساعات دست به گزینش میزنند و در برابر فرصتهای پیش روی خود ، گزینه ها را انتخاب میکنند.

براساس تحقیقات دفتر امور زنان ریاست جمهوری ، بیشتر جوانان معتقدند  والدین آنها در مورد گذراندن اوقات فراغت آنها تصمیم میگیرند و بیشتر زمان فراغت با والدین و سایر اعضاء خانواده صرف میشود یا در مرحله ی بعد بیشتر با دوستان وخویشان، زمان خود را صرف میکنند.

در زمانی که جامعه سنتی تر بود ، بیشتر اوقات فراغت درون خانواده صرف میشد و به صورت غیر رسمی ، همنشینی و محاوره با خویشاوندان یا دوستان و همسایه ها بود . اما با پیشرفت جوامع و پراکندگی وظایف ، خانواده به تدریج رسمی و در اموری جنبه تجاری پیدا کرد و به صورت خاص در آمد.

از این رو گروههای چهره به چهره طبیعی چون خانواده ، خویشان و جمع دوستان در جامعه ی ما هنوز اهمیت شایانی دارند و پس از آن رغبت ایرانیان به وسایل سمعی و بصری اهمیت دارد.

براساس تحقیقی که بر روی خانواده های کارمند صورت گرفته ، ملاحظه شده است که موضوعاتی از قبیل تفریح با خانواده ، شرکت در مهمانی های خانوادگی ، فعالیتهای مذهبی و معنوی به صورت خانوادگی و رسیدگی به امور خانواده میتواند تاثیرات مثبتی بر روی اوقات فراغت خانواده داشته باشد.

منبع:

 نحوه گذران اوقات فراغت و ارائه راهکارهایی جهت بهبود کیفیت آن ، فاطمه رئیسی، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال دوم، شماره4 ، بهار1386

شیوه گذران اوقات فراغت به دو نوع فردی (فعال و غیر فعال) و گروهی تقسیم میشود . بر اساس تحقیقات سازمان ملی جوانان ، جوانان ما بیشتر شیوه گذران اوقات فراغت به صورت فردی و غیر فعال مثل تماشای تلویزیون را انتخاب میکنند و تماشای تلویزیون بیشترین سهم را در گذران اوقات فراغت جوانان داشته که منجر به داشتن روحیه ی انزوا طلبی و خستگی میشود . دغدغه ها و استرس ها از عوامل گرایش جوانان به گذران اوقات فراغت به شیوه ی فردی غیر فعال است .

در گذشته ی کشورمان اوقات فراغت دختران و زنان به صورت دسته جمعی بوده و مقاصد اجتماعی بر اغراض انفرادی غلبه داشت که البته هنوز هم ادادمه دارد مثل معاشرت کردن آنان با همگنان خود ، جمع شدن در مسجدها ، روضه ها و اماکن مقدس ، بعضی از افراد برای پر کردن اوقات فراغت خود به تماشای فیلمهای سینمایی میپردازند یا به موسیقی گوش میدهند .

بعضی دیگر از آنها برای تفریح و سرگرمی از اینترنت استفاده میکنند. تلف شدن اوقات فراغت جوانان که سرمایه ی ملی هر جامعه ای محسوب میشوند ، فاجعه ای ملی در بر خواهد  داشت. تحقیقات اجتماعی سازمان ملی جوانان نشان میدهد که یکی از عوامل مهم بزهکاری در جوانان ، خالی بودن اوقات فراغت آنهاست و به ویژه در این ایام است که زمینه های بزهکاری اجتماعی شکل میگیرد.

مثل تابستان که فصل تعطیلات و بیکاری نوجوانان است ، مشکلات این چنینی بیشتر مشهود هستند . به دلیل گران شدن روشهای فعال و ترویج روحیه ی انزوا طلبی در جوانان ، محدودیت فضاها و امکانات برای گذران اوقات فراغت در سالهای اخیر ، گرایش به سمت گذران غیر فعال اوقات فراغت در بین جوانان بیشتر شده که این امر با اهداف فعالیتهای اوقات فراغت در تضاد است.

براساس تحقیقات میتوان گفت در شهرهای بزرگ در بین زنان اوقات فراغت بیشتر با گفت و شنود ، از طریق مهمانی ها یا تماس تلفنی سپری میشود . زیرا دید و بازدید سهم زیادی در پر کردن اوقات فراغت بانوان دارد، ولی در جوامع کوچکتر مثل روستاها مهمترین نوع پر کردن اوقات فراغت در بین بانوان هم با کار در مزرعه و هم ملاقات های روزمره  پر میشود.

اوقات فراغت به عنوان یکی از شاخص های رفاه اجتماعی است که استفاده درست و مناسب از آن ، در افزایش بهره وری ، کارایی و بهداشت روانی موثر است. پژوهش های مختلف سازمان ملی جوانان نشان میدهد که به دلیل گران شدن روشهای فعال و ترویج روحیه ی انزوا طلبی در نوجوانان و جوانان دختر و بواسطه ی از بین رفتن ارتباطات جمعی و محدود شدن آنها از طرف خانواده ، محدودیت فضاها و امکانات برای گذران اوقات فراغت ، روشهای غیر فعال بیشتر باب شده اند.

براساس یک  تحقیق که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ، صورت گرفت در زمینه کیفیت گذران اوقات فراغت صورت گرفت ؛ نتیجه گیری شد که بزهکاری ، فرار از خانه ، اعتیاد ، فساد و بی بند باری از جمله آسیبهایی است که ارتباط مستقیمی با چگونگی سپری کردن اوقات فراغت در دوران نوجوانی و جوانی دارد. تحقیقات سازمان ملی جوانان ، نشان میدهد که میانگین ساعت اوقات فراغت جهانی 5 ساعت و در ایران 6 ساعت میباشد .

این در حالی است که رسانه های صوتی و تصویری با بیشترین درصد ، مطالعه کردن و استراحت کردن ، بیشترین فراوانی را در پر کردن وقت آزاد جوانان خصوصاٌ دختران ، به عهده دارند . دختران ایرانی ، اوقات فراغت خود را درون منزل و در تنهایی و به صورت فردی میگذرانند. به صورت در نظر گرفتن زمانی در طول روز برای گذراندن اوقات فراغت به افزایش کیفیت زندگی کمک میکند. علت این امر ، توجه به وضعیت دختران در جامعه کنونی است . بسیاری از خانواده ها ، دختران خود را بیشتر محدود میکنند و برای پر کردن اوقات فراغت آنان حساسیت بیشتری نشان میدهند .

ریاضی ، عضو هیئت علمی دانشگاه ، نیز الگوهای ملی اوقات فراغت را از نظر زمانی با استاندارد های جهانی مقایسه کرده و اظهار میکند : در دنیا 80 روز به عنوان اوقات فراغت در نظر گرفته شده است و در ایران 90 روز . و این حاکی از تفاوت الگوهای ملی کشور ماست.

دوروتی راجرز بین برنامه ریزی برای کیفیت و زمان اوقات فراغت دوران کودکی با بزرگسالی ارتباط برقرار میکند. ((بی شک فعالیتهای اوقات فراغت در تقویت رشد کودکان موثر است ، اما رسمی کردن آن و تعلیمات مخصوص اوقات فراغت ممکن است هدفهای اساسی آنرا مثل (لذت بخش بودن آن )) از بین ببرد.

منبع:

نحوه گذران اوقات فراغت و ارائه راهکارهایی جهت بهبود کیفیت آن ، فاطمه رئیسی ، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال دوم، شماره4 ، بهار1386