شناخت معروف و منکر، تأثیر، قصد ادامه گناه، نبود مفسده در امر و نهی، موضع‌گیری قلبی
شناخت معروف و منکر
امر و نهی کننده باید معروف و منکر را بشناسد و بداند که آنچه ترک شده است معروف بوده و یا آنچه انجام گرفته است منکر بوده است. پس اگر چنین علمی نداشته باشد امر و نهی بر او واجب نیست.
با توجه به گستره ابعاد زندگی بشر و سرپیچی‌های او از احکام عقل و شرع در تمامی صحنه‌های زندگی، هیچ سازمان و دستگاه گسترده‌ای قادر به اصلاح جامعه و کنترل افراد آن نخواهد بود. به همین علت خداوند با تکلیف قرار دادن امر و نهی اصلاح جامعه را ممکن و آسان کرده است، به گونه‌ای که اصلاح مردم به دست خود آنها در همه جا و حتی در خصوصی‌ترین محیط های زندگی صورت می‌پذیرد و کمترین هزینه‌ای را هم برای بیت‌المال در بر ندارد.و با پاداش و تهدیدی که بر انجام و ترک آن مقرر فرموده است، تحقق این وظیفه را تضمین نموده است.
معروف و منکرهای اخلاقی و اجتماعی
معروف‌های واجب اخلاقی
رازداری، عفت، غیرت، عدالت، حق‌گرایی ، آخرت‌گرایی، کفرستیزی، مبارزه با گناه، رعایت قانون و حقوق مردم، احترام به مقدسات مذهبی امید به خدا، جواب دادن به سلام دیگران، خودسازی،…
حرکت در مسیر هدایت از دو راه امکان‌پذیر است:
الف) در اثر رشد معنوی و یا توجه به انگیزه‌های درونی: انسانهایی که در جهت تقویت نیروی ایمان تلاش کرده‌اند و در صحنه «جهاد اکبر» به موفقیت و پیروزی دست یافته‌اند،بسرعت به سوی رفتار شایسته جذب می شوند و همان عامل درونی، آنها را از بدیها بازمی‌دارد:
انَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ (عنکبوت، آیه 45).
ب) در اثر هدایت و ارشادهای بیرونی: بدیهی است که افراد جامعه را نمی توان به حال خود واگذاشت و نیز نمی توان به این حد بسنده کرد که هر کس خود را اصلاح کند، بلکه امر به معروف و نهی از منکر با توجه به نکات زیر ضروری است:
اول آنکه انگیزه‌های معنوی در همه افراد به حدّی قوی نیست که آنها را در مسیر صلاح و هدایت قرار دهد و از منکرات باز دارد. بنابر این با «امر به معروف و نهی از منکر» رشد معنوی در افراد بوجود آمده تقویت می‌شود. از این رو «امر به معروف و نهی از منکر» نه تنها در مواردی به «اجبار»، فراریان از فضیلت را به این سو می‌کشد و افسار گسیختگان را مهار می‌کند، بلکه پرتو ایمان و نور معنویت را بر جان انسانهای پاک سرشت می‌تاباند و رسوبات هوا و هوس را از اعماق جان و فطرت آنها می‌زداید.
انسان، مخلوق تک بعدی نیست تا تنها به یک چیز و یک کار و یک جا و یک نقطه متوجه باشد؛ زیرا وجودش مرکّب از غرایزي است که هر یک او را به سویی می‌خوانند؛ مثلًا در انسان، هم غریزه میل به غذا هست، و هم میل به ریاست، و هم میل به راحتی و آسایش، و هم میل به نیکوکاری و عبادت، و … همین اختلاف خواهش‌ها و غرائز است که بشر را با اشکالات بسیار روبرو نموده و حوایج او را نامحدود ساخته است. و همین‌ها هستند که او را وادار به کار و کوشش و تحصیل کمال و رفع حوایج می‌کند. اگر انسان اینها را نمی‌داشت انسان نمی‌بود. و اگر این غرایز مختلف نبود، این عزّت و امتیاز و آقایی در میان مخلوقات، نصیب او نمی‌شد.
ایمان به خدا بهترین وسیله‌ای است براي سعادتمندي بشر که فقط آن می‌تواند جلوي جنبش‌های نفس انسان بایستد و او را از افراط و تفریط نجات دهد و طمأنینه‌ی قلب به او می‌بخشد. چنانچه در قرآن مجید می‌فرماید:
(أَلَا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ) سوره‌ی رعد، آیه‌ی 28.
هیچ وسیله دیگر نمی‌تواند در این نتیجه، جای ایمان قرار بگیرد. و خداست که بهترین راه و روش زندگی را به انسان یاد داده و به هر کار نیکی هدایت فرموده است. و چون همه افراد از حیث ایمان در یک درجه و مرتبه نیستند و میزان تأثیر و تسلط بر نفوس یکسان نیست، باید هر کس مراقب و مواظب خود باشد و با ملاحظه، قدم بردارد و هوای نفس را کوچک و حقیر نشمارد.
شهادت مولایم را تسلیت عرض می نمایم.
امام حسن عسکری(ع):
پـارسـاتـریـن مـردم کسـى است که در هنگـام شبهه تـوقف کنـد.
عابـدتـریـن مـردم کسـى است که واجبـات را انجـام دهـد.
زاهـد تـریـن مـردم کسـى است که حـرام را تـرک نمـاید.
کـوشنـده تـریـن مـردم کسـى است که گنـاهـان را رهـا سازد. (تحف العقول ،ص 489.)
.gif)
اذان صبح: 
طلوع آفتاب: 
اذان ظهر: 
غروب آفتاب: 
اذان مغرب: 
نیمه شب شرعی: 
