تلنگر14

عبارات زیادی نزدیك به این مضمون از پیامبر اسلام و خاندانش برای ما به یادگار رسیده است

كه خود این تعابیر نیازمند اندیشیدن و تعمق است

كه چرا و چگونه ساعتی فكر بر عبادت چندین و چند ساله می‌چربد؟

حسن بن صیقل مى گوید: از امام صادق (عليه السلام ) پرسیدم:

مردم از پیامبر صلي الله عليه وآله وسلم روایت مى كنند

كه “اندیشیدن یك ساعت، بهتر از عبادت یك شب است” ، این چه اندیشه‌ای است و چگونه باید فكر كرد؟

امام صادق (عليه السلام ) فرمود: هنگامى كه انسان از كنار خرابه‌ای مى‌گذرد،

بگوید: “آنها كه در تو سكونت داشتند، كجایند؟ آنها كه تو را ساختند كجایند؟ چرا سخن نمى‌گوئى؟ 1

با توجه این حدیث شریف می‌توان فهمید كه، تفكری برتر از عبادت است

كه موجب عبرت گرفتن و تعمق در احوال خود، و رابطه‌ی با خداست،

كه امام علیه السلام این مضمون را با طرح مصداقی بیان كرده‌است.

 چنانكه از امام صادق علیه السلام فرمودند: ” برترین عبادات، اندیشه‌ی مدام در خداوند و قدرت اوست” 2

اسلام، آیینی است بنا شده بر پایه‌های استوار اندیشه.

و عبادت، كه از منظر اسلام بسیار با اهمیت است، خود حاصل تفكری است كه اساس اعتقادِ انسان مسلمان است.

معمر ابن خلاد می‌گوید از امام رضا علیه السلام شنیدم كه فرمود:

“عبادت به نماز و روزه‌ی زیاد نیست، بلكه عبادت اندیشیدن در امر خداوند است! ” 3

پر واضح است كه امام نماز و روزه را زیر سوال نبرده،

كه خود و خاندانش، بزرگترین عابدان دهر بودند كه بیشترین صوم و صلاة را به پا داشتند،

بلكه مغز عبادت را تفكر درباره خداوند دانسته‌اند، و اندك‌ترین اثر این اندیشه می‌توان این دانست

كه فرد بداند چه كار می‌كند و برای چه و از برای كه ‌می كند.

و این اولین سوالی است كه برای خود شخص و كسی كه او را در حال عبادت می‌بیند پیش می‌آید.

می‌توان نتیجه تفكر را در دو عنوان خلاصه كرد:

1- شناساندن خوبیها و تمیز میان خوب وبد

2- ایجاد انگیزه و كشش به سوی عمل به نیكیهای فهمیده‌شده و گریز از بدیها

در روایتی از امیر مؤمنان، علی علیه السلام آمده است:

تفكر شخص را به سوی خوبیها و عمل به آنها فرا می‌خواند. 4

و خلاصه ارزش تفكر تا بدانجاست كه خود از عبادتهای بسیار بزرگ و ارزشمند است

كه هر كسی توفیق به جا آوردن آن را پیدا نمی‌كند.

متن روایات:
1- علی بن إبراهیم ، عن أبیه ، عن بعض أصحابه ، عن أبان ، عن الحسن الصیقل قال :

سألت أبا عبد الله (علیه السلام) عما یروی الناس أن تفكر ساعة خیر من قیام لیلة، قلت:

كیف یتفكر؟ قال: یمر بالخربة أو بالدار فیقول: أین ساكنوك، أین بانوك، ما [با] لك لا تتكلمین

2 - عدة من أصحابنا ، عن أحمد بن محمد بن خالد، عن أحمد بن محمد بن أبی نصر عن بعض رجاله،

عن أبی عبد الله (علیه السلام) قال: أفضل العبادة إدمان التفكر فی الله و فی قدرته.

3 - محمد بن یحیى، عن أحمد بن محمد بن عیسى، عن معمر بن خلاد قال:

سمعت أبا الحسن الرضا (علیه السلام) یقول: لیس العبادة كثرة الصلاة والصوم،

إنما العبادة التفكر فی أمر الله عز و جل .

4 - محمد بن یحیى ، عن أحمد بن محمد ، عن إسماعیل بن سهل ، عن حماد .

عن ربعی قال قال أبو عبد الله (علیه السلام) : قال أمیر المؤمنین (صلوات الله علیه) :

[إن] التفكر یدعو إلى البر و العمل به .

صفحات: 1· 2