اهمیت ذکر و یاد خدا در کلام امام خمینی( رحمة الله علیه )

اهمیت ذکر و یاد خدای بزرگ و آثار تربیتی آن در آیه ها و روایت ها، بسیار است، به گونه ای که اگر کسی به آن رجوع کند، در می یابد که نه تنها عمده ترین مسئله دینی و عرفانی در دین اسلام است، بلکه ارزش انسان ها به میزان ذکر و یاد خدا بودن است. سکون و آرامش حقیقی اهل ایمان، در پرتو یاد خدا تحقق می یابد و غفلت از آن موجب تلخ کامی زندگی دنیوی و حسرت در آخرت است. اهل بهشت به هیچ چیز حسرت نخورند، مگر بر یک ساعت که در دنیا بر ایشان گذشته که از ذکر و یاد حق تعالی غفلت کرده اند. یاد خدا جزو بهترین اعمال است.

خداوند یکتا، در قرآن کریم می فرماید: اُُتْلُُ مَآ أُوحِیَ إِلیْکَ مِنَ اَلْکِتبِ وَ أَقِمِ الصَلَوهَ إِنَّ الصَّلوه تَنهَی عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ وَلَذِکرُاللهِ أَکْبَرُ وَاللهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ. (عنکبوت: 45) آنچه از کتاب به سوی تو وحی شده است بخوان، و نماز را برپادار، که نماز از کار زشت و ناپسند باز می دارد، و قطعاً یاد خدا بالاتراست و خدا می داند چه می کنید. خدای بزرگ در این آیه شریفه، به بیان فلسفه نماز پرداخته و خواندن نماز را در دوری از کارهای زشت مؤثر دانسته است و به دنبال آن بیان کرده که یکی از آثار و برکات نماز که حتی از نهی از منکرات و فحشا نیز مهم تر است، آن است که انسان را به یاد خدا می اندازد. ریشه اصلی و مایه هر خیر و سعادت و حتی عامل اصلی نهی از فحشاء و منکر نیز همین «ذِکْرُ الله» است. اصولاً روح همه عبادت ها _ چه نماز و چه غیر آن _ ذکر خداست. اقوال نماز، افعال نماز و تعقیبات نماز، همه و همه یاد خدا را در دل انسان زنده می کند. بنابراین، یاد خدا بر همه چیز مقدّم است. دراین باره نبی مکرم اسلام، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: لا تَختارَنَّ عَلی ذِکْرِ اللهِ شَیئاً فَانَّهُ یقُولُ: وَ لَذِکْرُ اللهِ أَکْبَرُ. هیچ چیز را بر یاد خدا ترجیح مده؛ چرا که او فرموده یاد خدا بزرگ تر است. ذکر و یاد خدا به اندازه ای اهمیت دارد که در برخی روایات، از جهاد و شهادت در راه خدا نیز برتر و بافضیلت تر به شمار آمده است. امام خمینی رحمه الله درباره اهمیت ذکر و یاد خدا چنین گفته است: آنچه مایه نجات انسان ها و آرامش قلوب انسان است، وارستگی و گسستگی از دنیا و تعلقات آن است که با ذکر و یاد خدای متعال حاصل شود. ایشان در جایی دیگر می گوید: توجه به او را از یاد نبرید. توجه به او منشأ همه خیرات است برای دنیای شما و آخرت شما؛ به ذکر خدا مطمئن می شود قلب ها.

منبع: بررسی آثار تربیتی یاد خدا با تاکید بر اندیشه امام خمینی رحمه الله/ اسماعیل نوری، جواد حسنی